1Anak ko, kong ikaw mahimong magpapasalig alang sa imong isigkatawo, Kong ikaw sa imong mga kamot makadagmal sa usa ka dumuloong;
1替人作保要谨慎
2Ikaw nabitik tungod sa mga pulong sa imong baba, Ikaw nadakpan tungod sa mga pulong sa imong baba.
2如果你给自己口里的话缠累,给你口里的话绑住;
3Buhata kini karon, anak ko, ug gumawas ka sa imong kaugalingon, Sanglit ikaw nagapus sa kamot sa imong isigkatawo: Lakaw, magpaubos ka sa imong kaugalingon, ug magpakilooy sa imong isigkatawo;
3我儿,既然你落在你朋友的手中,就要这样行,好解救你自己,你要自己降卑,去恳求你的朋友。
4Ayaw paghatagi ug katulog ang imong mga mata, Ni paghinanok ang imong mga tabon-tabon;
4不要让你的眼睛睡觉,不要容你的眼睑打盹;
5Gumawas ka sa imong kaugalingon ingon sa usa ka lagsaw gikan sa kamot sa mangangayam , Ug ingon sa usa ka langgam gikan sa kamot sa mangangayam sa langgam.
5要解救自己,像羚羊脱离猎人的手,像飞鸟脱离捕鸟人的手。
6Umadto ka sa olmigas, ikaw nga tapulan; Palandunga ang iyang mga dalan, ug pagmaalamon:
6不可懒惰懒惰人哪!你去看看蚂蚁,察看它们所行的,就可得着智慧。
7Nga bisan walay pangulo, Capatas, kun punoan,
7蚂蚁没有元帅,没有官长,也没有统治者,
8Nagaandam sa iyang kalan-on sa ting-init, Ug nagahipos sa iyang makaon sa ting-ani.
8尚且在夏天预备食物,在收割的时候积聚粮食。
9Unsa ang kadugayon nga ikaw matulog, Oh tapulan? Anus-a ka mobangon gikan sa imong pagkatulog?
9懒惰人哪,你要睡到几时呢?你什么时候才睡醒呢?
10Usa ka diyutay nga pagkatulog, usa ka diyutay nga paghinanok, Usa ka diyutay nga pagkiyugpos sa mga kamot aron sa pagkatulog:
10再睡片时,打盹片时,抱着手躺卧片时,
11Busa ang imong pagkakabus modangat ingon sa usa ka tulisan, Ug ang imong kawalad-on ingon sa usa ka tawo nga may hinagiban.
11你的贫穷就必像强盗来到,你的缺乏就必像拿兵器的人来到。
12Usa ka tawo nga walay hinungdan, usa ka tawo sa kasal-anan, Mao siya nga nagalakat nga may usa ka masukihong baba;
12耶和华憎恶的事无赖汉、坏人到处使用欺诈的口;
13Nga nagapangidhat sa iyang mga mata, nga namulong uban sa iyang mga tiil, Nga nagabuhat ug mga ilhanan uban sa iyang mga tudlo;
13他以眼传神,用脚示意,用指头指点,
14Sa kang kinsang kasingkasing anaa ang pagkamasukihon, Nga nagalalang ug dautan sa kanunay, Nga nagapugas sa pagpakiglalis.
14心存乖谬,图谋恶事,常常散布纷争。
15Busa ang iyang kalisdanan modangat sa hinanali; Sa usa ka hinanali siya mabungkag, ug nga niana walay arang ikatabang.
15因此,灾难必忽然临到,他必突然毁灭,无法挽救。
16Adunay unom ka butang nga gidumtan ni Jehova; Oo, pito nga maoy dulumtanan niya:
16耶和华恨恶的事有六样,连他心里厌恶的,共有七样,
17Mapahitas-ong mga mata, usa ka dila nga bakakon, Ug mga kamot nga nag-ula sa dugo nga inocente;
17就是高傲的眼、说谎的舌头、流无辜人血的手、
18Usa ka kasingkasing nga nagalalang sa dautang mga tinguha, Mga tiil nga matulin nga modalagan ngadto sa binilyako,
18图谋恶事的心、快跑行恶的脚、
19Usa ka bakakon nga saksi nga nagapamulong ug mga bakak, Ug kadto nga nagapugas sa pagkalalis sa mga kaigsoonan.
