1Ug ang mga tawo sa Ephraim miingon kaniya: Nganong nagbuhat ka kanamo sa ingon, nga ikaw wala magtawag kanamo diha nga ikaw miadto sa pagpakig-away sa mga Madianhon? Ug siya gikasab-an nila sa hilabihan gayud.
1基甸婉言平息以法蓮人之怒以法蓮人對基甸說：“你去與米甸人爭戰的時候，沒有召我們同去，你為甚麼這樣待我們呢？”他們就與他激烈地爭辯起來。
2Ug siya miingon kanila: Unsa man karon ang akong nabuhat sa pagpakigtanding kaninyo? Dili ba ang paghipos sa mga parras sa Ephraim labi pang maayo kay sa pagpangani sa Abiezer?
2基甸對他們說：“我所行的怎能比得上你們呢？在以法蓮拾取剩下的葡萄，不是比在亞比以謝收摘的葡萄更好嗎？
3Ang Dios nagtugyan nganha sa inyong kamot sa mga principe sa Madian, si Oreb ug si Zeeb: ug unsay akong hing-arangan sa pagbuhat sa pakigtanding kaninyo? Unya ang ilang kasuko alang kaniya napuypuy sa pag-ingon niya niini.
3 神已經把米甸人的兩個首領：俄立和西伊伯，交在你們的手裡了；我所行的怎能與你們相比呢？”基甸說了這話，他們的怒氣就平息了。
4Ug si Gedeon nahiabut sa Jordan, ug milabang siya, ug ang totolo ka gatus ka tawo nga iyang kauban, nangaluya, apan nanaggukod.
4基甸乘勝追趕米甸王基甸來到約旦河，就過了河；他和與他在一起的三百人雖然都很疲乏，仍然追趕敵人。
5Ug siya miingon sa mga tawo sa Succoth: Hatagi ako, nagahangyo ako kaninyo, ug mga tinapay alang sa katawohan nga nanagsunod kanako; kay sila nangaluya, ug ako nagagukod kang Zeba ug kang Zalmunna, ang mga hari sa Madian.
5基甸對疏割人說：“求你們把幾個餅給跟隨我的人吃，因為他們疲乏了，我還要繼續追趕米甸人和兩個王西巴和撒慕拿。”
6Ug ang mga principe sa Succoth ming-ingon: Ang mga kamot ni Zeba ug Zalmunna anaa ba karon sa imong kamot, aron kami mohatag ug tinapay sa imong mga sundalo?
6疏割人的首領回答：“西巴和撒慕拿現在不是已經在你的手裡嗎？我們應該把餅送給你的軍隊吃嗎？”
7Ug si Gedeon miingon: Tungod niini sa diha nga si Jehova nagtugyan kang Zeba ug kang Zalmunna sa akong kamot, unya pagasamaran ko ang inyong unod tungod sa mga katunokan sa kamingawan ug tungod sa mga sapinit.
7基甸說：“好吧，耶和華把西巴和撒慕拿交在我手裡的時候，我就必用野地的荊棘鞭打你們的身體。”
8Ug mitungas siya gikan didto ngadto sa Penuel, ug misulti kanila sa maong paagi; ug ang mga tawo sa Penuel mingtubag kaniya sama sa pagtubag sa mga tawo sa Succoth.
8基甸從那裡上到毗努伊勒，也向他們說了同樣的話；毗努伊勒人回答他也像疏割人回答的一樣。
9Ug siya misulti usab sa mga tawo sa Penuel, nga nagaingon: Sa diha nga ako mahibalik dinhi pag-usab sa pakigdait, akong gun-obon kining torreha.
9他亦對毗努伊勒人說：“我平平安安回來的時候，我必拆毀這座望樓。”
10Karon si Zeba ug si Zalmunna didto na sa Carcor, ug ang ilang mga panon uban kanila, duolan sa napulo ug lima ka libo ka tawo, ang tanan nga nahasalin sa tibook nga panon sa mga anak sa silangan; kay may napukan nga usa ka gatus ug kaluhaan ka libo ka tawo nga ming-ibut sa pinuti.
10那時，西巴和撒慕拿正在加各，與他們在一起的軍隊約有一萬五千人，就是東方人全營剩下的，因為有十二萬持刀的已經倒下了。
11Ug si Gedeon mitungas nga miagi sa mga nanagpuyo sa mga balong-balong sa silangan sa Noba ug Jogbea, ug gidasmagan ang panon; kay ang panon may panalipod.
