¹Seeing that many did take in hand to set in order a narration of the matters that have been fully assured among us,

¹Margir hafa tekið sér fyrir hendur að rekja sögu þeirra viðburða, er gjörst hafa meðal vor,

²as they did deliver to us, who from the beginning became eye-witnesses, and officers of the Word, —

²samkvæmt því, sem oss hafa flutt þeir menn, er frá öndverðu voru sjónarvottar og þjónar orðsins.

³it seemed good also to me, having followed from the first after all things exactly, to write to thee in order, most noble Theophilus,

³Nú hef ég athugað kostgæfilega allt þetta frá upphafi og réð því einnig af að rita samfellda sögu fyrir þig, göfugi Þeófílus,

⁴that thou mayest know the certainty of the things wherein thou wast instructed.

⁴svo að þú megir ganga úr skugga um sannindi þeirra frásagna, sem þú hefur fræðst um.

⁵There was in the days of Herod, the king of Judea, a certain priest, by name Zacharias, of the course of Abijah, and his wife of the daughters of Aaron, and her name Elisabeth;

⁵Á dögum Heródesar, konungs í Júdeu, var uppi prestur nokkur að nafni Sakaría, af sveit Abía. Kona hans var og af ætt Arons og hét Elísabet.

⁶and they were both righteous before God, going on in all the commands and righteousnesses of the Lord blameless,

⁶Þau voru bæði réttlát fyrir Guði og lifðu vammlaus eftir öllum boðum og ákvæðum Drottins.

⁷and they had no child, because that Elisabeth was barren, and both were advanced in their days.

⁷En þau áttu ekki barn, því að Elísabet var óbyrja, og bæði voru þau hnigin að aldri.

⁸And it came to pass, in his acting as priest, in the order of his course before God,

⁸En svo bar við, er röðin kom að sveit hans og hann var að gegna þjónustu fyrir Guði,

⁹according to the custom of the priesthood, his lot was to make perfume, having gone into the sanctuary of the Lord,

⁹að það féll í hans hlut, samkvæmt venju prestdómsins, að ganga inn í musteri Drottins og fórna reykelsi.

¹⁰and all the multitude of the people were praying without, at the hour of the perfume.

¹⁰En allur fólksfjöldinn var fyrir utan á bæn, meðan reykelsisfórnin var færð.

¹¹And there appeared to him a messenger of the Lord standing on the right side of the altar of the perfume,

¹¹Birtist honum þá engill Drottins, sem stóð hægra megin við reykelsisaltarið.

¹²and Zacharias, having seen, was troubled, and fear fell on him;

¹²Sakaría varð hverft við sýn þessa, og ótta sló á hann.

¹³and the messenger said unto him, `Fear not, Zacharias, for thy supplication was heard, and thy wife Elisabeth shall bear a son to thee, and thou shalt call his name John,

¹³En engillinn sagði við hann: ,,Óttast þú eigi, Sakaría, því bæn þín er heyrð. Elísabet kona þín mun fæða þér son, og þú skalt láta hann heita Jóhannes.

¹⁴and there shall be joy to thee, and gladness, and many at his birth shall joy,

¹⁴Og þér mun veitast gleði og fögnuður, og margir munu gleðjast vegna fæðingar hans.

¹⁵for he shall be great before the Lord, and wine and strong drink he may not drink, and of the Holy Spirit he shall be full, even from his mother`s womb;

¹⁵Því að hann mun verða mikill í augliti Drottins. Aldrei mun hann drekka vín né áfengan drykk, en fyllast heilögum anda þegar frá móðurlífi.

¹⁶and many of the sons of Israel he shall turn to the Lord their God,

¹⁶Og mörgum af Ísraels sonum mun hann snúa til Drottins, Guðs þeirra.

¹⁷and he shall go before Him, in the spirit and power of Elijah, to turn hearts of fathers unto children, and disobedient ones to the wisdom of righteous ones, to make ready for the Lord, a people prepared.`

¹⁷Og hann mun ganga fyrir honum í anda og krafti Elía til að snúa hjörtum feðra til barna og óhlýðnum til hugarfars réttlátra og búa Drottni altygjaðan lýð.``

¹⁸And Zacharias said unto the messenger, `Whereby shall I know this? for I am aged, and my wife is advanced in her days?`

¹⁸Sakaría sagði við engilinn: ,,Af hverju get ég vitað þetta? Ég er gamall og kona mín hnigin að aldri.``

¹⁹And the messenger answering said to him, `I am Gabriel, who have been standing near before God, and I was sent to speak unto thee, and to proclaim these good news to thee,

¹⁹En engillinn svaraði honum: ,,Ég er Gabríel, sem stend frammi fyrir Guði, ég var sendur til að tala við þig og flytja þér þessa gleðifregn.

