¹Apan si Jesus miadto sa bukid sa mga Olivo.

¹But Jesus went to the mount of Olives.

²Ug sa buntag pa kaayo mibalik siya pag-usab sa templo, ug ang tibook nga lungsod nangadto kaniya, ug siya milingkod ug nanudlo kanila.

²And early in the morning he came again into the temple, and all the people came to him; and he sat down and taught them.

³Ug ang mga escriba ug ang mga Fariseo, mingdala kaniya ug usa ka babaye, nga hingdakpan sa pagpanapaw; ug sa gibutang nila siya sa taliwala.

³And the scribes and the Pharisees bring [to him] a woman taken in adultery, and having set her in the midst,

⁴Nanag-ingon sila kaniya: Magtutudlo, kining babayehana hingdakpan sa nagbuhat siya sa pagpanapaw.

⁴they say to him, Teacher, this woman has been taken in the very act, committing adultery.

⁵Ug sa Kasugoan si Moises nagsugo kanamo sa pagbato sa mga maingon niini. Busa, ikaw, unsay igaingon mo?

⁵Now in the law Moses has commanded us to stone such; thou therefore, what sayest thou?

⁶Kini giingon nila sa pagsulay kaniya, aron may ikasumbong sila batok kaniya. Apan si Jesus sa mipungko sa yuta, nagsulat sa iyang tudlo.

⁶But this they said proving him, that they might have [something] to accuse him [of]. But Jesus, having stooped down, wrote with his finger on the ground.

⁷Busa, sa nanagpadayon sila sa pag-pangutana kaniya, mitindog ug miingon kanila: Kadtong walay sala kaninyo, pasagdi nga maoy mouna pagbato sa bato kaniya.

⁷But when they continued asking him, he lifted himself up and said to them, Let him that is without sin among you first cast the stone at her.

⁸Ug mipungko siya pag-usab, ug nagpadayon sa pagsulat sa yuta.

⁸And again stooping down he wrote on the ground.

⁹Ug sila, nga nakadungog niini, ug sa gibadlong sa ilang kaisipan, nanggula sila sa tinagsa, nga misugod sa mga tigulang hangtud sa katapusan, ug gibi-yaan nila si Jesus na lamang ug ang babaye, diin siya nga nagatindog sa taliwala.

⁹But they, having heard [that], went out one by one beginning from the elder ones until the last; and Jesus was left alone and the woman standing there.

¹⁰Ug mitindog si Jesus, ug sa walay tawo siya nga hingkit-an, kondili ang babaye, siya miingon kaniya: Babaye, hain na ang imong mga magsusumbong? Wala bay tawo nga mihukom sa silot kanimo?

¹⁰And Jesus, lifting himself up and seeing no one but the woman, said to her, Woman, where are those thine accusers? Has no one condemned thee?

¹¹Ug siya miingon: Wala, Ginoo. Ug si Jesus miingon kaniya: Bisan ako dili usab maghukom sa silot kanimo. Lumakaw ka, ug sukad karon ayaw ra gayud pagpakasala pag-usab.

¹¹And she said, No one, sir. And Jesus said to her, Neither do I condemn thee: go, and sin no more.

¹²Unya misulti pag-usab si Jesus kanila, nga miingon: Ako mao ang kahayag sa kalibutan; ang mosunod kanako, dili magalakaw sa kangitngit, kondili may kahayag sa kinabuhi.

¹²Again therefore Jesus spoke to them, saying, I am the light of the world; he that follows me shall not walk in darkness, but shall have the light of life.

¹³Unya ang mga Fariseo nanag-ingon kaniya: Ikaw nagahatag sa pagpamatuod sa imong kaugalingon; ang imong pagpamatuod dili tinuod.

¹³The Pharisees therefore said to him, Thou bearest witness concerning thyself; thy witness is not true.

¹⁴Si Jesus mitubag ug miingon kanila: Bisan ako nagahatag ug pagpamatuod sa akong kaugalingon, ang akong pagpamatuod tinuod: kay ako nahibalo kong diin ako gikan, ug asa ako paingon, ug kamo wala manghibalo kong diin ako gikan, ug asa ako paingon.

¹⁴Jesus answered and said to them, Even if I bear witness concerning myself, my witness is true, because I know whence I came and whither I go: but ye know not whence I come and whither I go.

¹⁵Kamo nagahukom sumala sa unod, ako walay paghukom kang bisan kinsa.

¹⁵Ye judge according to the flesh, I judge no one.