11基甸就從挪巴和約比哈東面，順著住帳棚的人的路上去；在敵軍以為安全而不戒備的時候，擊敗了敵軍。
12Ug si Zeeb ug Zalmunna mingkalagiw; ug iyang gigukod sila: ug iyang gidakup ang duha ka hari sa Madian, si Zeba ug si Zalmunna, ug gidaug ang tibook nga panon.
12西巴和撒慕拿逃跑；基甸追趕他們，捉住了米甸人的兩個王西巴和撒慕拿，使全軍都驚惶。
13Ug si Gedeon ang anak nga lalake ni Joas nahiuli gikan sa gubat gikan sa tungasan sa Heres.
13約阿施的兒子基甸從戰場沿著希列斯的山坡回來，
14Ug iyang nadakpan ang usa ka batan-on nga lalake sa mga tawo sa Succoth, ug nangutana kaniya; ug iyang gipaila kaniya ang mga principe sa Succoth, ug ang mga anciano didto, nga kapitoan ug pito ka tawo.
14捉住了疏割人中的一個青年人，查問他；他就把疏割的首領和長老的名字寫給他，共七十七人。
15Ug siya miadto sa mga tawo sa Succoth, ug miingon: Ania karon, si Zeba ug si Zalmunna nga tungod kanila kamo nagayubit kanako sa pag-ingon: Ang mga kamot ni Zeba ug ni Zalmunna karon anaa na ba sa imong kamot, aron kami mohatag ug tinapay sa inyong mga tawo nga nangaluya?
15基甸到了疏割人那裡，就說：“你看，西巴和撒慕拿，你們為了他們曾經譏笑我說：‘西巴和撒慕拿現在不是在你的手裡嗎？我們應該把餅送給你那些疲乏的人吃嗎？’”
16Ug gidala niya ang mga anciano sa ciudad, ug ang mga tunok sa kamingawan ug ang mga sapinit, ug uban niini iyang gitudloan ang mga tawo sa Succoth.
16於是拿住那城的長老，又拿起野地的荊棘，用荊棘把疏割人教訓了一頓；
17Ug iyang giguba ang torre sa Penuel, ug gipatay ang mga tawo sa ciudad.
17又拆毀了毗努伊勒的望樓，殺死了那城裡的人。
18Unya miingon siya kang Zeba ug Zalmunna: Unsang mga tawohana sila nga inyong gipatay sa Tabor? Ug sila mingtubag: Sama kanimo, mao sila; ang tagsatagsa sama sa mga anak sa usa ka hari.
18基甸問西巴和撒慕拿：“你們在他泊山上所殺的人，是甚麼模樣的人？”他們回答：“他們像你一樣，每一個都像王子的模樣。”
19Ug siya miingon: Sila akong mga igsoon ang mga anak nga lalake sa akong inahan: ingon nga si Jehova buhi, kong giluwas pa ninyo sila nga buhi, dili ko unta kamo patyon.
19基甸說：“他們是我的兄弟，是我母親的兒子；我指著永活的耶和華起誓，如果你們從前讓他們存活，我現在就不殺你們了。”
20Ug siya miingon kang Jeter, ang iyang kamagulangan: Tindog, patya sila. Apan ang batan-on wala moibut sa iyang pinuti kay siya nahadlok kay siya batan-on pa.
20於是對他的長子益帖說：“起來，把他們殺了吧。”但是那孩子不敢拔刀，只是害怕，因為他還是個孩子。
21Unya si Zeba ug si Zalmunna ming-ingon; Tumindog ka, ug dasmagi kami; kay unsa ang tawo mao usab ang iyang kusog. Ug si Gedeon mitindog, ug gipatay si Zeba ug si Zalmunna, ug gikuha ang mga dayandayan nga daw pikas nga bulan nga diha sa liog sa ilang mga camello.
21西巴和撒慕拿說：“你親自起來殺我們吧；因為人怎樣，他的力量也怎樣。”於是基甸起來，把西巴和撒慕拿殺了，拿了他們駱駝頸項上的月牙圈。
22Unya ang mga tawo sa Israel miingon kang Gedeon: Maghari ka kanamo, ikaw ug ang imong anak nga lalake, ug ang anak nga lalake sa imong anak usab, kay ikaw ang nagluwas kanamo gikan sa kamot sa Madian.
22基甸推辭不統治以色列人以色列人對基甸說：“你既然拯救我們脫離了米甸人的手，求你和你的子孫統治我們。”
23Ug si Gedeon miingon kanila: Ako dili maghari kaninyo, ni ang akong anak magahari kaninyo: si Jehova ang magahari kaninyo.
