1Anak ko, ayaw hikalimti ang akong Kasugoan; Apan pabantayi sa imong kasingkasing ang akong mga sugo:
1Filho meu, não te esqueças da minha instrução, e o teu coração guarde os meus mandamentos;
2Kay ang kadugayon sa mga adlaw, ug mga tuig sa kinabuhi, Ug pakigdait, sila igadugang kanimo.
2porque eles te darão longura de dias, e anos de vida e paz.
3Ayaw pagpabiyaa kanimo ang kalolot ug kamatuoran: Ihigot mo sila sa imong liog; Isulat mo sila ibabaw sa papan sa imong kasingkasing:
3Não se afastem de ti a benignidade e a fidelidade; ata-as ao teu pescoço, escreve-as na tábua do teu coração;
4Aron ikaw makakaplag sa kalomo ug maayong salabutan Sa atubangan sa Dios aug sa tawo.
4assim acharás favor e bom entendimento � vista de Deus e dos homens.
5Sumalig ka kang Jehova sa bug-os mong kasingkasing, Ug ayaw pagsalig sa imong kaugagalingong salabutan:
5Confia no Senhor de todo o teu coração, e não te estribes no teu próprio entendimento.
6Sa tanan nimong mga dalan ilha siya, Ug siya magamando sa imong mga alagianan.
6Reconhece-o em todos os teus caminhos, e ele endireitará as tuas veredas.
7Ayaw pagpakamaalamon sa imong kaugalingong mga mata; Kahadlokan mo si Jehova, ug pahalayo gikan sa dautan:
7Não sejas sábio a teus próprios olhos; teme ao Senhor e aparta-te do mal.
8Kana mahimong kaayohan sa imong pusod, Ug utok sa imong mga bukog.
8Isso será saúde para a tua carne; e refrigério para os teus ossos.
9Pasidunggi si Jehova pinaagi sa imong manggad, Ug sa mga inunahang bunga sa tanan mong abut:
9Honra ao Senhor com os teus bens, e com as primícias de toda a tua renda;
10Aron ang imong mga kamalig mapuno sa kadaghan, Ug ang imong pug-anan magaawas sa bag-ong vino.
10assim se encherão de fartura os teus celeiros, e trasbordarão de mosto os teus lagares.
11Anak ko, ayaw pagtamaya ang pagcastigo ni Jehova; Ni magsubo ka sa iyang pagbadlong:
11Filho meu, não rejeites a disciplina do Senhor, nem te enojes da sua repreensão;
12Kay kinsa kadto nga gihigugma ni Jehova iyang ginabadlong, Maingon sa usa ka amahan sa anak nga iyang gikahimut-an.
12porque o Senhor repreende aquele a quem ama, assim como o pai ao filho a quem quer bem.
13Malipayon ang tawo nga makakaplag sa kaalam, Ug ang tawo nga makakab-ut sa pagsabut.
13Feliz é o homem que acha sabedoria, e o homem que adquire entendimento;
14Kay ang pagpakabaton niini labi pang maayo kay sa pagmanggad sa salapi, Ug ang kaayohan niini labaw pa kay sa fino nga bulawan.
14pois melhor é o lucro que ela dá do que o lucro da prata, e a sua renda do que o ouro.
15Siya labi pang bililhon kay sa mga rubi: Ug walay mausa sa mga butang nga imong ginatinguha nga ikatanding niana.
15Mais preciosa é do que as jóias, e nada do que possas desejar é comparável a ela.
16Ang hataas nga mga adlaw anaa sa iyang kamot nga too; Diha sa iyang kamot nga wala anaa ang bahandi ug kadungganan.
16Longura de dias há na sua mão direita; na sua esquerda riquezas e honra.
17Ang iyang mga dalan maoy mga dalan sa kahimut-anan, Ug ang tanan niyang mga alagianan mga pakigdait.
17Os seus caminhos são caminhos de delícias, e todas as suas veredas são paz.
18Siya maoy usa ka kahoy sa kinabuhi kanila nga mokupot kaniya: Ug malipayon ang tagsatagsa nga magahawid kaniya.
