¹Ug nahatabo sa wala madugay nga siya milakaw sa mga lungsod ug mga balangay, nga nagawali ug nagadala sa mga Maayong Balita sa gingharian sa Dios, ug uban kaniya ang napulo ug duha.

¹It happened soon afterwards, that he went about through cities and villages, preaching and bringing the good news of the Kingdom of God. With him were the twelve,

²Ug may mga babaye nga nangaayo sa mga espiritu nga dautan, ug sa mga sakit: Si Maria nga ginganlan Magdalena, nga kaniya minggula ang pito ka mga yawa.

²and certain women who had been healed of evil spirits and infirmities: Mary who was called Magdalene, from whom seven demons had gone out;

³Ug si Juana, asawa ni Cusa, tinugyanan ni Herodes, ug si Susana ug uban pang daghan, nga nag-alagad kaniya pinaagi sa ilang mga bahandi.

³and Joanna, the wife of Chuzas, Herod’s steward; Susanna; and many others; who served them TR reads “him” instead of “them” from their possessions.

⁴Ug sa pag-abut nga tingub sa usa ka dakung panon sa katawohan, ug sa midugok kaniya ang mga gikan sa tagsatagsa ka lungsod, misulti siya pinaagi sa usa ka sambingay:

⁴When a great multitude came together, and people from every city were coming to him, he spoke by a parable.

⁵Ang magpupugas milakat sa pag-pugas sa iyang binhi: ug sa nagpugas siya, ang uban nahulog sa daplin sa dalan ug kini ginatumban sa tiil ug ang mga langgam sa langit nanagtuka kanila.

⁵ “The farmer went out to sow his seed. As he sowed, some fell along the road, and it was trampled under foot, and the birds of the sky devoured it.

⁶Ug ang uban nahulog sa ibabaw sa bato, ug sa nakaturok, nalaya gilayon, tungod kay wala mag-umog.

⁶ Other seed fell on the rock, and as soon as it grew, it withered away, because it had no moisture.

⁷Ug ang uban nahulog sa taliwala sa kasapinitan, ug ang mga sapinit miturok uban niini ug naglumos niini.

⁷ Other fell amid the thorns, and the thorns grew with it, and choked it.

⁸Ug ang uban nahulog sa maayong yuta, ug mingtubo, ug namunga ug tinaggatus. Sa nakapamulong siya niining mga butanga, misinggit siya: Ang adunay mga igdulungog sa pagpatalinghug, magpatalinghug.

⁸ Other fell into the good ground, and grew, and brought forth fruit one hundred times.” As he said these things, he called out, “He who has ears to hear, let him hear!”

⁹Ug ang iyang mga tinon-an nangutana kaniya kong unsa kaha kini nga sambingay.

⁹Then his disciples asked him, “What does this parable mean?”

¹⁰Ug siya miingon: Kaninyo ginatugot ang paghibalo sa mga tinago sa gingharian sa Dios; apan alang sa uban ipaagi sa mga sambingay: aron nga sa pagtan-aw, dili sila makakita, ug sa pagpatalinghug, dili sila makasabut.

¹⁰He said, “To you it is given to know the mysteries of the Kingdom of God, but to the rest in parables; that ‘seeing they may not see, and hearing they may not understand.’ Isaiah 6:9

¹¹Karon ang sambingay mao kini: Ang binhi mao ang pulong sa Dios.

¹¹ Now the parable is this: The seed is the word of God.

¹²Ug ang mga sa daplin sa dalan mao ang mga nagapatalinghug; unya miabut ang yawa, ug nagakuha sa pulong gikan sa ilang kasingkasing, aron sila dili managtoo ug dili mangaluwas.

¹² Those along the road are those who hear, then the devil comes, and takes away the word from their heart, that they may not believe and be saved.

¹³Ug ang mga sa ibabaw sa bato, mao kadto sila nga sa nakapatalinghug, midawat nga malipayon sa pulong; ug kini sila walay gamut, nga sa diyutayng panahon mingtoo, ug sa panahon sa pagsulay, nanghisalaag sila.

¹³ Those on the rock are they who, when they hear, receive the word with joy; but these have no root, who believe for a while, then fall away in time of temptation.

¹⁴Ug ang nahulog sa taliwala sa kasapinitan, mao kadto sila nga nanagpakadungog, ug sa diha nga nagapadayon sila sa ilang panaw, gilumsan sila sa mga kaguol, ug sa mga bahandi, ug sa mga kalipayan niining kinabuhi; ug wala maghatag ug bunga sa kahingpitan.

¹⁴ That which fell among the thorns, these are those who have heard, and as they go on their way they are choked with cares, riches, and pleasures of life, and bring no fruit to maturity.

