¹Ug gitigum niya ang napulo ug duha ka mga tinon-an, ug iyang gihatagan sila ug gahum ug pagbulot-an ibabaw sa tanang mga yawa, ug sa pag-ayo sa mga sakit.

¹He called the twelve TR reads “his twelve disciples” instead of “the twelve” together, and gave them power and authority over all demons, and to cure diseases.

²Ug iyang gisugo sila sa pagwali sa gingharian sa Dios, ug sa pag-ayo sa mga masakiton.

²He sent them forth to preach the Kingdom of God, and to heal the sick.

³Ug siya miingon kanila: Dili kamo magdala bisan unsa alang sa inyong panaw, bisan sungkod, bisan balonan, bisan tinapay, bisan salapi; dili usab magbaton ug duha ka saput.

³He said to them, “Take nothing for your journey—neither staffs, nor wallet, nor bread, nor money; neither have two coats apiece.

⁴Ug sa bisan unsang balay nga inyong pagasudlan, magpabilin kamo didto, ug gikan didto manlakaw.

⁴ Into whatever house you enter, stay there, and depart from there.

⁵Ug bisan kinsa nga dili modawat kaninyo, sa pagpahawa ninyo niadtong lungsora, paphaa ninyo ang abug sa inyong mga tiil, aron sa pagpamatuod batok kanila.

⁵ As many as don’t receive you, when you depart from that city, shake off even the dust from your feet for a testimony against them.”

⁶Ug nanggikan sila ug nangagi sa mga balangay nga nagawali sa Maayong Balita, ug nanagpanambal sa bisan diin dapit.

⁶They departed, and went throughout the villages, preaching the Good News, and healing everywhere.

⁷Karon si Herodes nga tetrarca nakadungog sa tanan nga nabuhat; ug nalibug siya pag-ayo, tungod kay giingon sa uban, nga si Juan nabanhaw gikan sa mga minatay.

⁷Now Herod the tetrarch heard of all that was done by him; and he was very perplexed, because it was said by some that John had risen from the dead,

⁸Ug sa uban, nga si Elias mitungha; ug sa uban, nga usa sa mga karaan nga manalagna nabanhaw.

⁸and by some that Elijah had appeared, and by others that one of the old prophets had risen again.

⁹Ug si Herodes miingon: Si Juan gipunggotan ko sa ulo; apan, kinsa ba kini nga mahitungod kaniya akong hingdunggan kining mga butanga? Ug siya naninguha nga makakita kaniya.

⁹Herod said, “John I beheaded, but who is this, about whom I hear such things?” He sought to see him.

¹⁰Ug sa nahiuli ang mga apostoles, sila nagpahayag kaniya sa mga butang nga ilang nabuhat. Ug iyang gidala sila ug miadto sa hawa, ngadto sa lungsod nga ginganlan Betsaida.

¹⁰The apostles, when they had returned, told him what things they had done. He took them, and withdrew apart to a deserted place of a city called Bethsaida.

¹¹Apan ang mga panon sa katawohan, sa nakaalinggat niini, misunod kaniya; ug iyang gidawat sila, ug gisultihan sila mahitungod sa gingharian sa Dios, ug ang nagkinahanglan nga tambalan, iyang giayo.

¹¹But the multitudes, perceiving it, followed him. He welcomed them, and spoke to them of the Kingdom of God, and he cured those who needed healing.

¹²Ug misugod ang kahaponon; ug ang napulo ug duha miabut, ug miingon kaniya: Palakta ang panon sa katawohan aron sila makaadto sa mga balangay ug sa kaumahan nga naglibut, ug mamahulay sila ug mangitag mga kalan-on; kay ania kita dinhi sa dapit sa kamingawan.

¹²The day began to wear away; and the twelve came, and said to him, “Send the multitude away, that they may go into the surrounding villages and farms, and lodge, and get food, for we are here in a deserted place.”