¹⁶Apan, kong ako ang maghukom, ang akong paghukom tinuod; kay dili ako lamang nga usara, kondili ako ug ang Amahan, nga nagsugo kanako.

¹⁶And if also I judge, my judgment is true, because I am not alone, but I and the Father who has sent me.

¹⁷Ug sa inyong Kasugoan nahasulat usab, nga ang pagpamatuod sa duha ka tawo tinuod.

¹⁷And in your law too it is written that the testimony of two men is true:

¹⁸Ako mao ang nagahatag sa pagpamatuod sa akong kaugalingon, ug ang Amahan nga nagsugo kanako nagahatag sa pagpamatuod kanako.

¹⁸I am [one] who bear witness concerning myself, and the Father who has sent me bears witness concerning me.

¹⁹Unya sila nanag-ingon kaniya: Hain man ang imong Amahan? Si Jesus mitubag: Wala kamo makaila kanako, bisan sa akong Amahan: kong kamo nakaila pa kanako, nakaila usab kamo unta sa akong Amahan.

¹⁹They said to him therefore, Where is thy Father? Jesus answered, Ye know neither me nor my Father. If ye had known me, ye would have known also my Father.

²⁰Kini nga mga pulonga gisulti ni Jesus sa dapit nga tipiganan sa mga limos sa nanudlo siya sa templo. Ug walay tawo nga midakup kaniya, kay wala pa moabut ang iyang takna.

²⁰These words spoke he in the treasury, teaching in the temple; and no one took him, for his hour was not yet come.

²¹Unya si Jesus miingon usab kanila: Ako molakaw, ug kamo managpangita kanako, ug mangamatay kamo sa inyong sala. Kong asa ako moadto, dili kamo makahimo sa pag-adto.

²¹He said therefore again to them, I go away, and ye shall seek me, and shall die in your sin; where I go ye cannot come.

²²Unya ang mga Judio nanag-ingon: Magahikug ba kaha siya, kay miingon man siya: Kong asa ako moadto, dili kamo makahimo sa pag-adto?

²²The Jews therefore said, Will he kill himself, that he says, Where I go ye cannot come?

²³Ug siya miingon kanila: Kamo mga taga-ilalum, ako taga-itaas; kamo taga-dinhi mining kalibutana: ako dili taga-dinhi niining kalibutana.

²³And he said to them, Ye are from beneath; I am from above. Ye are of this world; I am not of this world.

²⁴Busa miingon ako kaninyo nga mangamatay kamo sa inyong mga sala; kay kong kamo dili managpanoo, nga ako mao si Cristo, mangamatay kamo sa inyong mga sala.

²⁴I said therefore to you, that ye shall die in your sins; for unless ye shall believe that I am [he], ye shall die in your sins.

²⁵Unya sila miingon kaniya: Kinsa ba ikaw? Ug si Jesus miingon kanila: Kadto gayud nga sukad sa sinugdan giingon ko usab kaninyo.

²⁵They said therefore to him, Who art thou? [And] Jesus said to them, Altogether that which I also say to you.

²⁶Ako adunay daghang mga butang nga igaingon ug igahukom mahatungod kaninyo; apan ang nagsugo kanako maoy matuod. Ug ang akong ginaingon sa kalibutan, mao ang hingbatian ko kaniya.

²⁶I have many things to say and to judge concerning you, but he that has sent me is true, and I, what I have heard from him, these things I say to the world.

²⁷Wala sila managpakasabut nga siya nagasulti kanila mahatungod sa Amahan.

²⁷They knew not that he spoke to them of the Father.

²⁸Unya si Jesus miingon kanila: Kong patindugon na ninyo ang Anak sa tawo, unya ra manghibalo kamo, nga ako mao si Cristo; ug nga ako wala magbuhat ug unsa man sa akong kaugalingon, kondili ako nagasulti sa gitudlo kanako sa akong Amahan.

²⁸Jesus therefore said to them, When ye shall have lifted up the Son of man, then ye shall know that I am [he], and [that] I do nothing of myself, but as the Father has taught me I speak these things.

²⁹Ug ang nagsugo kanako ania uban kanako; wala ako niya pagpasagdi nga mag-usara. Kay ako nagabuhat gihapon sa nahimut-an niya.

²⁹And he that has sent me is with me; he has not left me alone, because I do always the things that are pleasing to him.

³⁰Sa pag-ingon niya niining mga butanga, daghan ang mga mingtoo kaniya.