¹⁵Ug ang sa maayong yuta, mao kadto sila nga may kasingkasing maligdong ug maayo, nga sa pagpakadungog sa pulong, nagtipig niini, ug nagdalag bunga uban ang pailub,

¹⁵ That in the good ground, these are such as in an honest and good heart, having heard the word, hold it tightly, and bring forth fruit with patience.

¹⁶Ug walay tawo nga sa gidagkutan niya ang usa ka lamparahan, iyang pagatakloban sa tadyaw, kun igabutang kini niya sa ilalum sa higdaanan; kondili igabutang kini sa ibabaw sa tangkawan, aron nga ang mga mosulod makakita sa kahayag.

¹⁶ “No one, when he has lit a lamp, covers it with a container, or puts it under a bed; but puts it on a stand, that those who enter in may see the light.

¹⁷Kay walay bisan unsa nga sinalipdanan nga dili madayag; ug walay bisan unsa nga tinago nga dili mahibaloan ug mabutyag.

¹⁷ For nothing is hidden, that will not be revealed; nor anything secret, that will not be known and come to light.

¹⁸Busa, magmatngon kamo kong giunsa ninyo ang pagpatalinghug; kay ang adunay iya, pagahatagan; ug ang walay iya, bisan pa ang gihunahuna niya nga iya, pagakuhaon kaniya.

¹⁸ Be careful therefore how you hear. For whoever has, to him will be given; and whoever doesn’t have, from him will be taken away even that which he thinks he has.”

¹⁹Ug didto miadto kaniya ang iyang inahan ug mga igsoon, ug wala sila makaduol kaniya tungod sa panon sa katawohan.

¹⁹His mother and brothers came to him, and they could not come near him for the crowd.

²⁰Ug gisuginlan siya: Ang imong inahan ug ang imong mga igsoon anaa nanagtindog sa gawas, nga buot makigkita kanimo.

²⁰It was told him by some saying, “Your mother and your brothers stand outside, desiring to see you.”

²¹Apan siya mitubag ug miingon kanila: Ang akong inahan ug akong mga igsoon mao kining mga nagapatalinghug sa pulong sa Dios, ug nagabuhat niini.

²¹But he answered them, “My mother and my brothers are these who hear the word of God, and do it.”

²²Ug nahitabo sa usa niadtong mga adlawa, nga misakay siya ug ang iyang mga tinon-an sa usa ka sakayan, ug siya miingon kanila: Manabuk kita, ug minggikan sila.

²²Now it happened on one of those days, that he entered into a boat, himself and his disciples, and he said to them, “Let’s go over to the other side of the lake.” So they launched out.

²³Apan sa nanagsakay sila, si Jesus nahikatulog; ug miabut ang usa ka dakung hangin; ug gisabwan sila, ug nag-ungaw sila sa kadautan.

²³But as they sailed, he fell asleep. A wind storm came down on the lake, and they were taking on dangerous amounts of water.

²⁴Ug sila miduol kaniya, ug ilang gipukaw siya nga nagaingon: Magtutudlo, Magtutudlo, mangawala kita. Ug nahagmata siya, ug nagbadlong sa hangin ug sa kabangis sa tubig: ug kini mihunong, ug miabut ang kalinaw.

²⁴They came to him, and awoke him, saying, “Master, master, we are dying!” He awoke, and rebuked the wind and the raging of the water, and they ceased, and it was calm. See Psalm 107:29

²⁵Ug siya miingon kanila: Hain ang inyong pagtoo? Ug sanglit nangahadlok sila, nanghibulong nga nasig-ingon ang usag usa: Kinsa man diay kini, nga siya nagasugo bisan sa mga hangin ug sa tubig, ug kini nagasugot kaniya?

²⁵He said to them, “Where is your faith?” Being afraid they marveled, saying one to another, “Who is this, then, that he commands even the winds and the water, and they obey him?”

²⁶Ug miabut sila sa yuta sa mga taga-Gadara, nga anaa atbang sa Galilea.

²⁶They arrived at the country of the Gadarenes, which is opposite Galilee.

²⁷Ug sa nakakawas na siya sa yuta, didtoy misugat kaniya usa ka tawong hingyawaan gikan sa lungsod; ug sulod sa hataas nga panahon wala siya magsul-ob ug saput, ug wala magpuyo sa bisan unsung balay, kondili sa mga lubnganan.

²⁷When Jesus stepped ashore, a certain man out of the city who had demons for a long time met him. He wore no clothes, and didn’t live in a house, but in the tombs.

²⁸Ug sa nakita niya si Jesus, misinggit siya, ug mihapa sa atubangan niya, ug sa makusog nga tingog miingon: Unsay labut ko kanimo, Jesus, ikaw nga Anak sa Hataas Uyamut nga Dios? Ginapakilooy ko kanimo, ayaw ako pagsakita.

