¹Then came to Jesus scribes and Pharisees, which were of Jerusalem, saying,

¹Nang magkagayo'y nagsilapit kay Jesus na mula sa Jerusalem ang mga Fariseo at ang mga eskriba, na nagsisipagsabi,

²Why do thy disciples transgress the tradition of the elders? for they wash not their hands when they eat bread.

²Bakit ang iyong mga alagad ay nagsisilabag sa sali't-saling sabi ng matatanda? sapagka't hindi sila nangaghuhugas ng kanilang mga kamay pagka nagsisikain sila ng tinapay.

³But he answered and said unto them, Why do ye also transgress the commandment of God by your tradition?

³At siya'y sumagot at sinabi sa kanila, Bakit naman kayo'y nagsisilabag sa utos ng Dios dahil sa inyong sali't-saling sabi?

⁴For God commanded, saying, Honour thy father and mother: and, He that curseth father or mother, let him die the death.

⁴Sapagka't sinabi ng Dios, Igalang mo ang iyong ama at ang iyong ina: at, Ang manungayaw sa ama at sa ina, ay mamatay siyang walang pagsala.

⁵But ye say, Whosoever shall say to his father or his mother, It is a gift, by whatsoever thou mightest be profited by me;

⁵Datapuwa't sinasabi ninyo, Sinomang magsabi sa kaniyang ama o sa kaniyang ina, Yaong mangyayaring pakinabangan mo sa akin ay hain ko na sa Dios:

⁶And honour not his father or his mother, he shall be free. Thus have ye made the commandment of God of none effect by your tradition.

⁶Ay hindi niya igagalang ang kaniyang ama. At niwalan ninyong kabuluhan ang salita ng Dios dahil sa inyong sali't-saling sabi.

⁷Ye hypocrites, well did Esaias prophesy of you, saying,

⁷Kayong mga mapagpaimbabaw, mabuti ang pagkahula sa inyo ni Isaias, na nagsasabi,

⁸This people draweth nigh unto me with their mouth, and honoureth me with their lips; but their heart is far from me.

⁸Ang bayang ito'y iginagalang ako ng kanilang mga labi; Datapuwa't ang kanilang puso ay malayo sa akin.

⁹But in vain they do worship me, teaching for doctrines the commandments of men.

⁹Datapuwa't walang kabuluhan ang pagsamba nila sa akin, Na nagtuturo ng kanilang pinakaaral ang mga utos ng mga tao.

¹⁰And he called the multitude, and said unto them, Hear, and understand:

¹⁰At pinalapit niya sa kaniya ang karamihan, at sa kanila'y sinabi, Pakinggan ninyo, at unawain.

¹¹Not that which goeth into the mouth defileth a man; but that which cometh out of the mouth, this defileth a man.

¹¹Hindi ang pumapasok sa bibig ang siyang nakakahawa sa tao; kundi ang lumalabas sa bibig, ito ang nakakahawa sa tao.

¹²Then came his disciples, and said unto him, Knowest thou that the Pharisees were offended, after they heard this saying?

¹²Nang magkagayo'y nagsilapit ang mga alagad, at sa kaniya'y sinabi, Nalalaman mo bagang nangagdamdam ang mga Fariseo, pagkarinig nila ng pananalitang ito?

¹³But he answered and said, Every plant, which my heavenly Father hath not planted, shall be rooted up.

¹³Datapuwa't sumagot siya at sinabi, Ang bawa't halamang hindi itinanim ng aking Ama na nasa kalangitan, ay bubunutin.

¹⁴Let them alone: they be blind leaders of the blind. And if the blind lead the blind, both shall fall into the ditch.

¹⁴Pabayaan ninyo sila: sila'y mga bulag na tagaakay. At kung ang bulag ay umakay sa bulag, ay kapuwa sila mangahuhulog sa hukay.

¹⁵Then answered Peter and said unto him, Declare unto us this parable.

¹⁵At sumagot si Pedro, at sinabi sa kaniya, Ipaliwanag mo sa amin ang talinghaga.

¹⁶And Jesus said, Are ye also yet without understanding?

¹⁶At sinabi niya, Kayo baga nama'y wala pa ring pagiisip?

¹⁷Do not ye yet understand, that whatsoever entereth in at the mouth goeth into the belly, and is cast out into the draught?

¹⁷Hindi pa baga ninyo nalalaman, na ang anomang pumapasok sa bibig ay tumutuloy sa tiyan, at inilalabas sa daanan ng dumi?

¹⁸But those things which proceed out of the mouth come forth from the heart; and they defile the man.

¹⁸Datapuwa't ang mga bagay na lumalabas sa bibig ay sa puso nanggagaling; at siyang nangakakahawa sa tao.

¹⁹For out of the heart proceed evil thoughts, murders, adulteries, fornications, thefts, false witness, blasphemies:

¹⁹Sapagka't sa puso nanggagaling ang masasamang pagiisip, mga pagpatay, mga pangangalunya, pakikiapid, mga pagnanakaw, mga pagsaksi sa di katotohanan, mga pamumusong:

²⁰These are the things which defile a man: but to eat with unwashen hands defileth not a man.

²⁰Ito ang mga bagay na nangakakahawa sa tao; datapuwa't ang kumaing hindi maghugas ng mga kamay ay hindi makakahawa sa tao.

²¹Then Jesus went thence, and departed into the coasts of Tyre and Sidon.

²¹At umalis doon si Jesus, at lumigpit sa mga sakop ng Tiro at Sidon.

