¹Ug nahitabo nga, sa didto pa si Apolos sa Corinto, si Pablo, sa nalatas na niya ang mga kayutaan nga nahaibabaw, miabut sa Efeso; ug hingkaplagan niya ang ubang mga tinon-an;

¹And it came to pass, while Apollos was at Corinth, Paul, having passed through the upper districts, came to Ephesus, and finding certain disciples,

²Ug siya miingon kanila: Nakadawat ba kamo sa Espiritu Santo, sa diha nga kamo nanagpanoo? Ug sila nanag-ingon kaniya: Wala, bisan lamang makadungog kami kong may Espiritu Santo.

²he said to them, Did ye receive [the] Holy Spirit when ye had believed? And they [said] to him, We did not even hear if [the] Holy Spirit was [come].

³Ug siya miingon kanila: Sa unsa ba diay nga gibautismohan kamo? Ug sila nanag-ingon: Sa bautismo ni Juan.

³And he said, To what then were ye baptised? And they said, To the baptism of John.

⁴Ug si Pablo miingon: Si Juan nagbautismo sa bautismo sa paghinulsol, nga nagapamulong sa katawohan, nga managtoo sila sa moabut sa ulahi niya, nga kong sayron, si Jesucristo.

⁴And Paul said, John indeed baptised [with] the baptism of repentance, saying to the people that they should believe on him that was coming after him, that is, on Jesus.

⁵Busa, sa pagkadungog nila niini, gibautismohan sila sa ngalan sa Ginoong Jesus.

⁵And when they heard that, they were baptised to the name of the Lord Jesus.

⁶Ug sa gipandungan sila ni Pablo sa iyang mga kamot, mikunsad kanila ang Espiritu Santo; ug nagsulti sila ug mga pinulongan, ug nagpanagna sila.

⁶And Paul having laid [his] hands on them, the Holy Spirit came upon them, and they spoke with tongues and prophesied.

⁷Ug sila nga tanan may napulo ug duha ka tawo.

⁷And all the men were about twelve.

⁸Ug misulod siya sa sinagoga, ug nagsulti nga walay kahadlok sa may tolo ka bulan; nga nagsaysay ug nagmatuod sa mga butang nga mahatungod sa gingharian sa Dios.

⁸And entering into the synagogue, he spoke boldly during three months, reasoning and persuading [the things] concerning the kingdom of God.

⁹Apan sa diha nga ang uban gipatig-a ug mga masupilon, nga nanagsulti ug dautan mahitungod sa Dalan sa atubangan sa panon sa katawohan, siya mibulag kanila, ug gipinig niya ang mga tinon-an, ug nagsaysay sa matag-adlaw sa tulonghaan ni Tirano.

⁹But when some were hardened and disbelieved, speaking evil of the way before the multitude, he left them and separated the disciples, reasoning daily in the school of Tyrannus.

¹⁰Ug milungtad kini sulod sa duha ka tuig, sa pagkaagi nga ang tanan nga nagapuyo sa Asia, mga Judio ug mga Greciahanon, nanagpakadungog sa pulong sa Ginoo.

¹⁰And this took place for two years, so that all that inhabited Asia heard the word of the Lord, both Jews and Greeks.

¹¹Ug gibuhat sa Dios ang dagku gayud nga mga katingalahan pinaagi sa mga kamot ni Pablo:

¹¹And God wrought no ordinary miracles by the hands of Paul,

¹²Sa pagkaagi nga gidala ang mga panyo, kun mga tampi, nga nakadapat sa iyang lawas ngadto sa mga masakiton, ug ang mga sakit mibulag gikan kanila ug nanggula kanila ang mga espiritu nga dautan.

¹²so that even napkins or aprons were brought from his body [and put] upon the sick, and the diseases left them, and the wicked spirits went out.

¹³Apan may mga libod-suroy nga mga Judio usab nga mga exorcista mingsulay paghingalan sa ngalan sa Ginoong Jesus alang niadtong may mga espiritu nga dautan, nga nagaingon: Nagsugo ako kaninyo, tungod kang Jesus nga gimantala ni Pablo.

¹³And certain of the Jewish exorcists also, who went about, took in hand to call upon those who had wicked spirits the name of the Lord Jesus, saying, I adjure you by Jesus, whom Paul preaches.

¹⁴Ug dihay pito ka mga anak nga lalake ni Sceva, pangulo sa mga sacerdote nga Judio, nga nanagbuhat niini.

¹⁴And there were certain [men], seven sons of Sceva, Jewish high priest, who were doing this.

