¹And there was a certain one ailing, Lazarus, from Bethany, of the village of Mary and Martha her sister —

¹Maður sá var sjúkur, er Lasarus hét, frá Betaníu, þorpi Maríu og Mörtu, systur hennar.

²and it was Mary who did anoint the Lord with ointment, and did wipe his feet with her hair, whose brother Lazarus was ailing —

²En María var sú er smurði Drottin smyrslum og þerraði fætur hans með hári sínu. Bróðir hennar, Lasarus, var sjúkur.

³therefore sent the sisters unto him, saying, `Sir, lo, he whom thou dost love is ailing;`

³Nú gjörðu systurnar Jesú orðsending: ,,Herra, sá sem þú elskar, er sjúkur.``

⁴and Jesus having heard, said, `This ailment is not unto death, but for the glory of God, that the Son of God may be glorified through it.`

⁴Þegar hann heyrði það, mælti hann: ,,Þessi sótt er ekki banvæn, heldur Guði til dýrðar, að Guðs sonur vegsamist hennar vegna.``

⁵And Jesus was loving Martha, and her sister, and Lazarus,

⁵Jesús elskaði þau Mörtu og systur hennar og Lasarus.

⁶when, therefore, he heard that he is ailing, then indeed he remained in the place in which he was two days,

⁶Þegar hann frétti, að hann væri veikur, var hann samt um kyrrt á sama stað í tvo daga.

⁷then after this, he saith to the disciples, `We may go to Judea again;`

⁷Að þeim liðnum sagði hann við lærisveina sína: ,,Förum aftur til Júdeu.``

⁸the disciples say to him, `Rabbi, now were the Jews seeking to stone thee, and again thou dost go thither!`

⁸Lærisveinarnir sögðu við hann: ,,Rabbí, nýlega voru Gyðingar að því komnir að grýta þig, og þú ætlar þangað aftur?``

⁹Jesus answered, `Are there not twelve hours in the day? if any one may walk in the day, he doth not stumble, because the light of this world he doth see;

⁹Jesús svaraði: ,,Eru ekki stundir dagsins tólf? Sá sem gengur um að degi, hrasar ekki, því hann sér ljós þessa heims.

¹⁰and if any one may walk in the night, he stumbleth, because the light is not in him.`

¹⁰En sá sem gengur um að nóttu, hrasar, því hann hefur ekki ljósið í sér.``

¹¹These things he said, and after this he saith to them, `Lazarus our friend hath fallen asleep, but I go on that I may awake him;`

¹¹Þetta mælti hann, og sagði síðan við þá: ,,Lasarus, vinur vor, er sofnaður. En nú fer ég að vekja hann.``

¹²therefore said his disciples, `Sir, if he hath fallen asleep, he will be saved;`

¹²Þá sögðu lærisveinar hans: ,,Herra, ef hann er sofnaður, batnar honum.``

¹³but Jesus had spoken about his death, but they thought that about the repose of sleep he speaketh.

¹³En Jesús talaði um dauða hans. Þeir héldu hins vegar, að hann ætti við venjulegan svefn.

¹⁴Then, therefore, Jesus said to them freely, `Lazarus hath died;

¹⁴Þá sagði Jesús þeim berum orðum: ,,Lasarus er dáinn,

¹⁵and I rejoice, for your sake, (that ye may believe,) that I was not there; but we may go to him;`

¹⁵og yðar vegna fagna ég því, að ég var þar ekki, til þess að þér skuluð trúa. En förum nú til hans.``

¹⁶therefore said Thomas, who is called Didymus, to the fellow-disciples, `We may go — we also, that we may die with him,`

¹⁶Tómas, sem nefndist tvíburi, sagði þá við hina lærisveinana: ,,Vér skulum fara líka til að deyja með honum.``

¹⁷Jesus, therefore, having come, found him having been four days already in the tomb.

¹⁷Þegar Jesús kom, varð hann þess vís, að Lasarus hafði verið fjóra daga í gröfinni.

¹⁸And Bethany was nigh to Jerusalem, about fifteen furlongs off,

¹⁸Betanía var nálægt Jerúsalem, hér um bil fimmtán skeiðrúm þaðan.

¹⁹and many of the Jews had come unto Martha and Mary, that they might comfort them concerning their brother;

¹⁹Margir Gyðingar voru komnir til Mörtu og Maríu að hugga þær eftir bróðurmissinn.

²⁰Martha, therefore, when she heard that Jesus doth come, met him, and Mary kept sitting in the house.

²⁰Þegar Marta frétti, að Jesús væri að koma, fór hún á móti honum, en María sat heima.

²¹Martha, therefore, said unto Jesus, `Sir, if thou hadst been here, my brother had not died;

²¹Marta sagði við Jesú: ,,Herra, ef þú hefðir verið hér, væri bróðir minn ekki dáinn.

