¹Proverbs of Solomon. A wise son causeth a father to rejoice, And a foolish son [is] an affliction to his mother.

¹ही शलमोनाची नीतिसूत्रे (शहाणपणाच्या गोष्टी) आहेत शहाणा मुलगा त्याच्या वडिलांना सुखी करतो. पण मूर्ख मुलगा त्याच्या आईला अतिशय दु:खी करतो.

²Treasures of wickedness profit not, And righteousness delivereth from death.

²जर एखाद्याने वाईट गोष्टी करुन पैसे मिळवले तर ते पैसे कवडी मोलाचे असतात. पण सत्कर्म तुम्हाला मरणापासून वाचवू शकते.

³Jehovah causeth not the soul of the righteous to hunger, And the desire of the wicked He thrusteth away.

³परमेश्वर चांगल्या लोकांची काळजी घेतो. तो त्यांना हवे असलेले अन्न देतो. परंतु परमेश्वर वाईट लोकाक़डून त्यांना हव्या असलेल्या गोष्टी काढून घेतो.

⁴Poor [is] he who is working — a slothful hand, And the hand of the diligent maketh rich.

⁴आळशी माणूस गरीब राहील. पण जो माणूस कष्ट करील तो श्रीमंत होईल.

⁵Whoso is gathering in summer [is] a wise son, Whoso is sleeping in harvest [is] a son causing shame.

⁵हुशार मुलगा योग्य वेळी धान्य गोळा करतो. पण हंगामाच्या वेळी झोपणारा आणि धान्य गोळा न करणारा मुलगा लाज आणतो.

⁶Blessings [are] for the head of the righteous, And the mouth of the wicked cover doth violence.

⁶लोक देवाला चांगल्या माणसाला आशीर्वाद द्यायला सांगतात. वाईट लोक त्या चांगल्या गोष्टी म्हणतील परंतु त्याचे शब्द त्यांच्या वाईट योजना फक्त लपवतात.

⁷The remembrance of the righteous [is] for a blessing, And the name of the wicked doth rot.

⁷चांगली माणसे चांगल्या आठवणी मागे ठेवतात. पण वाईट माणसे लवकर विसरली जातात.

⁸The wise in heart accepteth commands, And a talkative fool kicketh.

⁸चांगला, इमानी माणूस सुरक्षित असतो. परंतु कुटिल, फसवणारा माणूस मात्र पकडला जातो.

⁹Whoso is walking in integrity walketh confidently, And whoso is perverting his ways is known.

⁹शहाण्या माणसाला जर एखाद्याने काही करायला सांगितले तर तो त्या आज्ञा पाळतो. परंतु मूर्ख माणूस वाद घालतो आणि स्वत:वर संकट ओढवून घेतो.

¹⁰Whoso is winking the eye giveth grief, And a talkative fool kicketh.

¹⁰जो माणूस सत्य लपवतो तो संकटे निर्माण करतो. जो माणूस उघडपणे बोलतो तो शांती निर्माण करतो.

¹¹A fountain of life [is] the mouth of the righteous, And the mouth of the wicked cover doth violence.

¹¹चांगल्या माणसाच्या शब्दांमुळे आयुष्य चांगले होते. पण दुष्टाच्या शब्दांतून त्याच्या मनातला वाईटपणा तेव्वढा दिसतो.

¹²Hatred awaketh contentions, And over all transgressions love covereth.

¹²मत्सरमुळे वादविवाद होतात. पण प्रेम लोकांनी केलेल्या प्रत्येक चुकीच्या गोष्टीला क्षमा करते.

¹³In the lips of the intelligent is wisdom found, And a rod [is] for the back of him who is lacking understanding.

¹³शहाणे लोक ऐकायला योग्य अशा गोष्टी बोलतात. पण मूर्ख लोकांनी सुधारावे म्हणून त्यांना शिक्षा करायला हवी.

¹⁴The wise lay up knowledge, and the mouth of a fool [is] near ruin.

¹⁴शहाणे लोक शांत असतात आणि नवीन गोष्टी शिकतात. पण मूर्ख लोक बोलतात आणि संकटे ओढवून घेतात.

¹⁵The wealth of the rich [is] his strong city, The ruin of the poor [is] their poverty.

¹⁵संपत्ती श्रीमंत माणसाचे रक्षण करते आणि गरिबी गरिबांचा नाश करते.

¹⁶The wage of the righteous [is] for life, The increase of the wicked for sin.

¹⁶जर एखाद्याने चांगले कृत्य केले तर त्याला बक्षीस मिळते. त्याला आयुष्य दिले जाते. पण दुष्टावा केवळ शिक्षा आणतो.