¹⁵Ug mitubag ang espiritu nga dautan ug miingon kanila: Nakaila ako kang Jesus, ug nakaila ako kang Pablo; apan kamo, kinsa ba kamo?

¹⁵But the wicked spirit answering said to them, Jesus I know, and Paul I am acquainted with; but *ye*, who are ye?

¹⁶Ug ang tawo nga gisauban sa dautang espiritu, midasmag kanila, ug midaug kanila, sa pagkaagi nga nanagpangalagiw sila gikan niadtong balaya nga hinuboan ug mga samaran.

¹⁶And the man in whom the wicked spirit was leaped upon them, and having mastered both, prevailed against them, so that they fled out of that house naked and wounded.

¹⁷Ug hingbaloan kini sa tanang mga Judio ug mga Greciahanon, nga nanagpuyo sa Efeso, ug giabut silang tanan ug kahadlok; ug gipadaku ang ngalan sa Ginoong Jesus.

¹⁷And this became known to all, both Jews and Greeks, who inhabited Ephesus, and fear fell upon all of them, and the name of the Lord Jesus was magnified.

¹⁸Daghan usab sa mga mingtoo nga nangabut, nga nanagsugid ug nanagpahayag sa ilang mga buhat.

¹⁸And many of those that believed came confessing and declaring their deeds.

¹⁹Ug daghan sa mga nanaghimo ug mga salamangka nanagdala sa tingub sa ilang mga basahon, ug ilang gisunog kini sa atubangan sa tanan; ug gibilihan nila ang tanan, ug nakita nila nga may kalim-an ka libo ka denario.

¹⁹And many of those that practised curious arts brought their books [of charms] and burnt them before all. And they reckoned up the prices of them, and found it fifty thousand pieces of silver.

²⁰Ingon niini sa dakung gahum mitubo ang pulong sa Ginoo, ug nakadaug.

²⁰Thus with might the word of the Lord increased and prevailed.

²¹Karon sa human niining mga butanga, si Pablo sa espiritu nagtinguha pag-adto sa Jerusalem, sa tapus na naka-agi siya sa Macedonia ug Acaya, nga nagaingon: Sa human sa pag-adto ko didto, kinahanglan motan-aw usab ako sa Roma.

²¹And when these things were fulfilled, Paul purposed in his spirit to go to Jerusalem, passing through Macedonia and Achaia, saying, After I have been there I must see Rome also.

²²Ug sa nasugo niya sa Macedonia ang duruha sa mga nagatabang kaniya, si Timoteo ug si Erasto, mipabilin siya sa hamubong panahon sa Asia.

²²And having sent into Macedonia two of those ministering to him, Timotheus and Erastus, he remained himself awhile in Asia.

²³Ug niadtong panahona milutaw ang dili diyutay nga kagubot mahatungod sa Dalan.

²³And there took place at that time no small disturbance about the way.

²⁴Kay usa ka tawo nga ginganlan si Demetrio, usa ka mananalsal sa salapi, nga nagabuhat ug mga urna nga salapi ni Diana, nagahatag ug dili diyutay nga ganancia sa mga magsasalsal.

²⁴For a certain [man] by name Demetrius, a silver-beater, making silver temples of Artemis, brought no small gain to the artisans;

²⁵Nga iyang gipanagtigum ang uban sa mga magbubuhat sa maong mga bulohaton, ug siya miingon kanila: Mga ginoo, nanghibalo kamo nga niini nga patigayon nagagikan ang atong bahandi.

²⁵whom having brought together, and those who wrought in such things, he said, Men, ye know that our well-living arises from this work,

²⁶Ug gitan-aw ug hingdunggan ninyo, dili lamang sa Efeso, kondili hapit sa tibook Asia, nga kini si Pablo nakalukmay ug nakapabulag sa daghang tawo, nga nagaingon nga dili mga dios ang mga binuhat sa mga kamot.

²⁶and ye see and hear that this Paul has persuaded and turned away a great crowd, not only of Ephesus, but almost of all Asia, saying that they are no gods which are made with hands.

²⁷Ug dili lamang nga may peligro nga kining atong pangita pagatamayon, kondili ang templo usab sa dakung dios nga si diana, mawalay pulos, ug nga wad-on siya sa iyang pagkahalangdon, siya nga ginasimba sa tibook Asia ug sa tibook kalibutan.

²⁷Now not only there is danger for us that our business come into discredit, but also that the temple of the great goddess Artemis be counted for nothing, and that her greatness should be destroyed whom the whole of Asia and the world reveres.

