1Ug si Abimelech ang anak nga lalake ni Jerobaal miadto sa Sichem ngadto sa mga igsoon sa iyang inahan, ug nakigsulti kanila, ug sa tibook nga panimalay sa balay sa amahan sa iyang inahan, nga nagaingon:
1亞比米勒殺基甸的眾子耶路．巴力的兒子亞比米勒，到示劍去見他的眾母舅，對他們和他母親的全體族人說：
2Sumulti ka, naghangyo ako kanimo, sa mga igdulungog sa tanang mga tawo sa Sichem, kong labi bang maayo alang kanimo nga ang tanang mga anak nga lalake ni Jerobaal, nga kapitoan ka tawo magahari kaninyo, kun usa ra ka tawo ang magahari kaninyo? Hinumdumi usab nga ako inyong bukog ug inyong unod.
2“請你們給示劍的眾人說：‘是耶路．巴力的眾子七十人都統治你們好呢？還是一個人統治你們好呢？’你們也要記得我是你們的骨肉。”
3Ug ang mga kagisoonan sa iyang inahan naghisgut kaniya sa mga igdulungog sa tanang mga tawo sa Sichem niining mga pulonga: ug ang ilang mga kasingkasing nahilig sa pagsunod kang Abimelech; kay sila nanag-ingon: Siya atong igsoon.
3他的眾母舅就把這一切話為他說給示劍的眾人聽；他們的心都傾向亞比米勒，因為他們說：“他本是我們的親族。”
4Ug gihatagan siya nila ug kapitoan ka buok nga salapi sa balay ni Baal-berith, nga tungod niini si Abimelech misuhol sa mga tawo nga walay pulos ug kawang, nga mingnunot kaniya.
4他們就從巴力．比利土的廟裡，取了八百克銀子給亞比米勒，亞比米勒用這些銀子雇了一些無賴流氓，那些人就跟隨了他。
5Ug miadto siya sa balay sa iyang amahan sa Ophra, ug iyang gipatay ang mga kaigsoonan ang mga anak nga lalake ni Jerobaal, nga kapitoan ka tawo sa ibabaw sa usa ka bato: apan si Jotham ang kamanghuran nga anak nga lalake ni Jerobaal, nahabilin; kay siya mitago man sa iyang kaugalingon.
5他回到俄弗拉他父親的家，把自己的兄弟，耶路．巴力的眾子七十人，都殺在一塊石頭上；只剩下耶路．巴力的小兒子約坦，因為他藏了起來。
6Ug ang tanang tawo sa Sichem nanagkatigum sa ilang kaugalingon, ug ang tanang balay ni Millo, ug miadto ug naghimo kang Abimelech nga hari, tupad sa kahoy nga encina sa haliging kuta nga diha sa Sichem.
6示劍的眾人和伯特米羅人都聚集起來，到示劍橡樹旁的望樓那裡，立亞比米勒為王。
7Ug sa diha nga ilang gisugilon kini kang Jotham, siya miadto ug mitindog sa kinatumyan sa bukid sa Gerizim, ug mipatugbaw siya sa iyang tingog, ug misinggit, ug miingon kanila: Pamati kamo kanako, kamo nga mga tawo sa Sichem, aron ang Dios mamati kaninyo.
7約坦的寓言有人把這事告訴了約坦，約坦就去，站在基利心山頂上，高聲向他們呼喊，說：“示劍人哪，你們要聽我的話， 神也就聽你們的話。
8Ang mga kahoy minggula sa usa ka panahon sa pagdihog ug usa ka hari sa ibabaw nila; ug sila miingon sa kahoy nga olivo: Maghari ka sa ibabaw namo.
8有一次，眾樹要去膏立一個王統治它們，就對橄欖樹說：‘請你作王統治我們吧。’
9Apan ang kahoy nga olivo miingon kanila: Biyaan ko ba ang akong katambok, nga niana gitahod nila ang Dios ug ang tawo, ug moadto sa paglubaylubay ngadto-nganhi sa ibabaw sa mga kahoy?
9橄欖樹對它們說：‘我怎可以放棄生產人用來榮耀 神和尊崇人的油，飄搖在眾樹之上呢？’
10Ug ang mga kahoy miingon sa higuera: Umari ka, ug maghari sa ibabaw namo.
10眾樹對無花果樹說：‘請你來作王統治我們吧。’
11Apan ang higuera miingon kanila: Biyaan ko ba ang akong katam-is, ug ang akong maayong bunga ug magalubay-lubay ngadto-nganhi sa ibabaw sa mga kahoy?