²⁰and lo, thou shalt be silent, and not able to speak, till the day that these things shall come to pass, because thou didst not believe my words, that shall be fulfilled in their season.`

²⁰Og þú munt verða mállaus og ekki geta talað til þess dags, er þetta kemur fram, vegna þess að þú trúðir ekki orðum mínum, en þau munu rætast á sínum tíma.``

²¹And the people were waiting for Zacharias, and wondering at his tarrying in the sanctuary,

²¹Og fólkið beið eftir Sakaría og undraðist, hve honum dvaldist í musterinu.

²²and having come out, he was not able to speak to them, and they perceived that a vision he had seen in the sanctuary, and he was beckoning to them, and did remain dumb.

²²En er hann kom út, gat hann ekki talað við þá, og skildu þeir, að hann hafði séð sýn í musterinu. Hann gaf þeim bendingar og var mállaus áfram.

²³And it came to pass, when the days of his service were fulfilled, he went away to his house,

²³Og er þjónustudagar hans voru liðnir, fór hann heim til sín.

²⁴and after those days, his wife Elisabeth conceived, and hid herself five months, saying —

²⁴En eftir þessa daga varð Elísabet kona hans þunguð, og hún leyndi sér í fimm mánuði og sagði:

²⁵`Thus hath the Lord done to me, in days in which He looked upon [me], to take away my reproach among men.`

²⁵,,Þannig hefur Drottinn gjört við mig, er hann leit til mín að afmá hneisu mína í augum manna.``

²⁶And in the sixth month was the messenger Gabriel sent by God, to a city of Galilee, the name of which [is] Nazareth,

²⁶En á sjötta mánuði var Gabríel engill sendur frá Guði til borgar í Galíleu, sem heitir Nasaret,

²⁷to a virgin, betrothed to a man, whose name [is] Joseph, of the house of David, and the name of the virgin [is] Mary.

²⁷til meyjar, er var föstnuð manni, sem Jósef hét, af ætt Davíðs, en mærin hét María.

²⁸And the messenger having come in unto her, said, `Hail, favoured one, the Lord [is] with thee; blessed [art] thou among women;`

²⁸Og engillinn kom inn til hennar og sagði: ,,Heil vert þú, sem nýtur náðar Guðs! Drottinn er með þér.``

²⁹and she, having seen, was troubled at his word, and was reasoning of what kind this salutation may be.

²⁹En hún varð hrædd við þessi orð og hugleiddi, hvílík þessi kveðja væri.

³⁰And the messenger said to her, `Fear not, Mary, for thou hast found favour with God;

³⁰Og engillinn sagði við hana: ,,Óttast þú eigi, María, því að þú hefur fundið náð hjá Guði.

³¹and lo, thou shalt conceive in the womb, and shalt bring forth a son, and call his name Jesus;

³¹Þú munt þunguð verða og son ala, og þú skalt láta hann heita JESÚ.

³²he shall be great, and Son of the Highest he shall be called, and the Lord God shall give him the throne of David his father,

³²Hann mun verða mikill og kallaður sonur hins hæsta. Drottinn Guð mun gefa honum hásæti Davíðs föður hans,

³³and he shall reign over the house of Jacob to the ages; and of his reign there shall be no end.`

³³og hann mun ríkja yfir ætt Jakobs að eilífu, og á ríki hans mun enginn endir verða.``

³⁴And Mary said unto the messenger, `How shall this be, seeing a husband I do not know?`

³⁴Þá sagði María við engilinn: ,,Hvernig má þetta verða, þar eð ég hef ekki karlmanns kennt?``

³⁵And the messenger answering said to her, `The Holy Spirit shall come upon thee, and the power of the Highest shall overshadow thee, therefore also the holy-begotten thing shall be called Son of God;

³⁵Og engillinn sagði við hana: ,,Heilagur andi mun koma yfir þig og kraftur hins hæsta mun yfirskyggja þig. Fyrir því mun og barnið verða kallað heilagt, sonur Guðs.

³⁶and lo, Elisabeth, thy kinswoman, she also hath conceived a son in her old age, and this is the sixth month to her who was called barren;

³⁶Elísabet, frændkona þín, er einnig orðin þunguð að syni í elli sinni, og þetta er sjötti mánuður hennar, sem kölluð var óbyrja,

³⁷because nothing shall be impossible with God.`

³⁷en Guði er enginn hlutur um megn.``

³⁸And Mary said, `Lo, the maid-servant of the Lord; let it be to me according to thy saying,` and the messenger went away from her.

