1Wala ba magsinggit ang kaalam, Ug ang pagsabut magapagula sa iyang tingog?
1Doth not wisdom call? And understanding give forth her voice?
2Sa kinatumyan sa hatag-as nga mga dapit haduol sa dalan, Diin ang mga alagianan nanagkatagbo siya nagatindog;
2At the head of high places by the way, Between the paths she hath stood,
3Tupad sa mga ganghaan, dapit sa pagsulod mo ngadto sa ciudad, Diha sa dapit sa pagsulod mo sa mga pultahan, siya magasinggit sa makusog:
3At the side of the gates, at the mouth of the city, The entrance of the openings, she crieth aloud,
4Kaninyo, Oh mga tawo, ako nagatawag; Ug ang akong tingog maoy alang sa mga anak nga lalake sa mga tawo.
4`Unto you, O men, I call, And my voice [is] unto the sons of men.
5Oh kamo nga mga walay-pagtagad, sabta ang pagpili-sa-maayo; Ug, kamong mga buang, pagmasinabtanon kamo sa inyong kasingkasing.
5Understand, ye simple ones, prudence, And ye fools, understand the heart,
6Pamati, kay ako mamulong sa labing maayo nga mga butang; Ug ang pagbungat sa akong mga ngabil mogula ang mga matarung butang.
6Hearken, for noble things I speak, And the opening of my lips [is] uprightness.
7Kay ang akong baba magasulti sa kamatuoran; Ug ang kadautan maoy usa ka dulumtanan sa akong mga ngabil.
7For truth doth my mouth utter, And an abomination to my lips [is] wickedness.
8Ang tanang mga pulong sa akong baba mga pagkamatarung man; Walay bisan unsa nga baliko ni balit-ad diha kanila.
8In righteousness [are] all the sayings of my mouth, Nothing in them is froward and perverse.
9Silang tanan matin-aw alang kaniya nga makasabut, Ug matarung alang kanila nga nakakaplag sa kahibalo.
9All of them [are] plain to the intelligent, And upright to those finding knowledge.
10Dawata ang akong pagpahamatngon, ug ayaw ang salapi; Ug ang kinaadman kay sa piniling bulawan.
10Receive my instruction, and not silver, And knowledge rather than choice gold.
11Kay ang kaalam labi pang maayo kay sa mga rubi; Ug ang tanang mga butang nga pagatinguhaon dili ikagtanding niana.
11For better [is] wisdom than rubies, Yea, all delights are not comparable with it.
12Ako nga kaalam naghimo sa kabuotan nga maoy akong puloyanan. Ug nagapangita sa kahibalo ug sa pagpili-sa-maayo.
12I, wisdom, have dwelt with prudence, And a knowledge of devices I find out.
13Ang pagkahadlok kang Jehova maoy pagdumot sa dautan: Ang pagkagarboso, ug pagkamapahitas-on, ug ang dautan nga dalan, Ug ang mabinalit-aron nga baba maoy akong ginadumtan.
13The fear of Jehovah [is] to hate evil; Pride, and arrogance, and an evil way, And a froward mouth, I have hated.
14Ang pagpakitambag maoy ako, ug kahalalum sa kahibalo: Ako mao man ang pagsabut; aduna akoy kagahum.
14Mine [is] counsel and substance, I [am] understanding, I have might.
15Pinaagi kanako ang mga hari nanaghari, Ug ang mga principe nanaghatag sa justicia.
15By me kings reign, and princes decree righteousness,
16Pinaagi kanako ang mga principe nanagpamunoan, Ug ang mga harianon, bisan ang tanang mga maghuhukom sa yuta.
16By me do chiefs rule, and nobles, All judges of the earth.
17Ako nahagugma kanila nga nahagugma kanako; Ug kadtong nagasingkamot sa pagpangita kanako, makakaplag kanako.
17I love those loving me, And those seeking me earnestly do find me.
18Mga bahandi ug kadungganan maoy ania kanako; Oo, ang katigayonan nga molungtad ug ang pagkamatarung
18Wealth and honour [are] with me, Lasting substance and righteousness.