²⁸When he saw Jesus, he cried out, and fell down before him, and with a loud voice said, “What do I have to do with you, Jesus, you Son of the Most High God? I beg you, don’t torment me!”

²⁹Kay ginasugo ni Jesus ang espiritung mahugaw sa paggula gikan sa tawo. Kay kini masabug midakup kaniya; ug siya binantayan, ug ginapus sa mga talikala ug mga posas; ug sa gilugtas niya ang mga gapus, siya giabug sa yawa ngadto sa mga kamingawan.

²⁹For Jesus was commanding the unclean spirit to come out of the man. For the unclean spirit had often seized the man. He was kept under guard, and bound with chains and fetters. Breaking the bands apart, he was driven by the demon into the desert.

³⁰Ug si Jesus nangutana kaniya: Kinsay imong ngalan? Ug siya miingon: Legion kay daghan ang mga yawa nga misulod kaniya.

³⁰Jesus asked him, “What is your name?” He said, “Legion,” for many demons had entered into him.

³¹Ug sila nagpakilooy kaniya nga dili niya paadtoon sila sa kahiladman.

³¹They begged him that he would not command them to go into the abyss.

³²Karon, didto may usa ka panon sa daghang mga baboy nga nagaungad sa bukid; ug sila nagapakilooy kaniya nga iyang tugotan sila sa pagsulod sa mga baboy. Ug iyang gitugotan sila.

³²Now there was there a herd of many pigs feeding on the mountain, and they begged him that he would allow them to enter into those. He allowed them.

³³Ug ang mga yawa nanggula gikan sa tawo ug nanulod sa mga baboy; ug ang panon sa mga baboy midulhog sa makusog gayud sa pangpang ngadto sa lanaw, ug nangalumos.

³³The demons came out from the man, and entered into the pigs, and the herd rushed down the steep bank into the lake, and were drowned.

³⁴Ug sa pagkakita sa mga nanaglawog kanila sa nahitabo, nangalagiw sila, ug nagsugilon niini sa lungsod ug sa kaumahan.

³⁴When those who fed them saw what had happened, they fled, and told it in the city and in the country.

³⁵Ug nangadto sila sa pagtan-aw kong unsa ang nahitabo; ug miduol sila kang Jesus, ug hingkit-an nila ang tawo nga gigulaan sa mga yawa, nga nagalingkod sa tiilan ni Jesus, nagabisti na, ug sa iya nang maayong kaisipan; ug nangahadlok sila.

³⁵People went out to see what had happened. They came to Jesus, and found the man from whom the demons had gone out, sitting at Jesus’ feet, clothed and in his right mind; and they were afraid.

³⁶Ug sila nga nakakita niini misugilon kanila ngano nga ang hingyawaan naayo na.

³⁶Those who saw it told them how he who had been possessed by demons was healed.

³⁷Ug ang tanang katawohan sa yuta sa mga taga-Gadara nagpakilooy kang Jesus na mopahawa siya gikan kanila; kay giabut sila sa dakung kahadlok. Ug siya misakay sa sakayan ug mipauli.

³⁷All the people of the surrounding country of the Gadarenes asked him to depart from them, for they were very much afraid. He entered into the boat, and returned.

³⁸Apan ang tawo nga gigulaan sa mga yawa, nagpakilooy kang Jesus nga tugotan siya sa pag-uban kaniya; apan iyang gipapauli siya nga nagaingon:

³⁸But the man from whom the demons had gone out begged him that he might go with him, but Jesus sent him away, saying,

³⁹Pumauli ka sa imong balay, ug isugilon mo kong unsa ka dagku sa mga butang ang gibuhat sa Dios alang kanimo. Ug milakat siya, nga nagamantala sa tibook nga lungsod kong unsa ka dagku sa mga butang ang gibuhat ni Jesus alang kaniya.

³⁹ “Return to your house, and declare what great things God has done for you.” He went his way, proclaiming throughout the whole city what great things Jesus had done for him.

⁴⁰Ug sa mipauli si Jesus, ang panon sa katawohan midawat kaniya; kay silang tanan nanaghulat kaniya.

⁴⁰It happened, when Jesus returned, that the multitude welcomed him, for they were all waiting for him.

⁴¹Ug ania karon, may miabut usa ka tawo nga ginganlan si Jairo, ug siya usa ka punoan sa sinagoga; ug siya mihapa sa tiilan ni Jesus ug nagpakilooy kaniya nga moadto siya sa iyang balay;

⁴¹Behold, there came a man named Jairus, and he was a ruler of the synagogue. He fell down at Jesus’ feet, and begged him to come into his house,

⁴²Kay siya may bugtong anak nga babaye, nga may napulo ug duha ka tuig ang panuigon, ug kini himalatyon. Apan sa naglakat siya, ang mga panon sa katawohan mipiit kaniya.

