¹Ug nahitabo nga sa nagaampo siya sa usa ka dapit, sa miundang siya, miingon kaniya ang usa sa iyang mga tinon-an. Ginoo, tudloi kami sa pag-ampo ingon sa pagtudlo usab ni Juan sa iyang mga tinon-an.

¹And it came to pass as he was in a certain place praying, when he ceased, one of his disciples said to him, Lord, teach us to pray, even as John also taught his disciples.

²Ug siya miingon kanila: Kong kamo manag-ampo, mag-ingon kamo: Amahan namo nga anaa ka sa langit, pagabalaanon ang imong ngalan, umanhi ang imong gingharian. Pagabuhaton ang imong kabubut-on, dinhi sa yuta maingon sa langit.

²And he said to them, When ye pray, say, Father, thy name be hallowed; thy kingdom come;

³Ihatag mo kanamo sa adlaw-adlaw ang tinapay namo sa matag-adlaw.

³give us our needed bread for each day;

⁴Ug pasayloa kami sa among mga sala, kay nagapasaylo usab kami sa tanan nga nakautang kanamo. Ug dili mo kami pagdad-on sa panulay, kondili, luwason mo kami sa dautan.

⁴and remit us our sins, for we also remit to every one indebted to us; and lead us not into temptation.

⁵Ug siya miingon kanila: Kinsa ba kaninyo ang may usa ka abyan, ug moadto kaniya sa tungang gabii, ug mag-ingon kaniya: Abyan, pahulama ako ug tolo ka tinapay;

⁵And he said to them, Who among you shall have a friend, and shall go to him at midnight and say to him, Friend, let me have three loaves,

⁶Kay ang akong usa ka abyan miabut kanako gikan sa iyang pagpanaw, ug wala akoy ikadulot bisan unsa sa atubangan niya?

⁶since a friend of mine on a journey is come to me, and I have nothing to set before him;

⁷Ug kadtong atua sa sulod motubag, ug moingon: Dili mo ako pagsamokon; nasirhan na ang pultahan, ug ang akong mga bata ania na sa higdaanan uban kanako; dili ako makabangon sa paghatag kanimo.

⁷and he within answering should say, Do not disturb me; the door is already shut, and my children are with me in bed; I cannot rise up to give [it] thee?

⁸Nag-ingon ako kaninyo nga bisan siya dili mobangon sa paghatag, tungod kay siya iyang abayan, apan tungod sa hilabihang paghangyo, siya mobangon ug mohatag sumala sa tanang gikinahanglan niya.

⁸-- I say to you, Although he will not get up and give [them] to him because he is his friend, because of his shamelessness, at any rate, he will rise and give him as many as he wants.

⁹Ug ako nagaingon kaninyo: Pangayo kamo, ug kamo pagahatagan; pangita kamo, ug kamo makakaplag; pagtoktok kamo, ug kamo pagaablihan.

⁹And *I* say to you, Ask, and it shall be given to you; seek, and ye shall find; knock, and it shall be opened to you.

¹⁰Kay ang tanan kadto nga nagapangayo, makadawat; ug ang nagapangita, makakaplag; ug ang nagatuktok, pagaablihan.

¹⁰For every one that asks receives; and he that seeks finds; and to him that knocks it will be opened.

¹¹Ug kinsang tawohana kaninyo nga usa ka amahan, nga kong ang iyang anak mangayo ug usa ka tinapay, mohatag ba siya kaniya ug usa ka bato? kun usa ka isda, mohatag ba siya ug usa ka halas nga baylo sa isda?

¹¹But of whom of you that is a father shall a son ask bread, and [the father] shall give him a stone? or also a fish, and instead of a fish shall give him a serpent?

¹²Kun, kong pagapangayoan siya ug usa ka itlog, pagahatagan ba niya ug usa ka tanga?

¹²or if also he shall ask an egg, shall give him a scorpion?

¹³Busa kong kamo nga mga dautan, mahibalong mohatag sa mga maayong hatag sa inyong mga anak, dili ba labi pa ang inyong Amahan nga langitnon magahatag sa Espiritu Santo sa mga managpangayo kaniya?

¹³If therefore *ye*, being evil, know how to give good gifts to your children, how much rather shall the Father who is of heaven give [the] Holy Spirit to them that ask him?

¹⁴Ug naghingilin siya ug usa ka yawa nga amang. Ug nahitabo nga, sa nakagula ang yawa, ang amang nakasulti; ug nanghibulong ang mga panon sa katawohan.