11無花果樹對它們說：‘我怎可以放棄結出我的甜美果子，飄搖在眾樹之上呢？’
12Ug ang mga kahoy miingon sa parras: Umari ka, ug maghari sa ibabaw namo.
12眾樹對葡萄樹說：‘請你來作王統治我們吧。’
13Ug ang parras miingon kanila: Biyaan ko ba ang akong bag-ong vino, nga makalipay sa Dios ug sa tawo, ug moadto sa paglubay-lubay ngadto-nganhi sa ibabaw sa mga kahoy?
13葡萄樹對它們說：‘我怎可以放棄生產那使 神和世人都喜樂的新酒，飄搖在眾樹之上呢？’
14Unya miingon ang tanang mga kahoy sa sapinit: Umari ka, ug maghari sa ibabaw namo.
14於是眾樹都對荊棘說：‘請你來作王統治我們吧。’
15Ug ang sapinit miingon sa mga kahoy: Kong sa pagkatinuod dihogon ako nga hari sa ibabaw ninyo, nan umari kamo ug pumasilong sa akong landong; ug kong dili, nan pagulaa ang kalayo gikan sa sapinit ug molamoy sa tanang kahoy nga cedro sa Libano.
15荊棘對眾樹說：‘如果你們真誠地膏立我作王統治你們，就要來，投靠在我的蔭下；否則，火必從荊棘裡出來，吞滅黎巴嫩的香柏樹。’
16Busa karon, kong nagbuhat kamo sa tinuod ug matarung, sa ingon niana nga naghimo kamo kang Abimelech nga hari, ug kong kamo nagbuhat sa alang kang Jerobaal ug sa iyang balay, ug nahimo kaniya sumala sa mga may katakus sa iyang mga kamot;
16“現在你們立亞比米勒為王，你們若是誠實和正直，如果你們善待耶路．巴力和他的家，照著他手所作的待他；
17(Kay ang akong amahan nakig-away alang kaninyo, ug giasdang ang iyang kinabuhi, ug nagluwas kaninyo gikan sa kamot sa Madian:
17我父親從前冒死為你們爭戰，把你們從米甸人手中救了出來；
18Ug kamo nanindog batok sa balay sa akong amahan niining adlawa, ug nagpatay sa iyang mga anak nga lalake, kapitoan ka tawo sa ibabaw sa usa ka bato, ug nanaghimo kang Abimelech, ang anak nga lalake sa iyang sulogoon nga babaye, nga hari ibabaw sa mga tawo sa Sichem, tungod kay siya inyong igsoon nga lalake);
18今日你們竟起來攻擊我的父家，在一塊石頭上殺了他七十個兒子，又立了他的婢女所生的兒子亞比米勒作示劍人的王，因為他原是你們的親族。
19Nan, kong kamo nanagbuhat sa minatuod ug minatarung alang kang Jerobaal, ug lakip sa iyang balay niining adlawa, nan managkalipay kamo kang Abimelech, ug palipaya siya usab diha kaninyo:
19今日你們若是按著誠實和正直待耶路．巴力和他的家，你們就可以因亞比米勒得喜樂，亞比米勒也可以因你們得喜樂。
20Apan kong dili, ipagula ang kalayo gikan kang Abimelech, ug lamyon ang mga tawo sa Sichem, ug ang balay ni Millo; ug pagulaon ang kalayo gikan sa mga tawo sa Sichem, ug sa balay ni Millo, ug lamyon si Abimelech.
20若不是這樣，願火從亞比米勒出來，吞滅示劍人和伯特米羅人；又願火從示劍人和伯特米羅人出來，吞滅亞比米勒。”
21Ug si Jotham midalagan ug mikalagiw, ug miadto sa Beer, ug mipuyo didto, kay nahadlok kang Abimelech nga iyang igsoong lalake.
21接著約坦就逃跑了；他逃到比珥去，住在那裡，躲避他的兄弟亞比米勒。
22Ug si Abimelech nahimong principe ibabaw sa Israel tolo ka tuig.