⁴²for he had an only daughter, about twelve years of age, and she was dying. But as he went, the multitudes pressed against him.

⁴³Ug usa ka babaye nga ginatalinug-an sulod sa napulo ug duha na ka tuig nga naghurot sa tanan niyang kabuhian sa pagbayad sa mga mananambal, ug wala siya mamaayo ni bisan kinsa kanila.

⁴³A woman who had a flow of blood for twelve years, who had spent all her living on physicians, and could not be healed by any,

⁴⁴Miduol sa likod niya, ug mihikap sa sidsid sa iyang bisti, ug gilayon mitang-on ang talinugo niya.

⁴⁴came behind him, and touched the fringe or, tassel of his cloak, and immediately the flow of her blood stopped.

⁴⁵Ug miingon si Jesus: Kinsa ang mihikap kanako? Ug sa nanaglimod ang tanan, miingon si Pedro ug sila nga diha uban kaniya; Magtutudlo, ginadotdot ug ginapiit ka sa mga panon sa katawohan, ug moingon ka: Kinsa ang mihikap kanako?

⁴⁵Jesus said, “Who touched me?” When all denied it, Peter and those with him said, “Master, the multitudes press and jostle you, and you say, ‘Who touched me?’ ”

⁴⁶Apan miingon si Jesus: May mihikap kanako, kay hingmatngonan ko nga may gahum migula kanako.

⁴⁶But Jesus said, “Someone did touch me, for I perceived that power has gone out of me.”

⁴⁷Ug sa pagkakita sa babaye nga wala siya masalipdi, miduol siya nga nagakurog, ug sa nagahapa sa atubangan ni Jesus, nag-asoy sa atubangan sa tanang katawohan sa hinungdan sa iyang paghikap kaniya, ug naunsa nga naayo siya gilayon.

⁴⁷When the woman saw that she was not hidden, she came trembling, and falling down before him declared to him in the presence of all the people the reason why she had touched him, and how she was healed immediately.

⁴⁸Ug si Jesus miingon sa babaye: Anak, ang imong pagtoo nagluwas kanimo; lumakaw ka sa pakigdait.

⁴⁸He said to her, “Daughter, cheer up. Your faith has made you well. Go in peace.”

⁴⁹Samtang nagsulti pa siya, may usa nga miabut gikan sa balay sa punoan sa sinagoga, nga nagaingon: Patay na ang imong anak nga babaye, ayaw na pagbudlaya ang Magtutudlo.

⁴⁹While he still spoke, one from the ruler of the synagogue’s house came, saying to him, “Your daughter is dead. Don’t trouble the Teacher.”

⁵⁰Apan si Jesus sa pagkadungog niini, mitubag kaniya: Ayaw kahadlok, tomoo ka lamang, ug maluwas siya.

⁵⁰But Jesus hearing it, answered him, “Don’t be afraid. Only believe, and she will be healed.”

⁵¹Ug sa misulod siya sa balay, wala niya pasudla bisan si kinsa gawas kang Pedro, ug kang Juan, ug kang Jacobo, ug ang amahan, ug ang inahan sa dalaga.

⁵¹When he came to the house, he didn’t allow anyone to enter in, except Peter, John, James, the father of the child, and her mother.

⁵²Ug ang tanan nanagpanghilak ug nanagminatay kaniya; apan si Jesus miingon: Dili kamo managhilak; kay wala siya mamatay, kondili nagakatulog.

⁵²All were weeping and mourning her, but he said, “Don’t weep. She isn’t dead, but sleeping.”

⁵³Ug sila nangatawa sa pagbiaybiay kaniya, sa hingbaloan nila nga patay na.

⁵³They were ridiculing him, knowing that she was dead.

⁵⁴Apan si Jesus sa nagakupot kaniya sa kamot, misangpit nga nagaingon: Inday, bumangon ka.

⁵⁴But he put them all outside, and taking her by the hand, he called, saying, “Child, arise!”

⁵⁵Ug ang iyang espiritu miuli ug mitindog siya gilayon. Ug nagsugo si Jesus nga hatagan kini siya ug pagkaon.

⁵⁵Her spirit returned, and she rose up immediately. He commanded that something be given to her to eat.

⁵⁶Ug nanghitingala ang mga ginikanan niya; apan siya nagsugo kanila nga dili sila magsugilon kang bisan kinsa sa nahitabo.

⁵⁶Her parents were amazed, but he commanded them to tell no one what had been done.