¹Ang mga proverbio ni Salomon anak nga lalake ni David, hari sa Israel:

¹Proverbs of Solomon, son of David, king of Israel:

²Sa paghibalo sa kaalam ug pahamangno; Sa pag-ila sa mga pulong salabutan;

²to know wisdom and instruction; to discern the words of understanding;

³Sa pagdawat sa pahamangno sa maalamon nga pagbuhat, Sa pagkamatarung ug sa justicia ug sa pagkatul-id;

³to receive the instruction of wisdom, righteousness and judgment, and equity;

⁴Sa paghatag ug salabutan sa mga walay-pagtagad, Alang sa batan-ong lalake ang kahibalo ug kabuot:

⁴to give prudence to the simple, to the young man knowledge and discretion.

⁵Aron ang tawo nga manggialamon makadungog, ug magadugang sa kinaadman; Ug aron ang tawo nga masinabuton makabaton sa maayong mga tambag:

⁵He that is wise will hear, and will increase learning; and the intelligent will gain wise counsels:

⁶Sa pagsabut sa usa ka proverbio, ug sa usa ka pulong salabton, Mga pulong sa manggialamon, ug sa ilang mga tigmo.

⁶to understand a proverb and an allegory, the words of the wise and their enigmas.

⁷Ang pagkahadlok kang Jehova maoy sinugdan sa kahibalo; Apan ang mga buangbuang nagatamay sa kaalam ug pahamangno.

⁷The fear of Jehovah is the beginning of knowledge: fools despise wisdom and instruction.

⁸Anak ko, pamatia ang pahamangno sa imong amahan, Ug ayaw pagbiyai ang pagtulon-an sa imong inahan:

⁸Hear, my son, the instruction of thy father, and forsake not the teaching of thy mother;

⁹Kay sila maingon sa usa ka purongpurong bulak sa gracia sa imong ulo, Ug mga kulentas sa imong liog.

⁹for they shall be a garland of grace unto thy head, and chains about thy neck.

¹⁰Anak ko, kong ang mga makasasala mag-ulog-ulog kanimo, Ayaw pag-uyon kanila.

¹⁰My son, if sinners entice thee, consent not.

¹¹Kong sila moingon: Umuban ka kanamo, Managbanhig kita alang sa dugo; Managbanhig kita sa tago alang sa inocente sa walay pasikaran;

¹¹If they say, Come with us, let us lay wait for blood, let us lurk secretly for the innocent without cause;

¹²Lamyon nato sila nga buhi ingon sa Sheol, Ug ang tibook, ingon niadtong nangahulog sa gahong;

¹²let us swallow them up alive as Sheol, and whole, as those that go down into the pit;

¹³Makaplagan ta ang tanang bililhon nga manggad; Pagapun-on ta ang atong mga balay sa inagaw;

¹³we shall find all precious substance, we shall fill our houses with spoil:

¹⁴Mag-ambitay kita sa imong kapalaran sa among taliwala; Usahon ta ang atong puntil:

¹⁴cast in thy lot among us; we will all have one purse:

¹⁵Anak ko, ayaw paglakat sa dalan uban kanila; Ilikay ang imong tiil gikan sa ilang alagianan:

¹⁵-- my son, walk not in the way with them, keep back thy foot from their path;

¹⁶Kay ang ilang mga tiil nanagdalagan ngadto sa kadautan, Ug sila nanagdali aron sa pag-ula ug dugo.

¹⁶for their feet run to evil, and they make haste to shed blood.

¹⁷Kay sa kawang lamang ang pukot nga giladlad Diha sa atubangan sa bisan unsang langgam:

¹⁷For in vain the net is spread in the sight of anything which hath wings.

¹⁸Ug sila nanaghubong tungod sa ilang kaugalingong dugo; Sila nagabanhig sa tago alang sa ilang kaugalingong mga kinabuhi.

¹⁸And these lay wait for their own blood; they lurk secretly for their own lives.