²⁸Ug sa hingdunggan nila kini, nangasuko gayud sila, ug nanagsinggit, nga nagaingon: Daku si diana sa mga taga-Efeso!

²⁸And having heard [this], and being filled with rage, they cried out, saying, Great [is] Artemis of the Ephesians.

²⁹Ug ang tibook nga ciudad napuno sa kagubot; ug midugok sila pagtingub ngadto sa teatro sa tapus nila dakpa si Gayo ug si Aristarco, mga taga-Macedonia, nga mga kauban ni Pablo sa panaw.

²⁹And the [whole] city was filled with confusion, and they rushed with one accord to the theatre, having seized and carried off with [them] Gaius and Aristarchus, Macedonians, fellow-travellers of Paul.

³⁰Ug sa diha nga si Pablo buot moipon sa mga katawohan, ang iyang mga tinon-an wala motugot kaniya.

³⁰But Paul intending to go in to the people, the disciples suffered him not;

³¹Ug pipila usab sa mga pangulo sa Asia, nga mga abyan niya, nagpasugo kaniya ug naghangyo nga dili siya mosulod sa teatro.

³¹and some of the Asiarchs also, who were his friends, sent to him and urged him not to throw himself into the theatre.

³²Busa ang uban nanagsinggit ug usa ka butang, ug ang uban sa lain; kay ang katilingban nangalibug, ug ang kadaghanan kanila wala manghibalo sa hinungdan sa ilang pagtigum.

³²Different persons therefore cried out some different thing; for the assembly was tumultuous, and the most did not know for what cause they had come together.

³³Ug gikuha nila sa taliwala sa panon sa katawohan si Alejandro, nga ginatulod sa mga Judio. Ug si Alejandro, sa misinyas sa iyang kamot, buot unta motubag sa katawohan.

³³But from among the crowd they put forward Alexander, the Jews pushing him forward. And Alexander, beckoning with his hand, would have made a defence to the people.

³⁴Apan sa hingsayran nila nga siya Judio, ang tanan nanagsinggit sa usa ka tingog sulod sa may duha ka takna: Daku si Diana sa mga taga-Efeso.

³⁴But, recognising that he was a Jew, there was one cry from all, shouting for about two hours, Great [is] Artemis of the Ephesians.

³⁵Unya sa gipahilum na ang mga tawo sa kalihim sa lungsod miingon siya: Kamong mga tawo sa Efeso, kinsa bang tawohana nga, sa pagkamatuod, wala manghibalo, nga ang ciudad sa mga taga-Efeso maoy bantay sa templo sa dakung diana, ug sa larawan nga nahulog gikan kang jupiter?

³⁵And the townclerk, having quieted the crowd, said, Ephesians, what man is there then who does not know that the city of the Ephesians is temple-keeper of Artemis the great, and of the [image] which fell down from heaven?

³⁶Nan, kay dili man malalis kining mga butanga, kinahanglan nga mohilum kamo, ug dili kamo magbuhat sa hinanali sa bisan unsa.

³⁶These things therefore being undeniable, it is necessary that ye should be calm and do nothing headlong.

³⁷Kay gidala ninyo dinhi kining mga tawohana, nga dili mga tulisan sa mga templo, ug dili mapasipad-anon sa atong dios nga babaye.

³⁷For ye have brought these men, [who are] neither temple-plunderers, nor speak injuriously of your goddess.

³⁸Busa, kong si Demetrio ug ang iyang mga kauban nga mga magsasalsal adunay ikasumbong batok kang bisan kinsang tawo, binuksan ang mga hukmanan, ug adunay mga gobernador, pasagdi nga magsinumbongay ang usa ug usa.

³⁸If therefore Demetrius and the artisans who [are] with him have a matter against any one, the courts are being held, and there are proconsuls: let them accuse one another.

³⁹Apan kong nagapangita kamo bisan unsa mahitungod sa laing mga butang pagahusayon kana sa nabatasan nga tigum sa katilingban.

³⁹But if ye inquire anything concerning other matters, it will be settled in the regular assembly.

⁴⁰Kay sa pagkatinuod may peligro nga igasumbong kita mahatungod sa kagubot niining adlawa sanglit walay bisan unsa nga hinungdan bahin niini, ug mahatungod niini dili kita makahatag ug kasayuran niining tiguma.

⁴⁰For also we are in danger to be put in accusation for sedition for this [affair] of to-day, no cause existing in reference to which we shall be able to give a reason for this concourse.

⁴¹Ug sa nakapamulong siya niini, iyang gipapauli ang katilingban.

⁴¹And having said these things, he dismissed the assembly.