¹⁴And he was casting out a demon, and it was dumb; and it came to pass, the demon being gone out, the dumb [man] spoke. And the crowds wondered.

¹⁵Apan ang uban kanila nanag-ingon: Tungod kang beelzebub, ang principe sa mga yawa, nagahingilin siya sa mga yawa.

¹⁵But some from among them said, By Beelzebub the prince of the demons casts he out demons.

¹⁶Ug ang uban sa pagsulay kaniya nangayo ug usa ka ilhanan gikan sa langit.

¹⁶And others tempting [him] sought from him a sign out of heaven.

¹⁷Apan siya, sa nakaila sa ilang mga hunahuna, miingon kanila: Ang tagsa-tagsa ka gingharian nga nabahin batok sa iyang kaugalingon, magun-ob; ug ang balay nga nabahin batok sa balay, maguba.

¹⁷But *he*, knowing their thoughts, said to them, Every kingdom divided against itself is brought to desolation: and a house set against a house falls;

¹⁸Ug kong si satanas usab nabahin batok sa iyang kaugalingon unsaon pagtindog sa iyang gingharian? Kay kamo nagaingon nga tungod kang beelzebub ako nagahingilin sa mga yawa.

¹⁸and if also Satan is divided against himself, how shall his kingdom subsist? because ye say that I cast out demons by Beelzebub.

¹⁹Ug kong ako tungod kang beelzebub nagahingilin sa mga yawa, tungod kang kinsa man ang inyong mga anak magahingilin kanila? Busa mahimo sila nga inyong mga maghuhukom.

¹⁹But if *I* by Beelzebub cast out demons, your sons -- by whom do they cast [them] out? For this reason *they* shall be your judges.

²⁰Apan kong ako tungod sa tudlo sa Dios nagahingilin sa mga yawa, nan, ang gingharian sa Dios miabut na kaninyo.

²⁰But if by the finger of God I cast out demons, then the kingdom of God is come upon you.

²¹Kong ang tawong kusgan, nga sangkap sa hinagiban, nagabantay sa iyang balay, ang iyang mga butang anaa sa kahusay.

²¹When the strong [man] armed keeps his own house, his goods are in peace;

²²Apan kong ang usa nga labi pang kusgan kay kaniya motungha ug modaug kaniya, siya pagahuboan niya sa iyang tibook hinagiban nga ginasaligan, ug pagabahinbahinon ang mga inagaw kaniya.

²²but when the stronger than he coming upon [him] overcomes him, he takes away his panoply in which he trusted, and he will divide the spoil [he has taken] from him.

²³Ang wala magauban kanako, batok siya kanako; ug ang dili makig-ipon kanako, magapatibulaag.

²³He that is not with me is against me, and he that gathers not with me scatters.

²⁴Ang espiritu nga mahugaw, sa nakagula siya sa tawo, nagalakaw sa mga dapit nga mamala, nga nagapangita ug kapahulayan; ug sa walay nakaplagan, nagaingon siya: Mobalik ako ngadto sa akong balay diin ako migula.

²⁴When the unclean spirit has gone out of the man, he goes through dry places seeking rest; and not finding [any] he says, I will return to my house whence I came out.

²⁵Ug sa nahiabut siya, iyang nakaplagan kini nga sinilhigan ug dinayandayanan.

²⁵And having come, he finds it swept and adorned.

²⁶Unya milakaw siya, ug nagadala ngadto kaniya pito ka laing mga espiritu nga labi pang dautan kay sa iyang kaugalingon; ug sila misulod ug mipuyo didto; ug ang ulahing kahimtang niadtong tawohana, magalabi pang mangil-ad kay sa una.

²⁶Then he goes and takes seven other spirits worse than himself, and entering in, they dwell there; and the last condition of that man becomes worse than the first.

²⁷Ug nahitabo nga sa nagasulti siya niining mga butanga, may usa ka babaye gikan sa panon sa katawohan mipatugbaw sa iyang tingog, ug miingon kaniya: Bulahan ang tiyan nga nagsabak kanimo, ug ang mga suso nga imong gisus-an.

²⁷And it came to pass as he spake these things, a certain woman, lifting up her voice out of the crowd, said to him, Blessed is the womb that has borne thee, and the paps which thou hast sucked.

²⁸Apan siya miingon: Mga bulahan pa hinoon ang mga nanagpatalinghug sa pulong sa Dios, ug nagabantay niini.

²⁸But *he* said, Yea rather, blessed are they who hear the word of God and keep [it].