19说谎的假证人,和在弟兄中散布纷争的人。
20Anak ko, bantayi ang sugo sa imong amahan, Ug ayaw pagbiyai ang balaod sa imong inahan:
20犯奸淫的必惹祸患我儿,要谨守你父亲的诫命,不可离弃你母亲的训诲。
21Bugkuson mo sila kanunay sa imong kasingkasing; Ibaligtos sila sa imong liog.
21要把它们常常系在你的心上,绑在你的颈项上。
22Sa diha nga ikaw magalakaw, kini magatultol kanimo; Sa diha nga ikaw matulog, kini magabantay kanimo; Ug sa diha nga ikaw mahigmata kini makigsulti kanimo.
22你行走的时候,它们必引导你;你睡觉的时候,它们必保护你;你醒来的时候,它们必和你交谈。
23Kay ang sugo maoy usa ka lamparahan; ug ang balaod maoy suga; Ug ang pagbadlong sa pahamatngon maoy dalan sa kinabuhi:
23因为诫命是灯,训诲是光,出于管教的责备是生命之道,
24Sa pagpalikay kanimo gikan sa dautang babaye, Gikan sa pag-uloulo sa dila sa dumuloong.
24能保护你远离邪恶的女人,远离妓女谄媚的舌头。
25Ayaw kaibug sa iyang kaanyag diha sa imong kasingkasing; Ni pabihag ikaw kaniya uban sa mga tabontabon sa iyang mga mata.
25你心里不要贪恋她的美色,也不要给她的媚眼勾引。
26Kay tungod sa usa ka babaye nga bigaon ang usa ka tawo mataral lamang ngadto sa usa ka tipak nga tinapay; Ug ang babayeng mananapaw mangita alang sa bililhon nga kinabuhi.
26因为妓女使人只剩一块饼,通奸的妇人猎取人宝贵的生命。
27Makadala ba ang usa ka tawo ug kalayo sa iyang sabakan, Ug ang iyang mga sapot dili ba masunog?
27如果人把火藏在怀里,他的衣服怎能不烧着呢?
28Kun makalakat ba ang usa ka tawo ibabaw sa mainit nga mga baga, Ug ang iyang mga tiil dili ba mapagtong?
28如果人在火炭上行走,他的脚怎能不灼伤呢?
29Busa siya nga moadto sa asawa sa iyang isigkatawo; Bisan kinsa nga makapanghilabut kaniya dili gayud makagawas sa silot.
29凡是和别人的妻子通奸的,也是这样;凡是亲近她的,都必不免受罚。
30Ang mga tawo dili magatamay sa usa ka kawatan, kong siya mangawat Aron sa pagtagbaw sa iyang kaugalingon sa diha nga siya pagagutom:
30盗贼因饥饿偷窃充饥,人不会鄙视他。
31Apan kong siya hidakpan, magauli siya sa pito ka pilo nga gidaghanon; Siya magahatag sa tanan niyang manggad sa iyang balay.
31但如果他被捉住,就要七倍偿还,要把他家里所有的财物都交出来。
32Siya nga makapanapaw sa usa ka babaye maoy tawong walay salabutan: Siya nagabuhat niini aron sa paglaglag sa iyang kaugalingong kalag.
32和妇人通奸的,实在无知;行这事的,是自我毁灭。
33Ang mga samad ug pagkawalay dungog mao ang iyang mamakuha; Ug ang iyang pagkawalay-ulaw dili na gayud mapapas
33他必遭受击打,被凌辱,他的耻辱永不能涂抹。
34Kay ang pangabugho mao ang kapungot sa usa ka tawo; Ug siya dili mopasaylo sa adlaw sa pagpanimalus.
34因为嫉妒激起了丈夫的烈怒,使他在报仇的时候,必不留情。
35Siya dili motagad ug bisan unsang paglukat; Ni matagbaw siya bisan pa kong hatagan mo ug daghang mga gasa.
35任何赔偿,他都不接受,纵使你馈送许多礼物,他也不肯罢休。