¹³Apan siya miingon kanila: Hatagi ninyo sila ug pagkaon. Ug sila miingon: Ang ania kanato dili molabaw sa lima ka tinapay ug duha ka isda; gawas kong mangadto kami sa pagpalit ug makaon alang niining tanang katawohan.

¹³But he said to them, “You give them something to eat.” They said, “We have no more than five loaves and two fish, unless we should go and buy food for all these people.”

¹⁴Kay sila may lima ka libo ka mga lalake. Ug miingon siya sa iyang mga tinon-an: Palingkora ninyo sila sa pinundok, tagkalim-an ang usa ka pundok.

¹⁴For they were about five thousand men. He said to his disciples, “Make them sit down in groups of about fifty each.”

¹⁵Ug sila nagbuhat sa ingon, ug nagpalingkod kanilang tanan.

¹⁵They did so, and made them all sit down.

¹⁶Ug siya mikuha sa lima ka tinapay ug duha ka isda, ug sa mihangad sa langit, siya nanalangin kanila, ug nagtipiktipik, ug naghatag sa mga tinon-an aron ibutang sa atubangan sa panon sa katawohan.

¹⁶He took the five loaves and the two fish, and looking up to the sky, he blessed them, and broke them, and gave them to the disciples to set before the multitude.

¹⁷Ug nangaon sila, ug nangabusog ang tanan; ug may natigum nga napulo ug duha ka bukag sa mga tinipik nga nahabilin kanila.

¹⁷They ate, and were all filled. They gathered up twelve baskets of broken pieces that were left over.

¹⁸Ug nahitabo nga sa nagaampo siya sa hilit, ang mga tinon-an didto uban kaniya; ug siya nangutana kanila nga nagaingon: Kinsa kono ako matud sa mga panon sa katawohan?

¹⁸It happened, as he was praying alone, that the disciples were with him, and he asked them, “Who do the multitudes say that I am?”

¹⁹Ug sila, sa nagatubag, miingon: Si Juan nga Bautista; apan ang uban nagaingon, si Elias; ug ang uban nagaingon, nga usa sa mga karaang manalagna nabanhaw.

¹⁹They answered, “‘John the Baptizer,’ but others say, ‘Elijah,’ and others, that one of the old prophets is risen again.”

²⁰Ug siya miingon kanila: Apan kamo, unsa man ang pulong ninyo kong kinsa ako? Ug sa mitubag si Pedro miingon: Ang Cristo sa Dios.

²⁰He said to them, “But who do you say that I am?” Peter answered, “The Christ of God.”

²¹Apan siya nagtugon kanila, ug nagsugo kanila sa dili pagsugilon niini kang bisan kinsa nga tawo;

²¹But he warned them, and commanded them to tell this to no one,

²²Nga nagaingon: Ang Anak sa tawo kinahanglan magaantus sa daghang mga butang, ug igasalikway sa mga anciano ug sa mga pangulong sacerdote, ug sa mga escriba, ug pagapatyon, ug mabanhaw sa ikatolo ka adlaw.

²²saying, “The Son of Man must suffer many things, and be rejected by the elders, chief priests, and scribes, and be killed, and the third day be raised up.”

²³Ug miingon siya sa tanan: Kong kinsa ang buot magsunod kanako, mag-dumili siya sa iyang kaugalingon, ug magpas-an sa iyang cruz sa matag-adlaw, ug sumunod kanako.

²³He said to all, “If anyone desires to come after me, let him deny himself, take up his cross, TR, NU add “daily” and follow me.

²⁴Kay bisan kinsa nga buot magluwas sa iyang kinabuhi, kini mawala kaniya; apan bisan kinsa nga mawad-an sa iyang kinabuhi tungod kanako, kini maluwas niya.

²⁴ For whoever desires to save his life will lose it, but whoever will lose his life for my sake, the same will save it.