²²but even now, I have known that whatever thou mayest ask of God, God will give to thee;`

²²En einnig nú veit ég, að Guð mun gefa þér hvað sem þú biður hann um.``

²³Jesus saith to her, `Thy brother shall rise again.`

²³Jesús segir við hana: ,,Bróðir þinn mun upp rísa.``

²⁴Martha saith to him, `I have known that he will rise again, in the rising again in the last day;`

²⁴Marta segir: ,,Ég veit, að hann rís upp í upprisunni á efsta degi.``

²⁵Jesus said to her, `I am the rising again, and the life; he who is believing in me, even if he may die, shall live;

²⁵Jesús mælti: ,,Ég er upprisan og lífið. Sá sem trúir á mig, mun lifa, þótt hann deyi.

²⁶and every one who is living and believing in me shall not die — to the age;

²⁶Og hver sem lifir og trúir á mig, mun aldrei að eilífu deyja. Trúir þú þessu?``

²⁷believest thou this?` she saith to him, `Yes, sir, I have believed that thou art the Christ, the Son of God, who is coming to the world.`

²⁷Hún segir við hann: ,,Já, herra. Ég trúi, að þú sért Kristur, Guðs sonur, sem koma skal í heiminn.``

²⁸And these things having said, she went away, and called Mary her sister privately, saying, `The Teacher is present, and doth call thee;`

²⁸Að svo mæltu fór hún, kallaði á Maríu systur sína og sagði í hljóði: ,,Meistarinn er hér og vill finna þig.``

²⁹she, when she heard, riseth up quickly, and doth come to him;

²⁹Þegar María heyrði þetta, reis hún skjótt á fætur og fór til hans.

³⁰and Jesus had not yet come to the village, but was in the place where Martha met him;

³⁰En Jesús var ekki enn kominn til þorpsins, heldur var hann enn á þeim stað, þar sem Marta hafði mætt honum.

³¹the Jews, therefore, who were with her in the house, and were comforting her, having seen Mary that she rose up quickly and went forth, followed her, saying — `She doth go away to the tomb, that she may weep there.`

³¹Gyðingarnir, sem voru heima hjá Maríu að hugga hana, sáu, að hún stóð upp í skyndi og gekk út, og fóru þeir á eftir henni. Þeir hugðu, að hún hefði farið til grafarinnar að gráta þar.

³²Mary, therefore, when she came where Jesus was, having seen him, fell at his feet, saying to him, `Sir, if thou hadst been here, my brother had not died;`

³²María kom þangað, sem Jesús var, og er hún sá hann, féll hún honum til fóta og sagði við hann: ,,Herra, ef þú hefðir verið hér, væri bróðir minn ekki dáinn.``

³³Jesus, therefore, when he saw her weeping, and the Jews who came with her weeping, did groan in the spirit, and troubled himself, and he said,

³³Þegar Jesús sá hana gráta og Gyðingana gráta, sem með henni komu, komst hann við í anda og varð hrærður mjög

³⁴`Where have ye laid him?` they say to him, `Sir, come and see;`

³⁴og sagði: ,,Hvar hafið þér lagt hann?`` Þeir sögðu: ,,Herra, kom þú og sjá.``

³⁵Jesus wept.

³⁵Þá grét Jesús.

³⁶The Jews, therefore, said, `Lo, how he was loving him!`

³⁶Gyðingar sögðu: ,,Sjá, hversu hann hefur elskað hann!``

³⁷and certain of them said, `Was not this one, who did open the eyes of the blind man, able to cause that also this one might not have died?`

³⁷En nokkrir þeirra sögðu: ,,Gat ekki sá maður, sem opnaði augu hins blinda, einnig varnað því, að þessi maður dæi?``

³⁸Jesus, therefore, again groaning in himself, cometh to the tomb, and it was a cave, and a stone was lying upon it,

³⁸Jesús varð aftur hrærður mjög og fór til grafarinnar. Hún var hellir og steinn fyrir.

³⁹Jesus saith, `Take ye away the stone;` the sister of him who hath died — Martha — saith to him, `Sir, already he stinketh, for he is four days dead;`

³⁹Jesús segir: ,,Takið steininn frá!`` Marta, systir hins dána, segir við hann: ,,Herra, það er komin nálykt af honum, það er komið á fjórða dag.``

⁴⁰Jesus saith to her, `Said I not to thee, that if thou mayest believe, thou shalt see the glory of God?`

⁴⁰Jesús segir við hana: ,,Sagði ég þér ekki: ,Ef þú trúir, munt þú sjá dýrð Guðs`?``

⁴¹They took away, therefore, the stone where the dead was laid, and Jesus lifted his eyes upwards, and said, `Father, I thank Thee, that Thou didst hear me;

⁴¹Nú var steinninn tekinn frá. En Jesús hóf upp augu sín og mælti: ,,Faðir, ég þakka þér, að þú hefur bænheyrt mig.