³⁸Þá sagði María: ,,Sjá, ég er ambátt Drottins. Verði mér eftir orðum þínum.`` Og engillinn fór burt frá henni.

³⁹And Mary having arisen in those days, went to the hill-country, with haste, to a city of Judea,

³⁹En á þeim dögum tók María sig upp og fór með flýti til borgar nokkurrar í fjallbyggðum Júda.

⁴⁰and entered into the house of Zacharias, and saluted Elisabeth.

⁴⁰Hún kom inn í hús Sakaría og heilsaði Elísabetu.

⁴¹And it came to pass, when Elisabeth heard the salutation of Mary, the babe did leap in her womb; and Elisabeth was filled with the Holy Spirit,

⁴¹Þá varð það, þegar Elísabet heyrði kveðju Maríu, að barnið tók viðbragð í lífi hennar, og Elísabet fylltist heilögum anda

⁴²and spake out with a loud voice, and said, `Blessed [art] thou among women, and blessed [is] the fruit of thy womb;

⁴²og hrópaði hárri röddu: ,,Blessuð ert þú meðal kvenna og blessaður ávöxtur lífs þíns.

⁴³and whence [is] this to me, that the mother of my Lord might come unto me?

⁴³Hvaðan kemur mér þetta, að móðir Drottins míns kemur til mín?

⁴⁴for, lo, when the voice of thy salutation came to my ears, leap in gladness did the babe in my womb;

⁴⁴Þegar kveðja þín hljómaði í eyrum mér, tók barnið viðbragð af gleði í lífi mínu.

⁴⁵and happy [is] she who did believe, for there shall be a completion to the things spoken to her from the Lord.`

⁴⁵Sæl er hún, sem trúði því, að rætast mundi það, sem sagt var við hana frá Drottni.``

⁴⁶And Mary said, `My soul doth magnify the Lord,

⁴⁶Og María sagði: Önd mín miklar Drottin,

⁴⁷And my spirit was glad on God my Saviour,

⁴⁷og andi minn gleðst í Guði, frelsara mínum.

⁴⁸Because He looked on the lowliness of His maid-servant, For, lo, henceforth call me happy shall all the generations,

⁴⁸Því að hann hefur litið til ambáttar sinnar í smæð hennar, héðan af munu allar kynslóðir mig sæla segja.

⁴⁹For He who is mighty did to me great things, And holy [is] His name,

⁴⁹Því að mikla hluti hefur hinn voldugi við mig gjört, og heilagt er nafn hans.

⁵⁰And His kindness [is] to generations of generations, To those fearing Him,

⁵⁰Miskunn hans við þá, er óttast hann, varir frá kyni til kyns.

⁵¹He did powerfully with His arm, He scattered abroad the proud in the thought of their heart,

⁵¹Máttarverk hefur hann unnið með armi sínum og drembilátum í hug og hjarta hefur hann tvístrað.

⁵²He brought down the mighty from thrones, And He exalted the lowly,

⁵²Valdhöfum hefur hann steypt af stóli og upp hafið smælingja,

⁵³The hungry He did fill with good, And the rich He sent away empty,

⁵³hungraða hefur hann fyllt gæðum, en látið ríka tómhenta frá sér fara.

⁵⁴He received again Israel His servant, To remember kindness,

⁵⁴Hann hefur minnst miskunnar sinnar og tekið að sér Ísrael, þjón sinn,

⁵⁵As He spake unto our fathers, To Abraham and to his seed — to the age.`

⁵⁵eins og hann talaði til feðra vorra, við Abraham og niðja hans ævinlega.

⁵⁶And Mary remained with her about three months, and turned back to her house.

⁵⁶En María dvaldist hjá henni hér um bil þrjá mánuði og sneri síðan heim til sín.

⁵⁷And to Elisabeth was the time fulfilled for her bringing forth, and she bare a son,

⁵⁷Nú kom sá tími, að Elísabet skyldi verða léttari, og ól hún son.

⁵⁸and the neighbours and her kindred heard that the Lord was making His kindness great with her, and they were rejoicing with her.

⁵⁸Og nágrannar hennar og ættmenn heyrðu, hversu mikla miskunn Drottinn hafði auðsýnt henni, og samfögnuðu henni.

⁵⁹And it came to pass, on the eighth day, they came to circumcise the child, and they were calling him by the name of his father, Zacharias,

⁵⁹Á áttunda degi komu þeir að umskera sveininn, og vildu þeir láta hann heita Sakaría í höfuðið á föður sínum.