²²And, behold, a woman of Canaan came out of the same coasts, and cried unto him, saying, Have mercy on me, O Lord, thou son of David; my daughter is grievously vexed with a devil.

²²At narito, ang isang babaing Cananea na lumabas sa mga hangganang yaon, at nagsisigaw, na nagsasabi, Kahabagan mo ako, Oh Panginoon, ikaw na Anak ni David; ang aking anak na babae ay pinahihirapang lubha ng isang demonio.

²³But he answered her not a word. And his disciples came and besought him, saying, Send her away; for she crieth after us.

²³Datapuwa't siya'y hindi sumagot ng anomang salita sa kaniya. At nilapitan siya ng kaniyang mga alagad at siya'y pinamanhikan, na nangagsasabi, Paalisin mo siya; sapagka't nagsisisigaw siya sa ating hulihan.

²⁴But he answered and said, I am not sent but unto the lost sheep of the house of Israel.

²⁴Datapuwa't siya'y sumagot at sinabi, Hindi ako sinugo kundi sa mga tupang nangaligaw sa bahay ni Israel.

²⁵Then came she and worshipped him, saying, Lord, help me.

²⁵Datapuwa't lumapit siya at siya'y sinamba niya, na nagsasabi, Panginoon, saklolohan mo ako.

²⁶But he answered and said, It is not meet to take the children's bread, and to cast it to dogs.

²⁶At siya'y sumagot at sinabi, Hindi marapat na kunin ang tinapay sa mga anak at itapon sa mga aso.

²⁷And she said, Truth, Lord: yet the dogs eat of the crumbs which fall from their masters' table.

²⁷Datapuwa't sinabi niya, Oo, Panginoon: sapagka't ang mga aso man ay nagsisikain ng mga mumo na nangalalaglag mula sa dulang ng kanilang mga panginoon.

²⁸Then Jesus answered and said unto her, O woman, great is thy faith: be it unto thee even as thou wilt. And her daughter was made whole from that very hour.

²⁸Nang magkagayo'y sumagot si Jesus at sinabi sa kaniya, Oh babae, malaki ang pananampalataya mo: mangyari sa iyo ayon sa ibig mo. At gumaling ang kaniyang anak mula sa oras na yaon.

²⁹And Jesus departed from thence, and came nigh unto the sea of Galilee; and went up into a mountain, and sat down there.

²⁹At umalis si Jesus doon, at naparoon sa tabi ng dagat ng Galilea; at umahon sa bundok, at naupo doon.

³⁰And great multitudes came unto him, having with them those that were lame, blind, dumb, maimed, and many others, and cast them down at Jesus' feet; and he healed them:

³⁰At lumapit sa kaniya ang lubhang maraming tao, na may mga pilay, mga bulag, mga pipi, mga pingkaw, at iba pang marami, at sila'y kanilang inilagay sa kaniyang mga paanan; at sila'y pinagaling niya:

³¹Insomuch that the multitude wondered, when they saw the dumb to speak, the maimed to be whole, the lame to walk, and the blind to see: and they glorified the God of Israel.

³¹Ano pa't nangagtaka ang karamihan, nang mangakita nilang nangagsasalita ang mga pipi, nagsisigaling ang mga pingkaw, at nagsisilakad ang mga pilay, at nangakakakita ang mga bulag: at kanilang niluwalhati ang Dios ng Israel.

³²Then Jesus called his disciples unto him, and said, I have compassion on the multitude, because they continue with me now three days, and have nothing to eat: and I will not send them away fasting, lest they faint in the way.

³²At pinalapit ni Jesus sa kaniya ang kaniyang mga alagad, at sinabi, Nahahabag ako sa karamihan, sapagka't tatlong araw nang sila'y nagsisipanatili sa akin at wala silang makain: at di ko ibig na sila'y paalising nangagaayuno, baka sila'y manganglupaypay sa daan.

³³And his disciples say unto him, Whence should we have so much bread in the wilderness, as to fill so great a multitude?

³³At sa kaniya'y sinabi ng mga alagad, Saan tayo mangakakakuha rito sa ilang ng sapat na daming tinapay na makabubusog sa ganyang lubhang napakaraming tao?

³⁴And Jesus saith unto them, How many loaves have ye? And they said, Seven, and a few little fishes.

³⁴At sinabi ni Jesus sa kanila, Ilang tinapay mayroon kayo? At sinabi nila, Pito, at ilang maliliit na isda.

³⁵And he commanded the multitude to sit down on the ground.

³⁵At iniutos niya sa karamihan na magsiupo sa lupa;

³⁶And he took the seven loaves and the fishes, and gave thanks, and brake them, and gave to his disciples, and the disciples to the multitude.

³⁶At kinuha niya ang pitong tinapay at ang mga isda; at siya'y nagpasalamat at pinagputolputol, at ibinigay sa mga alagad, at ibinigay naman ng mga alagad sa mga karamihan.

³⁷And they did all eat, and were filled: and they took up of the broken meat that was left seven baskets full.

³⁷At nagsikain silang lahat, at nangabusog: at pinulot nila ang lumabis sa mga pinagputolputol, na pitong bakol na puno.

³⁸And they that did eat were four thousand men, beside women and children.

³⁸At silang nagsikain ay apat na libong lalake, bukod ang mga babae at mga bata.

³⁹And he sent away the multitude, and took ship, and came into the coasts of Magdala.

³⁹At pinayaon niya ang mga karamihan at lumulan sa daong, at napasa mga hangganan ng Magdala.