³⁰As he spoke these things many believed on him.

³¹Busa miingon si Jesus sa mga Judio nga mingtoo kaniya: Kong kamo manag-pabilin sa akong pulong, nan matuod gayud nga kamo mga tinon-an ko;

³¹Jesus therefore said to the Jews who believed him, If ye abide in my word, ye are truly my disciples;

³²Ug kamo makaila sa kamatuoran, ug ang kamatuoran magaluwas kaninyo.

³²and ye shall know the truth, and the truth shall set you free.

³³Sila mingtubag kaniya: Kami sa kaliwatan ni Abraham; ug wala gayud kami mahiulipon kang bisan kinsa. Nganong nagaingon ka: Pagaluwason kamo?

³³They answered him, We are Abraham's seed, and have never been under bondage to any one; how sayest thou, Ye shall become free?

³⁴Si Jesus mitubag kanila: Sa pagkamatuod, sa pagkamatuod, nagaingon ako kaninyo, nga ang tagsatagsa nga magpakasala, ulipon sa sala.

³⁴Jesus answered them, Verily, verily, I say to you, Every one that practises sin is the bondman of sin.

³⁵Ug ang ulipon dili makapuyo nga dayon sa balay; ang anak makapuyo sa gihapon.

³⁵Now the bondman abides not in the house for ever: the son abides for ever.

³⁶Busa, kong ang Anak magaluwas kaninyo, malinuwas gayud kamo.

³⁶If therefore the Son shall set you free, ye shall be really free.

³⁷Ako nanghibalo nga sa kaliwatan kamo ni Abraham, apan kamo nanagpaninguha sa pagpatay kanako, kay ang akong pulong wala mogamut kaninyo.

³⁷I know that ye are Abraham's seed; but ye seek to kill me, because my word has no entrance in you.

³⁸Ako nagasulti sa hingkit-an ko sa akong Amahan; ug ingon man usab kamo nanagbuhat sa inyong hingdunggan sa inyong amahan.

³⁸I speak what I have seen with my Father, and ye then do what ye have seen with your father.

³⁹Nanagpanubag sila ug nanag-ingon kaniya: Ang among amahan mao si Abraham. Si Jesus miingon kanila: Kong mga anak pa kamo ni Abraham, buhaton unta ninyo ang mga buhat ni Abraham.

³⁹They answered and said to him, Abraham is our father. Jesus says to them, If ye were Abraham's children, ye would do the works of Abraham;

⁴⁰Apan karon nanagpaninguha kamo sa pagpatay kanako, nga nagsulti kaninyo sa kamatuoran, nga akong hingdunggan sa Dios. Kini wala pagbuhata ni Abraham.

⁴⁰but now ye seek to kill me, a man who has spoken the truth to you, which I have heard from God: this did not Abraham.

⁴¹Kamo nanagbuhat sa mga buhat sa inyong amahan. Unya sila nanag-ingon kaniya: Kami wala mangatawo sa pakighilawas; kami may usa lamang ka amahan, ang Dios.

⁴¹Ye do the works of your father. They said [therefore] to him, We are not born of fornication; we have one father, God.

⁴²Si Jesus miingon kanila: Kong ang Dios mao pa ang inyong Amahan, ako higugmaon unta ninyo; kay ako ming-gikan sa Dios ug mianhi ako dinhi; kay wala ako moanhi sa akong kaugalingon, kondili siya nagsugo kanako.

⁴²Jesus said to them, If God were your father ye would have loved me, for I came forth from God and am come [from him]; for neither am I come of myself, but *he* has sent me.

⁴³Nganong dili kamo mosabut sa akong sinultihan? Kay kamo dili makahimo sa pagpatalinghug sa akong pulong.

⁴³Why do ye not know my speech? Because ye cannot hear my word.

⁴⁴Ang yawa mao ang inyong amahan, ug kamo buot magbuhat sa mga kaibog sa inyong amahan. Siya mamumuno sukad pa sa sinugdan; ug sa kamatuoran wala siya magpadayon, kay kaniya walay kamatuoran. Kong siya magapamulong sa bakak, nagasulti siya sa iyang kaugalingon: kay siya bakakon, ug amahan sa bakak.

⁴⁴Ye are of the devil, as [your] father, and ye desire to do the lusts of your father. He was a murderer from the beginning, and has not stood in the truth, because there is no truth in him. When he speaks falsehood, he speaks of what is his own; for he is a liar and its father:

⁴⁵Apan kay ako nagasulti sa kamatuoran, wala kamo motoo kanako.