23基甸回答他們：“我不統治你們，我的子孫也不統治你們，唯有耶和華統治你們。”
24Ug si Gedeon miingon kanila: Ako magahimo ug usa ka hangyo kaninyo, nga ihatag ninyo kanako sa tagsatagsa ka tawo ang mga ariyos nga iyang inagaw. (Kay sila may bulawang ariyos tungod kay sila mga Ismaelhanon.)
24基甸又對他們說：“我有一個要求：請把你們各人奪得的耳環給我。”原來敵人都戴金耳環，因為他們是以實瑪利人。
25Ug sila mingtubag: Kami sa kinabubut-on mohatag niini. Ug nagbuklad sila sa panapton ug giitsa didto sa tagsatagsa ang mga ariyos nga iyang inagaw.
25他們回答：“我們願意給你。”於是鋪開一件外衣，各人把奪得的耳環丟在上面。
26Ug ang gibug-aton sa bulawan nga mga ariyos nga iyang napangayo may usa ka libo ug pito ka gatus ka siclo sa bulawan; labut pa ang mga dayan-dayan nga daw bulan, ug mga kulintas, ug ang mga panapton nga purpura nga gusul-ob sa hari sa Madian, ug labut pa sa mga talikala nga gibugkos sa mga liog sa ilang mga camello.
26基甸所要的金耳環，共重約二十公斤金子，此外還有米甸王身上的月牙圈、耳墜和紫紅色的衣服，另外還有駱駝頸項上的鍊子。
27Ug si Gedeon naghimo ug usa ka ephod gikan niini ug gibutang kini sa iyang ciudad sa Ophra: ug ang tibook Israel nagpakighilawas niana didto; ug kini nahimong lit-ag kang Gedeon ug sa iyang balay.
27基甸用這些金子做了一個以弗得，安置在他的城俄弗拉；後來以色列眾人都在那裡隨從以弗得行了邪淫，因此這就成了基甸和他全家的網羅。
28Busa ang Madian, nadaug sa atubangan sa mga anak sa Israel, ug wala na nila patoyhakawa ang ilang mga ulo. Ug ang yuta may pahulay sulod sa kap-atan ka tuig sa mga adlaw ni Gedeon.
28基甸逝世這樣，米甸人在以色列人面前就被制伏了，不能再抬起頭來；基甸在世的日子，國中太平了四十年。
29Ug si Jerobaal ang anak nga lalake ni Joas milakaw ug mipuyo sa kaugalingon niyang balay.
29約阿施的兒子耶路．巴力回去，住在自己家裡。
30Ug si Gedeon may kapitoan ka anak nga lalake nga gianak sa iyang lawas; kay siya daghan ug mga asawa.
30基甸有七十個兒子，都是他親生的，因為他有很多妻子。
31Ug ang iyang puyo-puyo nga didto sa Sichem, siya usab nanganak kaniya ug usa ka anak nga lalake ug iyang ginganlan nga si Abimelech.
31他在示劍的妾，也給他生了一個兒子，他給他起名叫亞比米勒。
32Ug si Gedeon ang anak nga lalake ni Joas namatay sa panuigon nga tigulang na kaayo, ug gilubong sa lubnganan ni Joas nga iyang amahan, sa Ophra sa mga Abiezertanhon.
32約阿施的兒子基甸壽數滿足而死，埋葬在亞比以謝族的俄弗拉，在他父親約阿施的墳墓裡。
33Ug nahitabo nga sa diha nga si Gedeon namatay na, nga ang mga anak sa Israel mingbalik pag-usab sa pagpakighilawas sunod sa mga Baal, ug gihimo si Baal-berith nga ilang dios.
33基甸死了以後，以色列人又轉去隨從眾巴力，行邪淫，並且以巴力．比利土作他們的神。
34Ug ang mga anak sa Israel wala mahanumdum kang Jehova nga ilang Dios, nga nagluwas kanila gikan sa kamot sa tanan nilang mga kaaway sa bisan diin nga dapit;
34以色列人忘記了耶和華他們的 神，就是曾經拯救他們脫離四圍仇敵之手的那位；
35Ni magpakita sila ug kalolot sa balay ni Jerobaal, nga mao si Gedeon, sumala sa tanang kaayo nga iyang gipakita sa Israel.
35也沒有照著基甸向以色列人所施的一切恩惠，恩待耶路．巴力，就是基甸的家。