¹⁹Busa mao man ang mga dalan sa tagsatagsa nga hakog sa ganancia; Kini nagakuha sa kinabuhi sa mga tag-iya niana.

¹⁹So are the paths of every one that is greedy of gain: it taketh away the life of its possessors.

²⁰Ang kaalam nagasinggit sa makusog sa kadalanan; Siya nagasulti sa iyang tingog diha sa halapad nga mga dapit;

²⁰Wisdom crieth without; she raiseth her voice in the broadways;

²¹Siya nagasinggit sa mga masabang dapit sa kadalanan; Sa dapit sa mga ganghaan, Diha sa ciudad, siya nagasulti sa iyang mga pulong:

²¹she calleth in the chief [place] of concourse, in the entry of the gates; in the city she uttereth her words:

²²Unsang kadugayon, kamo nga mga walay-pagtagad, nga higugmaon ninyo ang pagkawalay-pagtagad? Ug ang mga mayubiton mahimuot kanila sa pagyubit, Ug ang mga buang sa pagdumot sa kinaadman?

²²How long, simple ones, will ye love simpleness, and scorners take pleasure in their scorning, and the foolish hate knowledge?

²³Bumalik kamo sa akong pagbadlong: Ania karon, ibubo ko ang akong espiritu sa ibabaw ninyo; Akong ipahibalo ang akong mga pulong kaninyo.

²³Turn you at my reproof: behold, I will pour forth my spirit unto you, I will make known to you my words.

²⁴Tungod kay ako nagtawag, ug kamo mingbalibad; Akong gibayaw ang akong kamot, ug walay tawo nga nagtagad;

²⁴Because I have called, and ye refused; I have stretched out my hand, and no one regarded;

²⁵Apan gisalikway ninyo ang tanan ko nga tambag, Ug dili mobuot sa akong pagbad-long:

²⁵and ye have rejected all my counsel, and would none of my reproof:

²⁶Ako usab mokatawa sa adlaw sa inyong pagkaalaut; Ako magatamay sa diha nga moabut ang inyong kahadlok;

²⁶I also will laugh in your calamity, I will mock when your fear cometh;

²⁷Sa diha nga moabut ang inyong kahadlok sama sa usa ka bagyo, Ug moabut ang inyong pagkaalaut sama sa usa ka alimpulos; Sa diha nga ang kasakit ug kaguol modangat kaninyo.

²⁷when your fear cometh as sudden destruction, and your calamity cometh as a whirlwind; when distress and anguish come upon you:

²⁸Unya sila magasangpit kanako, apan ako dili motubag; Sila magapangita nga masingkamoton kanako, apan sila dili makakaplag kanako.

²⁸-- then will they call upon me, but I will not answer; they will seek me early, and shall not find me.

²⁹Tungod kay ilang gidumtan ang kinaadman, Ug wala magpili sa pagkahadlok kang Jehova,

²⁹Because they hated knowledge, and did not choose the fear of Jehovah;

³⁰Sila wala mobuot sa akong tambag, Sila nagtamay sa tanan ko nga pagbadlong.

³⁰they would none of my counsel, they despised all my reproof:

³¹Busa sila magakaon sa bunga sa ilang kaugalingong dalan, Ug mangabusog sa ilang kaugalingong mga lalang.

³¹therefore shall they eat of the fruit of their way, and be filled with their own devices.

³²Kay ang pagkasukihan sa mga tawong walay-pagtagad mopatay kanila, Ug ang mapasagarong pagpatuyang sa mga buang molaglag kanila.

³²For the turning away of the simple shall slay them, and the prosperity of the foolish shall cause them to perish.

³³Apan bisan kinsa nga mamati kanako magapuyo sa kasigurohan, Ug magamalinawon nga walay kahadlok sa kadautan.

³³But whoso hearkeneth unto me shall dwell safely, and shall be at rest from fear of evil.