⁴⁵and because I speak the truth, ye do not believe me.

⁴⁶Kinsa kaninyo ang makabadlong kanako tungod sa sala? Kong ako nagapamulong sa kamatuoran nganong wala kamo motoo kanako?

⁴⁶Which of you convinces me of sin? If I speak truth, why do ye not believe me?

⁴⁷Ang iya sa Dios, nagapatalinghug sa mga pulong sa Dios: tungod niini kamo wala magapatalinghug kanila, kay kamo dili iya sa Dios.

⁴⁷He that is of God hears the words of God: therefore ye hear [them] not, because ye are not of God.

⁴⁸Unya ang mga Judio nanagpanubag ug nanag-ingon kaniya: Dili ba ang among gipamulong maayo nga ikaw usa ka Samariahanon ug adunay usa ka yawa?

⁴⁸The Jews answered and said to him, Say we not well that thou art a Samaritan and hast a demon?

⁴⁹Si Jesus mitubag: Ako walay usa ka yawa; kondili nagatahud ako sa akong Amahan, ug kamo nagapakaulaw kanako.

⁴⁹Jesus answered, I have not a demon; but I honour my Father, and ye dishonour me.

⁵⁰Apan ako wala mangita sa akong kaugalingong himaya; may usa nga nangita, ug nagahukom.

⁵⁰But I do not seek my own glory: there is he that seeks and judges.

⁵¹Sa pagkamatuod, sa pagkamatuod, ako nagaingon kaninyo: Kong kinsa ang magabantay sa akong pulong, dili gayud makakita siya sa kamatayon.

⁵¹Verily, verily, I say unto you, If any one shall keep my word, he shall never see death.

⁵²Unya nanag-ingon kaniya ang mga Judio: Karon nanghibalo kami nga ikaw may usa ka yawa. Si Abraham namatay ug ang mga manalagna, ug ikaw miingon: Kong kinsa ang magabantay sa akong pulong, siya dili gayud makatagamtam sa kamatayon.

⁵²The Jews therefore said to him, Now we know that thou hast a demon. Abraham has died, and the prophets, and thou sayest, If any one keep my word, he shall never taste death.

⁵³Labaw pa ba ikaw sa atong amahan nga si Abraham nga namatay? Ug sa mga manalagna nga nangamatay? Nagapakakinsa ba ikaw?

⁵³Art thou greater than our father Abraham, who has died? and the prophets have died: whom makest thou thyself?

⁵⁴Si Jesus mitubag: Kong ako magahimaya sa akong kaugalingon, ang akong himaya walay kapuslanan. Ang nagahimaya kanako mao ang akong Amahan, nga ginaingon ninyo, nga mao ang inyong Dios.

⁵⁴Jesus answered, If I glorify myself, my glory is nothing: it is my Father who glorifies me, [of] whom ye say, He is our God.

⁵⁵Ug kamo wala makaila kaniya, apan ako nakaila kaniya; ug kong ako moingon, nga ako wala makaila kaniya, mahasama ako kaninyo, nga bakakon. Apan ako nakaila kaniya ug nagabantay sa iyang mga pulong.

⁵⁵And ye know him not; but I know him; and if I said, I know him not, I should be like you, a liar. But I know him, and I keep his word.

⁵⁶Si Abraham nga inyong amahan nalipay sa pagtan-aw sa akong adlaw; ug nakita niya, ug naghimaya siya.

⁵⁶Your father Abraham exulted in that he should see my day, and he saw and rejoiced.

⁵⁷Unya ang mga Judio nanag-ingon kaniya: Wala ka pa ngani kalim-an ka tuig, ug nakakita kana kang Abraham?

⁵⁷The Jews therefore said to him, Thou hast not yet fifty years, and hast thou seen Abraham?

⁵⁸Si Jesus miingon kanila: Sa pagkamatuod, sa pagkamatuod, nagaingon ako kaninyo, nga sa wala pa matawo si Abraham, mao na ako.

⁵⁸Jesus said to them, Verily, verily, I say unto you, Before Abraham was, I am.

⁵⁹Busa sila namunit ug mga bato sa pagbato kaniya; apan si Jesus mitago, ug migula sa templo; ug sa milatas sa taliwala nila, milakaw.

⁵⁹They took up therefore stones that they might cast [them] at him; but Jesus hid himself and went out of the temple, [going through the midst of them, and thus passed on.]