22示劍人背叛亞比米勒王亞比米勒治理以色列人三年。
23Ug ang Dios nagpadala ug usa ka dautang espiritu sa taliwala ni Abimelech ug sa mga tawo sa Sichem; ug ang mga tawo sa Sichem nagmaluibon kang Abimelech:
23 神差派邪惡的靈來到亞比米勒與示劍人中間，示劍人就背棄了亞比米勒。
24Sa pagkaagi nga ang kapintas nga nahimo batok sa kapitoan ka anak ni Jerobaal mahiabut, ug ang ilang dugo mahulog sa ibabaw ni Abimelech nga ilang igsoon nga lalake, nga maoy nagpatay kanila, ug sa ibabaw sa mga tawo sa Sichem, nga nagpalig-on sa iyang kamot aron sa pagpatay sa iyang igsoon nga lalake.
24這是要報復對耶路．巴力七十個兒子的暴行，把流他們血的罪歸到他們的兄弟亞比米勒身上，就是那殺害他們的；也歸到示劍人身上，就是那些幫助亞比米勒去殺他自己的兄弟的。
25Ug ang mga tawo sa Sichem nagsugo ug mga magbabahig alang kaniya sa mga tumoy sa mga kabukiran, ug gitulis nila ang tanan nga nangagi niadtong dapita duol kanila: ug gisugilon kana kang Abimelech.
25示劍人在山頂上設下埋伏，路過他們那裡的，他們都劫掠；有人把這事告訴亞比米勒。
26Ug si Gaal ang anak nga lalake ni Ebed miabut kuyog sa iyang mga igsoon, ug miadto sa Sichem; ug ang mga tawo sa Sichem naghatag sa ilang pagsalig kaniya.
26那時，以別的兒子迦勒與他的兄弟都來了，到示劍去，示劍人竟信任他。
27Ug ming-adto sila sa kapatagan ug naghipos sa ilang mga parrasan, ug gipigsan ang mga parras, ug nanagfiesta, ug ming-adto sa balay sa ilang dios ug nangaon ug nanag-inum, ug nanagtunglo kang Abimelech.
27他們出到田間去，收取葡萄，榨酒，舉行慶祝會，進入他們的神廟吃喝，並且咒詛亞比米勒。
28Ug si Gaal ang anak nga lalake ni Ebed miingon: Kinsa ba si Abimelech, ug kinsa si Sichem, nga maga-alagad kita kaniya? Dili ba siya ang anak nga lalake ni Jerobaal? ug si Zebul ang iyang tinugyanan? Mag-alagad kamo sa mga tawo ni Hamor ang amahan ni Sichem: apan nganong magaalagad kita kaniya?
28以別的兒子迦勒說：“亞比米勒是誰？示劍是誰？竟要我們服事他呢？他不是耶路．巴力的兒子嗎？他的副官不是西布勒嗎？你們要服事示劍的始祖哈抹的後人啊；我們為甚麼要服事亞比米勒呢？
29Ug kong kining katawohan mahailalum pa unta sa akong kamot! unya papahawaon ko si Abimelech. Ug siya miingon kang Abimelech: Padaghanon mo ang imong kasundalohan, ug gumula.
29但願這些人民都歸在我手下，我好把亞比米勒除掉。”迦勒又對亞比米勒說：“增添你的軍隊出來吧！”
30Ug sa diha nga si Zebul ang punoan sa ciudad nakadungog sa mga pulong ni Gaal anak nga lalake ni Ebed, ang iyang kasuko misilaub.
30那城的首長西布勒聽了以別的兒子迦勒的話，他的怒氣就發作，
31Ug nagpadala siya ug mga sulogoon ngadto kang Abimelech sa paagi nga malimbongon, nga nagaingon: Ania karon, si Gaal ang anak nga lalake ni Ebed ug ang iyang mga kaigsoonan ming-ari sa Sichem; ug ania karon, ilang gipugos ang ciudad sa pag-apil batok kanimo.
31祕密差派使者去見亞比米勒，說：“以別的兒子迦勒和他的兄弟已經到了示劍，他們正在煽動那城的人反叛你。
32Busa karon, sa ingon niini, bumangon ka sa gabii, ikaw ug ang katawohan nga anaa uban kanimo, ug magbanhig diha sa kaumahan:
32現在，你和與你在一起的人，要在夜間起來，在野地埋伏。
33Ug mahitabo, nga sa pagkabuntag, dihadiha sa pagsilang sa adlaw ikaw mobangon sa pagsayo ug sulongon ang ciudad, ug ania karon, sa diha nga siya ug ang katawohan nga anaa uban kaniya manggula batok kanimo, nan ikaw ang mahibalo sa imong buhaton kanila sumala sa kahigayonan nga imong makita.
