1Maayo pa ang kabus nga magalakat diha sa iyang pagkahingpit-sa-kasingkasing Kay kaniya nga sukwahi sa iyang mga ngabil ug maoy usa ka buang.
1Melhor é o pobre que anda na sua integridade, do que aquele que é perverso de lábios e tolo.
2Ang kalag usab nga walay kahibalo dili maayo; Ug kadtong magadali sa iyang mga tiil magapakasala.
2Não é bom agir sem refletir; e o que se apressa com seus pés erra o caminho.
3Ang binuang sa tawo nagapabaliko sa iyang dala; Ug ang iyang kasingkasing magalibak batok kang Jehova.
3A estultícia do homem perverte o seu caminho, e o seu coração se irrita contra o Senhor.
4Ang bahandi magapadugang sa mga higala; Apan ang kabus ginapabulag gikan sa iyang mga higala.
4As riquezas granjeiam muitos amigos; mas do pobre o seu próprio amigo se separa.
5Ang usa ka bakakon nga saksi dili pagagawason sa silot; Ug siya nga magapamulong sa mga bakak dili makalikay.
5A testemunha falsa não ficará impune; e o que profere mentiras não escapará.
6Daghang magapakilooy sa kalomo sa maabiabihong tawo; Ug ang tagsatagsa ka tawo maoy usa ka higala kaniya nga magahatag ug daghang mga gasa.
6Muitos procurarão o favor do liberal; e cada um é amigo daquele que dá presentes.
7Ang tanang kaigsoonan sa kabus magadumot kaniya: Daw unsa pa ka labaw sa iyang mga higala nga magapahilayo gikan kaniya! Siya magaagpas kanila uban sa mga pulong, apan sila milakat na.
7Todos os irmãos do pobre o aborrecem; quanto mais se afastam dele os seus amigos! persegue-os com súplicas, mas eles já se foram.
8Kadtong magabaton ug kaalam mahagugma sa iyang kaugalingong kalag: Kadtong nagabantay sa salabutan makakaplag sa kaayohan.
8O que adquire a sabedoria é amigo de si mesmo; o que guarda o entendimento prosperará.
9Ang usa ka bakakon nga saksi dili makagawas sa silot; Ug kadtong mamulong sa kabakakan mahanaw.
9A testemunha falsa não ficará impune, e o que profere mentiras perecerá.
10Ang dinato nga pagkinabuhi dili angay sa usa ka buang; Labing dili angay nga ang usa ka ulipon magagahum sa mga principe.
10Ao tolo não convém o luxo; quanto menos ao servo dominar os príncipes!
11Ang pagkabuotan sa usa ka tawo makapahimo kaniya nga mahinay sa pagkasuko; Ug maoy iyang himaya ang pagpasaylo sa kalapasan.
11A discrição do homem fá-lo tardio em irar-se; e sua glória está em esquecer ofensas.
12Ang kasuko sa hari maingon sa pagngulob sa usa ka leon; Apan ang iyang kalooy maingon sa yamog ibabaw sa balili.
12A ira do rei é como o bramido o leão; mas o seu favor é como o orvalho sobre a erva.
13Ang usa ka anak nga buang maoy kaalaut sa iyang amahan; Ug ang mga pakiglalis sa usa ka asawa maoy mga tinulo sa kanunay.
13O filho insensato é a calamidade do pai; e as rixas da mulher são uma goteira contínua.
14Balay ug mga bahandi maoy mga panulondon gikan sa mga amahan; Apan ang usa ka buotan nga asawa gikan kang Jehova.
14Casa e riquezas são herdadas dos pais; mas a mulher prudente vem do Senhor.
15Ang katapol makapahinanok sa halalum nga pagkatulog; Ug ang tapolan nga kalag magaantus sa kagutom.
15A preguiça faz cair em profundo sono; e o ocioso padecerá fome.
16Kadtong magabantay sa sugo nagabantay sa iyang kalag; Apan kadtong danghag sa iyang mga dalan, mamatay.
16Quem guarda o mandamento guarda a sua alma; mas aquele que não faz caso dos seus caminhos morrerá.
17Kadtong may kalooy sa kabus magapahulam kang Jehova, Ug ang iyang maayong buhat pagabayran niya pag-usab.
17O que se compadece do pobre empresta ao Senhor, que lhe retribuirá o seu benefício.
18Castigoha ang imong anak, sa natan-aw mo nga aduna pay paglaum; Ug ayaw pag-ibutang ang imong kasingkasing sa iyang kalaglagan.
18Corrige a teu filho enquanto há esperança; mas não te incites a destruí-lo.
19Ang usa ka tawo nga anaa sa daku nga kasuko magapas-an sa silot; Kay kong ikaw magaluwas kaniya , kinahanglan nga ikaw magabuhat niana pag-usab.
19Homem de grande ira tem de sofrer o castigo; porque se o livrares, terás de o fazer de novo.
20Patalinghug sa tambag, ug dawata ang pahamatngon, Aron ikaw mahimong manggialamon sa imong kaulahian.
20Ouve o conselho, e recebe a correção, para que sejas sábio nos teus últimos dias.
21Adunay daghang mga lalang sulod sa kasingkasing sa usa ka tawo; Apan ang pagtambag ni Jehova, kana molungtad.
21Muitos são os planos no coração do homem; mas o desígnio do Senhor, esse prevalecerá.
22Kanang makapahimo sa usa ka tawo nga hiligugmaon mao ang iyang kalolot; Ug ang usa ka kabus nga tawo maayo pa kay sa usa ka bakakon.
22O que faz um homem desejável é a sua benignidade; e o pobre é melhor do que o mentiroso.
23Ang pagkahadlok kang Jehova nagapadulong ngadto sa kinabuhi; Ug kadtong makabaton niana magapuyo nga may pagkatagbaw; Siya dili pagadu-awon sa dautan.
23O temor do Senhor encaminha para a vida; aquele que o tem ficará satisfeito, e mal nenhum o visitará.
24Ang tapulan magalubong sa iyang kamot diha sa pinggan, Ug dili magadala niini pag-usab nganha sa iyang baba.
24O preguiçoso esconde a sua mão no prato, e nem ao menos quer levá-la de novo � boca.
25Bunali ang usa ka mayubiton, ug ang walay-pagtagad makakat-on ug pagkabuotan; Ug badlonga ang usa nga may salabutan, ug siya makasabut sa kahibalo.
25Fere ao escarnecedor, e o simples aprenderá a prudência; repreende ao que tem entendimento, e ele crescerá na ciencia.
26Kadtong magapanlupig sa iyang amahan, ug magalutos sa iyang inahan, Maoy usa ka anak nga nagapakaulaw ug nagadala sa pagkatalamayon.
26O que aflige a seu pai, e faz fugir a sua mãe, é filho que envergonha e desonra.
27Hunong, anak ko sa pagpamati sa pahamatngon, Nga magatudlo lamang ngadto sa kasaypanan sa mga pulong sa kahibalo.
27Cessa, filho meu, de ouvir a instrução, e logo te desviarás das palavras do conhecimento.
28Ang usa ka walay-bili-nga-saksi nagabiaybiay sa katarungan; Ug ang baba sa dautan nagalamoy sa kasal-anan.
28A testemunha vil escarnece da justiça; e a boca dos ímpios engole a iniqüidade.
29Ang mga paghukom giandam alang sa mga mayubiton, Ug ang mga labud alang sa bukobuko sa mga buang.
29A condenação está preparada para os escarnecedores, e os açoites para as costas dos tolos.