1Ang tawong dautan mokalagiw bisan walay tawo nga magalutos; Apan ang matarung maisug ingon sa leon.
1The wicked have fled and there is no pursuer. And the righteous as a young lion is confident.
2Kay sa kalapasan sa usa ka yuta daghanan ang mga principe niana; Apan pinaagi sa mga tawo nga may salabutan ug kahibalo ang kahimtang niini pagalugwayan.
2By the transgression of a land many [are] its heads. And by an intelligent man, Who knoweth right — it is prolonged.
3Ang usa ka tawo sa kawalad-on nga magalupig sa mga kabus Mahasama sa ulan nga nagabanlas nga dili magabilin ug makaon.
3A man — poor and oppressing the weak, [Is] a sweeping rain, and there is no bread.
4Kadtong mobiya sa Kasugoan nagadayeg sa tawong dautan; Apan ang mga magabantay sa Kasugoan nakig-bisog batok kanila.
4Those forsaking the law praise the wicked, Those keeping the law plead against them.
5Ang dautang mga tawo dili makasabut sa justicia; Apan sila nga nangita kang Jehova makasabut sa tanang mga butang.
5Evil men understand not judgment, And those seeking Jehovah understand all.
6Maayo pa ang kabus nga nagalakat sa iyang pagkahingpit sa kasingkasing, Kay kaniya nga sukwahi sa iyang mga dalan, bisan siya dato.
6Better [is] the poor walking in his integrity, Than the perverse of ways who is rich.
7Bisan kinsa nga nagabantay sa Kasugoan maoy usa ka anak nga manggialamon; Apan kadtong kauban sa mga ulitan nagapakaulaw sa iyang amahan.
7Whoso is keeping the law is an intelligent son, And a friend of gluttons, Doth cause his father to blush.
8Kadtong nagapadaghan sa iyang manggad pinaagi sa tubo ug abut, Nagahipos niini alang kaniya nga may kalooy sa kabus.
8Whoso is multiplying his wealth by biting and usury, For one favouring the poor doth gather it.
9Kadtong nagapalingog-iingog sa iyang igdulungog gikan sa pagpamati sa Kasugoan, Bisan ang iyang pag-ampo maoy usa ka dulumtanan.
9Whoso is turning his ear from hearing the law, Even his prayer [is] an abomination.
10Bisan kinsa nga nagapasalaag sa matul-id ngadto sa usa ka dautan nga dalan, Siya mahulog sa kaugalingon niyang gahong; Apan ang hingpit magapanunod sa maayo.
10Whoso is causing the upright to err in an evil way, Into his own pit he doth fall, And the perfect do inherit good.
11Ang adunahan nga tawo manggialamon sa iyang kaugalingong hunahuna; Apan ang kabus nga may salabutan magasusi kaniya.
11A rich man is wise in his own eyes, And the intelligent poor searcheth him.
12Sa diha nga ang matarung makadaug adunay dakung himaya; Apan sa diha nga ang dautan motindog, ang mga tawo manago sa ilang kaugalingon.
12In the exulting of the righteous the glory [is] abundant, And in the rising of the wicked man is apprehensive.
13Kadtong nagatabon sa iyang kalapasan dili mouswag; Apan bisan kinsa nga nagasugid ug nagabiya kanila makadawat ug kalooy.
13Whoso is covering his transgressions prospereth not, And he who is confessing and forsaking hath mercy.
14Malipayon ang tawo nga mahadlokon sa kanunay; Apan kadtong nagapagahi sa iyang kasingkasing mahulog ngadto sa dautang buhat.
14O the happiness of a man fearing continually, And whoso is hardening his heart falleth into evil.
15Maingon sa usa ka leon nga nagangulob, ug sa usa ka oso nga nagasarasay, Ingon niana ang usa ka dautan nga punoan ibabaw sa usa ka kabus nga katawohan.
15A growling lion, and a ranging bear, [Is] the wicked ruler over a poor people.
16Ang principe nga kulang sa salabutan maoy daku usab nga madaugdaugon; Apan siya nga nagadumot sa pagkaibug magapalugway sa iyang mga adlaw.
16A leader lacking understanding multiplieth oppressions, Whoso is hating dishonest gain prolongeth days.
17Ang tawo nga mahimug-atan sa dugo sa bisan kinsang tawo Mokalagiw ngadto sa gahong; ayaw pagpapunggi sa tawo siya.
17A man oppressed with the blood of a soul, Unto the pit fleeth, none taketh hold on him.
18Bisan kinsa nga nagalakat sa katarung pagagawason; Apan kadtong sukwahi sa iyang mga dalan mahulog sa walay langan.
18Whoso is walking uprightly is saved, And the perverted of ways falleth at once.
19Kadtong nagabaul sa iyang yuta makabaton ug daghang mga makaon; Apan siya nga nagasunod sa mga tawo sa kakawangan makabaton sa hilabihan uyamut nga kakabus.
19Whoso is tilling his ground is satisfied [with] bread, And whoso is pursuing vanity, Is filled [with] poverty.
20Ang usa ka matinumanon nga tawo magamadagayaon sa mga panalangin; Apan kadtong nagadali sa pagkaadunahan dili makalikay sa silot.
20A stedfast man hath multiplied blessings, And whoso is hasting to be rich is not acquitted.
21Ang may pagkapinalabi sa mga tawo dili maayo; Ni ang usa ka tawo magmalinapason tungod lamang sa usa ka tipik nga tinapay.
21To discern faces is not good, And for a piece of bread doth a man transgress.
22Kadtong may usa ka dautan nga mata nagadali sa pagkab-ut sa mga bahandi, Ug wala mahibalo nga ang kawalad-on modangat kaniya.
22Troubled for wealth [is] the man [with] an evil eye, And he knoweth not that want doth meet him.
23Kadtong nagabadlong sa usa ka tawo makakaplag ug labawng kalooy sa dili madugay Kay kaniya nga nagaulo-ulo uban sa dila.
23Whoso is reproving a man afterwards findeth grace, More than a flatterer with the tongue.
24Bisan kinsa nga mangawat sa iyang amahan kun sa iyang inahan, ug moingon: Dili kini Kalapasan, Apan maong tawo maoy kauban sa usa ka maglalaglag.
24Whoso is robbing his father, or his mother, And is saying, `It is not transgression,` A companion he is to a destroyer.
25Kadtong may hakog nga espiritu nagaagda sa panag-away; Apan kadtong nagabutang sa iyang pagsalig kang Jehova mahimong matambok.
25Whoso is proud in soul stirreth up contention, And whoso is trusting on Jehovah is made fat.
26Kadtong nagasalig sa iyang kaugalingong kasingkasing maoy usa ka buang; Apan bisan kinsa nga nagalakat sa pagkamanggialamon pagaluwason.
26Whoso is trusting in his heart is a fool, And whoso is walking in wisdom is delivered.
27Kadtong nagahatag sa kabus dili makulangan; Apan kadtong nagatago sa iyang mga mata makabaton ug daghang mga panghimaraut.
27Whoso is giving to the poor hath no lack, And whoso is hiding his eyes multiplied curses.
28Kong ang dautan motindog, ang mga tawo manago sa ilang kaugalingon; Apan sa diha nga sila mangahanaw, ang mga matarung modaghan.
28In the rising of the wicked a man is hidden, And in their destruction the righteous multiply!