¹⁷A traveller to life [is] he who is keeping instruction, And whoso is forsaking rebuke is erring.

¹⁷जो माणूस शिक्षेपासून काही शिकतो तो इतरांनासुध्दा जगायला शिकवू शकतो. पण जो माणूस शिकायला नकार देतो तो लोकांना चुकीच्या मार्गाने नेतो.

¹⁸Whoso is covering hatred with lying lips, And whoso is bringing out an evil report is a fool.

¹⁸जो माणूस त्याचा मत्सर लपवतो तो खोटे बोलत असतो. पण केवळ मूर्खच पसरवता येण्यासारख्या अफवा शोधण्याचा प्रयत्न करतो.

¹⁹In the abundance of words transgression ceaseth not, And whoso is restraining his lips [is] wise.

¹⁹जो माणूस खूप बडबड करतो तो संकंटांना आमंत्रण देतो. शहाणा माणूस गप्प राहायला शिकतो.

²⁰The tongue of the righteous [is] chosen silver, The heart of the wicked — as a little thing.

²⁰चांगल्या माणसाचे शब्द शुध्द चांदीसारखे असतात. पण दुष्ट माणसाचे विचार कवडीमोलाचे असतात.

²¹The lips of the righteous delight many, And fools for lack of heart die.

²¹चांगल्या माणसांच्या शब्दामुळे अनेकांना मदत होते. पण मूर्खाची मूर्खता त्यालाच मारु शकते.

²²The blessing of Jehovah — it maketh rich, And He addeth no grief with it.

²²परमेश्वराच्या आशीर्वादाने तुला खरी संपत्ती मिळेल. आणि ती आपल्याबरोबर संकटे आणणार नाही.

²³To execute inventions [is] as play to a fool, And wisdom to a man of understanding.

²³मूर्ख माणसाला चुका करायला आवडते. परंतु शहाणा माणूस ज्ञानाने खुश होतो.

²⁴The feared thing of the wicked it meeteth him, And the desire of the righteous is given.

²⁴दुष्ट माणसाला ज्या गोष्टींची भीती वाटते त्या गोष्टींकडूनच त्याचा पराभव होतो. पण चांगल्या माणसाला मात्र हव्या असलेल्या गोष्टी मिळतात.

²⁵As the passing by of a hurricane, So the wicked is not, And the righteous is a foundation age-during.

²⁵दुष्टांचा नाश त्यांच्या संकटांमुळे होतो. पण चांगली माणसे नेहमी बलवान राहातात.

²⁶As vinegar to the teeth, And as smoke to the eyes, So [is] the slothful to those sending him.

²⁶आळशी माणसाला तुमच्यासाठी, काहीही करायला सांगू नका. तुमच्या तोंडात शिरलेल्या आंबेप्रमाणे किंवा डोळ्यांत गेलेल्या धुराप्रमाणे तो तुम्हाला चीड आणील.

²⁷The fear of Jehovah addeth days, And the years of the wicked are shortened.

²⁷जर तुम्ही परमेश्वराचा आदर करीत असाल तर तुम्ही खूप जगाल. पण दुष्टाची त्याच्या आयुष्यातली अनेक वर्ष कमी होतील.

²⁸The hope of the righteous [is] joyful, And the expectation of the wicked perisheth.

²⁸चांगले लोक ज्या गोष्टींची आशा करतात त्या त्यांना आनंद मिळवून देतात. ज्या गोष्टींची आशा वाईट लोक करतात त्या त्यांना विनाश आणतात.

²⁹The way of Jehovah [is] strength to the perfect, And ruin to workers of iniquity.

²⁹परमेश्वर चांगल्या माणसांचे रक्षण करतो. पण जे लोक चुका करतात त्यांचा परमेश्वर नाश करतो.

³⁰The righteous to the age is not moved, And the wicked inhabit not the earth.

³⁰चांगले लोक नेहमी सुरक्षित असतात. पण दुष्टांना जबरदस्तीने देश सोडणे भाग पडते.

³¹The mouth of the righteous uttereth wisdom, And the tongue of frowardness is cut out.

³¹चांगले लोक शहाणपणाच्या गोष्टी सांगतात. पण जो संकटे आणणाऱ्या गोष्टी सांगतो त्याचे ऐकणे लोक बंद करतात.

³²The lips of the righteous know a pleasing thing, And the mouth of the wicked perverseness!

³²चांगले लोक बोलण्याच्या योग्य गोष्टी जाणतात. पण वाईट लोक संकटे आणणाऱ्या गोष्टीच बोलतात.