²⁹Ug sa diha nga ang panon sa katawohan nanagkatigum pagtingub ngadto kaniya, siya misugod sa pag-ingon: Kining kaliwatana maoy usa ka kaliwatang mangil-ad; nagapangita kini ug usa ka ilhanan, ug walay ilhanan nga igahatag kaniya, kondili ang ilhanan ni Jonas.

²⁹But as the crowds thronged together, he began to say, This generation is a wicked generation: it seeks a sign, and a sign shall not be given to it but the sign of Jonas.

³⁰Kay ingon nga si Jonas nahimong ilhanan sa mga taga-Ninive, ingon usab ang Anak sa tawo mahimong ilhanan niining kaliwatana.

³⁰For as Jonas was a sign to the Ninevites, thus shall also the Son of man be to this generation.

³¹Ang reina sa habagatan motindog sa adlaw sa paghukom uban sa mga tawo niining kaliwatana, ug magahukom sa silot kanila; kay mianhi siya gikan sa mga kinatumyan sa yuta aron sa pagpatalinghug sa kaalam ni Salomon; ug tan-awa, usa nga labaw pa kang Salomon ania dinhi.

³¹A queen of the south shall rise up in the judgment with the men of this generation, and shall condemn them: for she came from the ends of the earth to hear the wisdom of Solomon; and behold, more than Solomon is here.

³²Ang mga tawo sa Ninive motindog sa adlaw sa paghukom uban niining kaliwatana, ug magahukom sa silot niini; kay naghinulsol sila sa pagwali ni Jonas; ug tan-awa, usa nga labaw pa kang Jonas ania dinhi.

³²Men of Nineveh shall stand up in the judgment with this generation, and shall condemn it: for they repented at the preaching of Jonas; and behold, more than Jonas is here.

³³Walay tawo nga sa makadagkot siya sa usa ka lamparahan, magabutang niini sa usa ka dapit nga tago, kun sa ilalum sa taksanan, kondili sa ibabaw sa tangkawan, aron nga ang mosulod makakita sa kahayag.

³³But no one having lit a lamp sets it in secret, nor under the corn-measure, but on the lamp-stand, that they who enter in may see the light.

³⁴Ang lamparahan sa imong lawas mao ang imong mata; kong ang imong mata maayo, ang imong lawas usab puno sa kahayag; apan kong kini dautan, ang lawas mo usab puno sa kangitngit.

³⁴The lamp of the body is thine eye: when thine eye is simple, thy whole body also is light; but when it is wicked, thy body also is dark.

³⁵Busa, tan-awon mo kong ang suga nga anaa kanimo dili ba ang kangitngit.

³⁵See therefore that the light which is in thee be not darkness.

³⁶Busa, kong ang tibook mong lawas mapuno sa kahayag, ug walay bahin nga mangitngit, kana mapuno sa hingpit nga kahayag, maingon nga ang lamparahan uban ang iyang kasiga, magahatag kanimo sa kahayag.

³⁶If therefore thy whole body [is] light, not having any part dark, it shall be all light as when the lamp lights thee with its brightness.

³⁷Karon sa nagsulti siya, ang usa ka Fariseo nagahangyo kaniya sa pagpakigsalo kaniya; ug siya misulod ug milingkod sa lamesa.

³⁷But as he spoke, a certain Pharisee asked him that he would dine with him; and entering in he placed himself at table.

³⁸Sa hingkit-an kini sa Fariseo, nahibulong siya nga si Jesus wala una manghunaw sa wala pa mokaon.

³⁸But the Pharisee seeing [it] wondered that he had not first washed before dinner.

³⁹Ug miingon kaniya ang Ginoo: Karon, kamo nga mga Fariseo nagahinlo sa gawas sa copa, ug sa pinggan; apan ang bahin sa sulod ninyo napuno sa mga pangagaw ug kangil-ad.

³⁹But the Lord said to him, Now do ye Pharisees cleanse the outside of the cup and of the dish, but your inward [parts] are full of plunder and wickedness.

⁴⁰Mga buangbuang! ang nagbuhat sa gawas wala ba usab magbuhat sa sulod?

⁴⁰Fools, has not he who has made the outside made the inside also?

⁴¹Apan ipanghatag ingon nga mga limos kanang mga butang nga anaa sa sulod ug tan-awa, ang tanang mga butang magamahinlo kaninyo.

⁴¹But rather give alms of what ye have, and behold, all things are clean to you.