⁴²and I knew that Thou always dost hear me, but, because of the multitude that is standing by, I said [it], that they may believe that Thou didst send me.`

⁴²Ég vissi að sönnu, að þú heyrir mig ávallt, en ég sagði þetta vegna mannfjöldans, sem stendur hér umhverfis, til þess að þeir trúi, að þú hafir sent mig.``

⁴³And these things saying, with a loud voice he cried out, `Lazarus, come forth;`

⁴³Að svo mæltu hrópaði hann hárri röddu: ,,Lasarus, kom út!``

⁴⁴and he who died came forth, being bound feet and hands with grave-clothes, and his visage with a napkin was bound about; Jesus saith to them, `Loose him, and suffer to go.`

⁴⁴Hinn dáni kom út vafinn líkblæjum á fótum og höndum og með sveitadúk bundinn um andlitið. Jesús segir við þá: ,,Leysið hann og látið hann fara.``

⁴⁵Many, therefore, of the Jews who came unto Mary, and beheld what Jesus did, believed in him;

⁴⁵Margir Gyðingar, sem komnir voru til Maríu og sáu það, sem Jesús gjörði, tóku nú að trúa á hann.

⁴⁶but certain of them went away unto the Pharisees, and told them what Jesus did;

⁴⁶En nokkrir þeirra fóru til farísea og sögðu þeim, hvað hann hafði gjört.

⁴⁷the chief priests, therefore, and the Pharisees, gathered together a sanhedrim, and said, `What may we do? because this man doth many signs?

⁴⁷Æðstu prestarnir og farísearnir kölluðu þá saman ráðið og sögðu: ,,Hvað eigum vér að gjöra? Þessi maður gjörir mörg tákn.

⁴⁸if we may let him alone thus, all will believe in him; and the Romans will come, and will take away both our place and nation.`

⁴⁸Ef vér leyfum honum að halda svo áfram, munu allir trúa á hann, og þá koma Rómverjar og taka bæði helgidóm vorn og þjóð.``

⁴⁹and a certain one of them, Caiaphas, being chief priest of that year, said to them, `Ye have not known anything,

⁴⁹En einn þeirra, Kaífas, sem það ár var æðsti prestur, sagði við þá: ,,Þér vitið ekkert

⁵⁰nor reason that it is good for us that one man may die for the people, and not the whole nation perish.`

⁵⁰og hugsið ekkert um það, að yður er betra, að einn maður deyi fyrir lýðinn, en að öll þjóðin tortímist.``

⁵¹And this he said not of himself, but being chief priest of that year, he did prophesy that Jesus was about to die for the nation,

⁵¹Þetta sagði hann ekki af sjálfum sér, en þar sem hann var æðsti prestur það ár, gat hann spáð því, að Jesús mundi deyja fyrir þjóðina,

⁵²and not for the nation only, but that also the children of God, who have been scattered abroad, he may gather together into one.

⁵²og ekki fyrir þjóðina eina, heldur og til að safna saman í eitt dreifðum börnum Guðs.

⁵³From that day, therefore, they took counsel together that they may kill him;

⁵³Upp frá þeim degi voru þeir ráðnir í að taka hann af lífi.

⁵⁴Jesus, therefore, was no more freely walking among the Jews, but went away thence to the region nigh the wilderness, to a city called Ephraim, and there he tarried with his disciples.

⁵⁴Jesús gekk því ekki lengur um meðal Gyðinga á almannafæri, heldur fór hann þaðan til staðar í grennd við eyðimörkina, í þorp sem heitir Efraím, og þar dvaldist hann með lærisveinum sínum.

⁵⁵And the passover of the Jews was nigh, and many went up to Jerusalem out of the country before the passover, that they might purify themselves;

⁵⁵Nú nálguðust páskar Gyðinga, og margir fóru úr sveitinni upp til Jerúsalem fyrir páskana til að hreinsa sig.

⁵⁶they were seeking, therefore, Jesus, and said one with another, standing in the temple, `What doth appear to you — that he may not come to the feast?`

⁵⁶Menn leituðu að Jesú og sögðu sín á milli í helgidóminum: ,,Hvað haldið þér? Skyldi hann ekki koma til hátíðarinnar?``En æðstu prestar og farísear höfðu gefið út skipun um það, að ef nokkur vissi hvar hann væri, skyldi hann segja til, svo að þeir gætu tekið hann.

⁵⁷and both the chief priests and the Pharisees had given a command, that if any one may know where he is, he may shew [it], so that they may seize him.

⁵⁷En æðstu prestar og farísear höfðu gefið út skipun um það, að ef nokkur vissi hvar hann væri, skyldi hann segja til, svo að þeir gætu tekið hann.