19Ang akong bunga labi pang maayo kay sa bulawan, oo, bisan pa kay sa fino nga bulawan; Ug ang akong abut kay sa piniling salapi.
19Better [is] my fruit than gold, even fine gold, And mine increase than choice silver.
20Ako nagalakat sa dalan sa pagkamatarung, Sa kinataliwad-an sa alagianan sa katarungan;
20In a path of righteousness I cause to walk, In midst of paths of judgment,
21Aron nga ako makapasunod niadtong nahagugma kanako ug manggad, Ug nga mapuno ko ang ilang mga panudlanan.
21To cause my lovers to inherit substance, Yea, their treasures I fill.
22Si Jehova nagbaton kanako sa sinugdan sa iyang dalan, Una pa sa iyang mga buhat kanhi.
22Jehovah possessed me — the beginning of His way, Before His works since then.
23Ako gipahamutang sa itaas gikan pa sa walay katapusan sukad sa sinugdan, Sa wala pa ang yuta.
23From the age I was anointed, from the first, From former states of the earth.
24Sa diha nga wala pay kahiladman, ako nahimugso na, Sa diha nga wala pay mga tubod nga madagayaon sa tubig.
24In there being no depths, I was brought forth, In there being no fountains heavy [with] waters,
25Sa wala pa mapahimutang ang mga bukid, Sa wala pa ang kabungturan ako nahimugso na;
25Before mountains were sunk, Before heights, I was brought forth.
26Samtang nga wala pa niya mabuhat ang yuta, ni ang kapatagan, Ni ang sinugdan sa abug sa kalibutan.
26While He had not made the earth, and out-places, And the top of the dusts of the world.
27Sa diha nga gitukod niya ang kalangitan didto na ako: Sa gipahamutang niya ang usa ka lingin ibabaw sa nawong sa kahilad-man,
27In His preparing the heavens I [am] there, In His decreeing a circle on the face of the deep,
28Sa diha nga gihimo niyang malig-on ang kalangitan sa kahitas-an, Sa diha nga ang mga tuboran sa kahiladman nahimong mabaskog,
28In His strengthening clouds above, In His making strong fountains of the deep,
29Sa diha nga gihatag niya sa dagat ang iyang utlanan, Nga ang mga tubig dili magalapas sa iyang sugo, Sa diha nga iyang gilaraw ang mga patukoranan sa yuta;
29In His setting for the sea its limit, And the waters transgress not His command, In His decreeing the foundations of earth,
30Unya ako didto tupad kaniya, ingon sa usa ka batid nga magbubuhat; Ug ako sa matag-adlaw maoy kahimuot niya , Nagakalipay sa kanunay sa iyang atubangan,
30Then I am near Him, a workman, And I am a delight — day by day. Rejoicing before Him at all times,
31Nagakalipay sa iyang puloy-anang yuta; Ug ang akong kahimuot didto uban sa mga anak sa mga tawo.
31Rejoicing in the habitable part of His earth, And my delights [are] with the sons of men.
32Busa karon, mga anak ko , patalinghug kamo kanako; Kay bulahan kadto sila nga nagabantay sa akong mga dalan.
32And now, ye sons, hearken to me, Yea, happy are they who keep my ways.
33Pamatia ang pahamatngon, ug pagmanggialamon, Ug ayaw kini pag-isalikway.
33Hear instruction, and be wise, and slight not.
34Bulahan ang tawo nga mamati kanako, Nga magabantay matag-adlaw sa akong mga ganghaan, Nga magahulat diha sa mga haligi sa akong mga pultahan.
34O the happiness of the man hearkening to me, To watch at my doors day by day, To watch at the door-posts of my entrance.
35Kay bisan kinsa kadto nga makakaplag kanako makakaplag ug kinabuhi, Ug makabaton sa kalooy kang Jehova.
35For whoso is finding me, hath found life, And bringeth out good-will from Jehovah.
36Apan siya nga makasala batok kanako makasala sa iyang kaugalingong kalag: (8-37) Silang tanan nga managdumot kanako mahagugma sa kamatayon.
36And whoso is missing me, is wronging his soul, All hating me have loved death!