⁴²Apan alaut kamo, mga Fariseo! Kay nagahatag kamo sa ikapulo sa hierbabuena ug sa ruda, ug sa tanang mga talamnon, ug gibiyaan ninyo ang katarungan ug ang gugma sa Dios. Apan kini mao unta ang kinahanglan ninyong pagabuhaton, ug dili pasagdan ang uban.

⁴²But woe unto you, Pharisees, for ye pay tithes of mint and rue and every herb, and pass by the judgment and the love of God: these ye ought to have done, and not have left those aside.

⁴³Alaut kamo mga Fariseo! Kay nahamuot kamo sa nahaunang mga lingkoranan sa mga sinagoga, ug sa mga pag-abiabi sa mga baligyaanan.

⁴³Woe unto you, Pharisees, for ye love the first seat in the synagogues and salutations in the market-places.

⁴⁴Alaut kamo, mga escriba ug mga Fariseo, mga salingkapaw! Kay kamo ingon sa mga lubnganan nga dili hikit-an, ug ang mga tawo nga nagalakat sa ibabaw wala magpanghibalo.

⁴⁴Woe unto you, for ye are as the sepulchres which appear not, and the men walking over them do not know [it].

⁴⁵Ug usa sa mga batid sa balaod, sa mitubag kaniya, miingon: Magtutudlo, sa imong pag-ingon niining mga butanga, gipasipalahan mo usab kami.

⁴⁵And one of the doctors of the law answering says to him, Teacher, in saying these things thou insultest us also.

⁴⁶Ug siya miingon: Alaut usab kamo mga batid sa balaod! Kay ginapapas-an ninyo ang mga tawo sa mga lowan nga makuli nga dad-on; ug kamo dili ngani mohikap bisan sa usa sa inyong mga tudlo sa maong mga lowan.

⁴⁶And he said, To you also woe, doctors of the law, for ye lay upon men burdens heavy to bear, and yourselves do not touch the burdens with one of your fingers.

⁴⁷Alaut kamo! Kay nagatukod kamo sa mga lubnganan sa mga manalagna, ug ang inyong mga ginikanan nagpatay kanila.

⁴⁷Woe unto you, for ye build the sepulchres of the prophets, but your fathers killed them.

⁴⁸Busa, kamo mao ang mga saksi, ug nagauyon kamo sa mga buhat sa inyong mga ginikanan; kay sila nagpatay kanila, ug kamo nagtukod sa ilang mga lubnganan.

⁴⁸Ye bear witness then, and consent to the works of your fathers; for *they* killed them, and *ye* build [their sepulchres].

⁴⁹Tungod niini miingon usab ang kaalam sa Dios: Padad-an ko sila ug mga manalagna ug mga apostoles, ug ang uban kanila pagapatyon ug pagalutoson nila:

⁴⁹For this reason also the wisdom of God has said, I will send to them prophets and apostles, and of these shall they kill and drive out by persecution,

⁵⁰Aron ang dugo sa tanang mga manalagna, nga giula sukad sa pagka-tukod sa kalibutan, pagapanilngon niining kaliwatana.

⁵⁰that the blood of all the prophets which has been poured out from the foundation of the world may be required of this generation,

⁵¹Sukad sa dugo ni Abel, hangtud sa dugo ni Zacarias nga namatay sa taliwala sa halaran ug sa dapit nga balaan; sa pagkamatuod, nagaingon ako kaninyo, nga kini pagapanilngon niining kaliwatana.

⁵¹from the blood of Abel to the blood of Zacharias, who perished between the altar and the house; yea, I say to you, it shall be required of this generation.

⁵²Alaut kamo, mga batid sa balaod! Kay gikuha ninyo ang yawi sa pag-ila; kamo wala mosulod sa inyong kaugalingon ug ang mga nanagsulod inyong gipugngan.

⁵²Woe unto you, the doctors of the law, for ye have taken away the key of knowledge; yourselves have not entered in, and those who were entering in ye have hindered.

⁵³Ug sa nag-ingon siya niining mga butanga kanila, ang mga escriba ug ang mga Fariseo misugod sa pagdutdut gayud kaniya ug naghagit kaniya sa pagpasulti sa daghang mga butang;

⁵³And as he said these things to them, the scribes and the Pharisees began to press him urgently, and to make him speak of many things;

⁵⁴Nga nagapanid kaniya sa pagdakup bisan unsang mogula sa iyang baba.

⁵⁴watching him, [and seeking] to catch something out of his mouth, [that they might accuse him].