33到了早晨，太陽出來的時候，你就要起來攻城；你要注意，迦勒和與他在一起的人出來對抗你的時候，你就把握機會對付他們。”
34Ug si Abimelech mibangon, ug ang tanang katawohan nga didto uban kaniya sa gabii, ug sila nanagbanhig batok kang Sichem sa upat ka mga panon.
34於是亞比米勒和與他在一起的人，都在夜間起來，分作四隊，埋伏著等候示劍人。
35Ug si Gaal ang anak nga lalake ni Ebed migula, ug mitindog sa agianan sa ganghaan sa ciudad: ug si Abimelech mibangon, ug ang katawohan nga iyang uban gikan sa banhiganan.
35以別的兒子迦勒出去，站在城門口；亞比米勒和與他在一起的人，從埋伏的地方起來。
36Ug sa pagkakita ni Gaal sa katawohan, siya miingon kang Zebul: Ania karon, adunay mga tawo nga nanlugsong gikan sa mga tumoy sa kabukiran. Ug si Zebul miingon kaniya: Ikaw nakakita sa mga anino sa mga bukid daw ingon sa mga tawo.
36迦勒看見了那些人，就對西布勒說：“你看，有人從山頂上下來。”西布勒說：“你看見山的影子以為是人。”
37Ug si Gaal misulti pag-usab ug miingon: Ania karon, adunay mga tawo nga nanglugsong duol sa taliwala sa yuta, ug usa ka panon nangagi duol sa kahoy nga encina sa Meonenim.
37迦勒又說：“看哪，有人從高地下來，又有一隊從米惡尼尼橡樹的路徑而來。”
38Unya miingon si Zebul kaniya: Hain man karon ang imong baba nga miingon ka: Kinsa ba si Abimelech nga kita magaalagad kaniya? Dili ba kini mao ang katawohan nga imong gitamay? Gumula ka karon, ako nagahangyo, ug makig-away ka kanila,
38西布勒對他說：“你曾經說過：‘亞比米勒是誰，竟要我們服事他呢？’現在你說這話的嘴在哪裡呢？這不是你輕視的人嗎？現在請你出去與他們交戰吧。”
39Ug si Gaal migula nga una sa mga tawo sa Sichem, ug nakig-away kang Abimelech.
39於是迦勒在示劍人面前出去，與亞比米勒爭戰。
40Ug si Abimelech migukod kaniya, ug siya mikalagiw gikan sa iyang atubangan ug daghan nga nangapukan nga samaran bisan hangtud sa agianan sa ganghaan.
40亞比米勒追趕迦勒，迦勒在他面前逃跑，直到城門口，有很多受傷的人仆倒。
41Ug si Abimelech mipuyo sa Aruma: ug gipapahawa ni Zebul si Gaal ug ang iyang mga kaigsoonan, aron dili sila managpuyo sa Sichem.
41亞比米勒住在亞魯瑪；西布勒把迦勒和他的兄弟趕走，不許他們住在示劍。
42Ug nahitabo sa pagkabuntag nga ang katawohan miadto ngadto sa kapatagan; ug ilang gisuginlan si Abimelech.
42亞比米勒的反擊次日，城中眾人出到田間去，有人把這事告訴亞比米勒。
43Ug iyang gikuha ang katawohan, ug gibahin sila sa totolo ka panon, ug nanag-atang sa kapatagan; ug siya mitan-aw, ug ania karon ang katawohan migula sa ciudad: ug mitindog siya batok kanila ug midasmag kanila.
43亞比米勒就把他的人分作三隊，埋伏在田間；他在那裡觀看，見有人從城裡出來，就起來攻擊他們，把他們擊殺了。
44Ug si Abimelech, ug ang mga panon nga didto uban kaniya mingdasdas ug nanagtindog sa agianan sa ganghaan sa ciudad; ug ang duha ka panon mingdasdas sa tanan nga diha sa kapatagan ug gidaug sila.
44亞比米勒和與他在一起的一隊人忽然衝過去，站在城門口；其他兩隊人也衝出來攻打所有在田間的人，把他們擊殺了。
45Ug si Abimelech, nakig-away batok sa ciudad tibook nianang adlawa; ug nakuha niya ang ciudad, ug gipamatay ang katawohan nga diha sa sulod: ug iyang gigun-ob ang ciudad, ug gisabulakan kini ug asin.