⁶⁰and his mother answering said, `No, but he shall be called John.`

⁶⁰Þá mælti móðir hans: ,,Eigi skal hann svo heita, heldur Jóhannes.``

⁶¹And they said unto her — `There is none among thy kindred who is called by this name,`

⁶¹En þeir sögðu við hana: ,,Enginn er í ætt þinni, sem heitir því nafni.``

⁶²and they were making signs to his father, what he would wish him to be called,

⁶²Bentu þeir þá föður hans, að hann léti þá vita, hvað sveinninn skyldi heita.

⁶³and having asked for a tablet, he wrote, saying, `John is his name;` and they did all wonder;

⁶³Hann bað um spjald og reit: ,,Jóhannes er nafn hans,`` og urðu þeir allir undrandi.

⁶⁴and his mouth was opened presently, and his tongue, and he was speaking, praising God.

⁶⁴Jafnskjótt laukst upp munnur hans og tunga, og hann fór að tala og lofaði Guð.

⁶⁵And fear came upon all those dwelling around them, and in all the hill-country of Judea were all these sayings spoken of,

⁶⁵En ótta sló á alla nágranna þeirra og þótti þessi atburður miklum tíðindum sæta í allri fjallbyggð Júdeu.

⁶⁶and all who heard did lay them up in their hearts, saying, `What then shall this child be?` and the hand of the Lord was with him.

⁶⁶Og allir, sem þetta heyrðu, festu það í huga sér og sögðu: ,,Hvað mun barn þetta verða?`` Því að hönd Drottins var með honum.

⁶⁷And Zacharias his father was filled with the Holy Spirit, and did prophesy, saying,

⁶⁷En Sakaría faðir hans fylltist heilögum anda og mælti af spámannlegri andagift:

⁶⁸`Blessed [is] the Lord, the God of Israel, Because He did look upon, And wrought redemption for His people,

⁶⁸Lofaður sé Drottinn, Guð Ísraels, því að hann hefur vitjað lýðs síns og búið honum lausn.

⁶⁹And did raise an horn of salvation to us, In the house of David His servant,

⁶⁹Hann hefur reist oss horn hjálpræðis í húsi Davíðs þjóns síns,

⁷⁰As He spake by the mouth of His holy prophets, Which have been from the age;

⁷⁰eins og hann talaði fyrir munn sinna heilögu spámanna frá öndverðu,

⁷¹Salvation from our enemies, And out of the hand of all hating us,

⁷¹frelsun frá óvinum vorum og úr höndum allra, er hata oss.

⁷²To do kindness with our fathers, And to be mindful of His holy covenant,

⁷²Hann hefur auðsýnt feðrum vorum miskunn og minnst síns heilaga sáttmála,

⁷³An oath that He sware to Abraham our father,

⁷³þess eiðs, er hann sór Abraham föður vorum

⁷⁴To give to us, without fear, Out of the hand of our enemies having been delivered,

⁷⁴að hrífa oss úr höndum óvina og veita oss að þjóna sér óttalaust

⁷⁵To serve Him, in holiness and righteousness Before Him, all the days of our life.

⁷⁵í heilagleik og réttlæti fyrir augum hans alla daga vora.

⁷⁶And thou, child, Prophet of the Highest Shalt thou be called; For thou shalt go before the face of the Lord, To prepare His ways.

⁷⁶Og þú, sveinn! munt nefndur verða spámaður hins hæsta, því að þú munt ganga fyrir Drottni að greiða vegu hans

⁷⁷To give knowledge of salvation to His people In remission of their sins,

⁷⁷og veita lýð hans þekkingu á hjálpræðinu, sem er fyrirgefning synda þeirra.

⁷⁸Through the tender mercies of our God, In which the rising from on high did look upon us,

⁷⁸Þessu veldur hjartans miskunn Guðs vors. Hún lætur upp renna sól af hæðum að vitja vor

⁷⁹To give light to those sitting in darkness and death-shade, To guide our feet to a way of peace.`

⁷⁹og lýsa þeim, sem sitja í myrkri og skugga dauðans, og beina fótum vorum á friðar veg.En sveinninn óx og varð þróttmikill í anda. Hann dvaldist í óbyggðum til þess dags, er hann skyldi koma fram fyrir Ísrael.

⁸⁰And the child grew, and was strengthened in spirit, and he was in the deserts till the day of his shewing unto Israel.

⁸⁰En sveinninn óx og varð þróttmikill í anda. Hann dvaldist í óbyggðum til þess dags, er hann skyldi koma fram fyrir Ísrael.