18É árvore da vida para os que dela lançam mão, e bem-aventurado é todo aquele que a retém.
19Si Jehova pinaagi sa kaalam mitukod sa yuta; Pinaagi sa pagsabut iyang gitukod ang kalangitan.
19O Senhor pela sabedoria fundou a terra; pelo entendimento estabeleceu o céu.
20Pinaagi sa iyang kinaadman ang mga kahiladman nangaabli, Ug ang kalangitan nagapatagas sa tun-og.
20Pelo seu conhecimento se fendem os abismos, e as nuvens destilam o orvalho.
21Anak ko, ayaw sila pagpabulaga gikan sa imong mga mata; Batoni ang halalum nga kaalam ug ang pagkabuotan:
21Filho meu, não se apartem estas coisas dos teus olhos: guarda a verdadeira sabedoria e o bom siso;
22Sa ingon niana sila mahimong kinabuhi alang sa imong kalag, Ug gracia sa imong liog.
22assim serão elas vida para a tua alma, e adorno para o teu pescoço.
23Unya magalakat ikaw sa imong dalan nga may kasigurohan, Ug ang imong tiil dili mahapangdol.
23Então andarás seguro pelo teu caminho, e não tropeçará o teu pé.
24Sa diha nga ikaw mohigda, dili ka malisang: Oo , ikaw mohigda, ug ang imong pagkatulog matam-is.
24Quando te deitares, não temerás; sim, tu te deitarás e o teu sono será suave.
25Ayaw kalisang sa hinanali nga kahadlok, Ni sa pagkalaglag sa dautan, kong kini modangat:
25Não temas o pavor repentino, nem a assolação dos ímpios quando vier.
26Kay si Jehova mao ang imong kasaligan, Ug magabantay sa imong tiil nga dili hidakpan.
26Porque o Senhor será a tua confiança, e guardará os teus pés de serem presos.
27Ayaw pag ihikaw ang kaayohan gikan kanila diin kini gikinahanglan, Sa diha nga kini anaa sa gahum sa imong kamot ang pagbuhat niini.
27Não negues o bem a quem de direito, estando no teu poder fazê-lo.
28Ayaw pag-ingon sa imong isigkatawo: Lakat, ug bumalik ka pagusab, Ug sa pagkaugma ako mohatag; Sa diha nga ikaw aduna na niana.
28Não digas ao teu próximo: Vai, e volta, amanhã to darei; tendo-o tu contigo.
29Ayaw pagtinguha sa kadautan batok sa imong isigkatawo, Sa makita mo nga siya nagapuyo sa kasigurohan tupad kanimo.
29Não maquines o mal contra o teu próximo, que habita contigo confiadamente.
30Ayaw pagpakig-away sa usa ka tawo sa walay gipasikaran, Kong siya wala maghilabut kanimo.
30Não contendas com um homem, sem motivo, não te havendo ele feito o mal.
31Ayaw kasinahi ang tawo nga malupigon, Ug ayaw pagpilia ang iyang mga dalan.
31Não tenhas inveja do homem violento, nem escolhas nenhum de seus caminhos.
32Kay ang tawo nga sukwahi maoy usa ka dulumtanan kang Jehova; Apan ang iyang pagpakighigala anaa uban sa mga tawong matul-id.
32Porque o perverso é abominação para o Senhor, mas com os retos está o seu segredo.
33Ang pagpanghimaraut ni Jehova anaa sa balay sa dautan; Apan iyang pagapanalanginan ang puloy-anan sa tawong matarung.
33A maldição do Senhor habita na casa do ímpio, mas ele abençoa a habitação dos justos.
34Sa pagkatinuod siya nagayubit sa mga mayubiton; Apan siya nagahatag ug gracia sa mga mapainubsanon.
34Ele escarnece dos escarnecedores, mas dá graça aos humildes.
35Ang manggialamon makapanunod sa himaya; Apan ang kaulaw maoy makapauswag sa mga buang.
35Os sábios herdarão honra, mas a exaltação dos loucos se converte em ignomínia.