45那一天，亞比米勒整天攻打那城，把城攻下了，殺了城中的眾人；把城拆毀，又撒上鹽。
46Ug sa diha nga ang tanang mga tawo sa torre sa Sichem nakadungog niini, didto sila mingsulod sa malig-on nga salipdanan sa balay ni El-berith.
46示劍樓的眾人聽見了這事，就逃入伊勒．比利土廟的地穴裡。
47Ug sa gisugilon kini kang Abimelech nga ang tanang mga tawo sa torre sa Sichem nanaghiusa pagtapok.
47有人告訴亞比米勒，說：“示劍樓所有的人都聚集在一起。”
48Ug si Abimelech miadto sa bukid sa Salmon, siya ug ang tanang mga tawo nga didto uban kaniya; ug si Abimelech midala ug usa ka wasay, ug miputol ug usa ka sanga sa mga kahoy, ug gikuha niya ug gibutang sa iyang abaga: ug siya miingon sa katawohan nga didto uban kaniya: Unsay inyong nakita nga akong gibuhat, pagdali, ug buhata sumala sa akong gibuhat.
48亞比米勒和與他在一起的人都上了撒們山；亞比米勒手裡拿著斧子，砍下一根樹枝，拿起來放在自己的肩頭上，然後對與他在一起的人說：“你們看我作甚麼，你們也要趕快照樣作。”
49Ug ang tibook katawohan usab nanagputol ang tagsatagsa sa iyang palongpong ug minunot kang Abimelech, ug ilang gibutang kini sa salipdanan ug gidauban ang salipdanan; busa ang tanang tawo sa torre sa Sichem nangamatay usab, duol sa usa ka libo ka lalake ug babaye.
49於是眾人也各自砍下一根樹枝，跟隨著亞比米勒，把樹枝放在地穴上，放火燒了地穴，以致示劍樓的人都死了，男女約有一千人。
50Unya miadto si Abimelech sa Thebes, ug nagpahaluna batok sa Thebes ug nakuha kini.
50亞比米勒的結局後來亞比米勒到提備斯去，安營攻打提備斯，攻取了那城。
51Apan may usa ka malig-on nga torre sulod sa ciudad, ug didto nangalagiw ang tanang mga lalake ug babaye, ug silang tanan sa ciudad ug nanagsira sila didto sa sulod, ug nangadto sila sa atop sa torre.
51城中有一座堅固的城樓；那城所有的人，無論男女，都逃到那裡去，關上門，上了樓頂。
52Ug si Abimelech miadto sa torre, ug nakig-away batok niana ug miduol dapit sa pultahan aron sa pagsunog niana sa kalayo.
52亞比米勒到了城樓前，攻打城樓；他走近城樓門口，要用火焚燒。
53Ug may usa ka babaye nga mihulog ug usa ka bato sa galingan sa ulo ni Abimelech, ug nabuak ang iyang bagolbagol.
53有一個婦人把一塊上磨石拋在亞比米勒的頭上，打破了他的頭蓋骨。
54Diha-diha gitawag niya ang batan-ong lalake nga magdadala sa iyang hinagiban ug miingon: Ibta ang imong pinuti, ug patya ako, aron ang mga tawo dili mosulti mahitungod kanako: Usa ka babaye ang nagpatay kaniya. Ug ang iyang batan-ong lalake midunggab kaniya, ug namatay siya.
54他急忙呼喊替他拿兵器的少年人，對他說：“拔出你的刀來，把我殺死吧。免得人講論我說：‘他被一個婦人所殺。’”於是那少年人把他刺透，他就死了。
55Ug sa diha nga ang mga tawo sa Israel nakakita nga si Abimelech namatay na, sila namahawa ang tagsatagsa ngadto sa iyang dapit.
55以色列人看見亞比米勒死了，就各回自己的地方去了。
56Sa ingon niini, ang Dios nagbalus sa pagkadautan ni Abimelech nga iyang gibuhat sa iyang amahan sa pagpatay sa iyang kapitoan ka mga igsoon;
56這樣， 神報應了亞比米勒向他父親所行的惡事，就是他殺了自己的兄弟七十個人。
57Ug ang tanang pagkadautan sa mga tawo sa Sichem gibalusan sa Dios sa ibabaw sa ilang mga ulo, ug kanila midangat ang pagtunglo ni Jotham ang anak nga lalake ni Jerobaal.
57 神也把示劍人的一切惡事，都報應在他們的頭上；耶路．巴力的兒子約坦的咒詛，也歸到他們身上。