²⁵Kay unsay kapuslanan sa usa ka tawo kong maangkon niya ang tibook nga kalibutan, ug mawala kun mapilde kaniya ang iyang kaugalingon?

²⁵ For what does it profit a man if he gains the whole world, and loses or forfeits his own self?

²⁶Kay bisan kinsa nga maulaw tungod kanako ug sa akong mga pulong igakaulaw siya sa Anak sa tawo kong kini moabut sa iyang himaya ug sa himaya sa Amahan, ug sa mga balaang manolonda.

²⁶ For whoever will be ashamed of me and of my words, of him will the Son of Man be ashamed, when he comes in his glory, and the glory of the Father, and of the holy angels.

²⁷Apan ako nagaingon kaninyo sa pagkamatuod gayud, nga adunay uban sa mga nagatindog dinhi nga dili makatilaw sa kamatayon hangtud nga makita nila ang gingharian sa Dios.

²⁷ But I tell you the truth: There are some of those who stand here, who will in no way taste of death, until they see the Kingdom of God.”

²⁸Ug nahitabo sa mga walo ka adlaw sa human kining mga pagsaysay, nga iyang gidala si Pedro ug si Juan ug si Jacobo, ug mitungas sa bukid sa pag-ampo.

²⁸It happened about eight days after these sayings, that he took with him Peter, John, and James, and went up onto the mountain to pray.

²⁹Ug sa nagaampo siya, ang dagway sa iyang nawong nabalhin, ug ang iyang bisti miputi ug misilaw.

²⁹As he was praying, the appearance of his face was altered, and his clothing became white and dazzling.

³⁰Ug ania karon, may duha ka tawo nakigsulti kaniya nga mao si Moises ug si Elias;

³⁰Behold, two men were talking with him, who were Moses and Elijah,

³¹Nga nanungha nga may himaya, ug nanagsulti mahitungod sa iyang kamatayon nga haduol nang pagatumanon niya sa Jerusalem.

³¹who appeared in glory, and spoke of his departure, literally, “exodus” which he was about to accomplish at Jerusalem.

³²Karon si Pedro ug ang mga kauban niya hilabihan nga nakakatulog; apan sa ilang paghimata nakita nila ang iyang himaya, ug ang duha ka tawo nga nagtindog uban kaniya.

³²Now Peter and those who were with him were heavy with sleep, but when they were fully awake, they saw his glory, and the two men who stood with him.

³³Ug nahitabo, nga sa ilang pagbulag kaniya si Pedro miingon kang Jesus: Magtutudlo, maayo nga pabilin kita dinhi; ug magbuhat kita ug tolo ka payag; usa alang kanimo, usa alang kang Moises, ug usa alang kang Elias; sa wala siya magpanghibalo sa iyang gisulti.

³³It happened, as they were parting from him, that Peter said to Jesus, “Master, it is good for us to be here. Let’s make three tents: one for you, and one for Moses, and one for Elijah,” not knowing what he said.

³⁴Ug samtang nagasulti siya niining mga butanga, may miabut usa ka panganod, nga naglandong kanila; ug sila nahadlok sa diha nga nahisulod sila sa panganod.

³⁴While he said these things, a cloud came and overshadowed them, and they were afraid as they entered into the cloud.

³⁵Ug usa ka tingog migula gikan sa panganod nga nagaingon: Kini mao ang akong Anak, akong pinili; kaniya magpatalinghug kamo.

³⁵A voice came out of the cloud, saying, “This is my beloved Son. Listen to him!”

³⁶Ug sa miabut ang tingog, si Jesus hingkaplagan nga nag-inusara. Ug nangahilum sila, ug wala magsugilon kang bisan kinsa niadtong mga adlawa sa bisan unsang butang nga ilang hikit-an.

³⁶When the voice came, Jesus was found alone. They were silent, and told no one in those days any of the things which they had seen.

³⁷Ug nahitabo sa sunod nga adlaw, sa paglugsong nila gikan sa bukid, misugat kaniya ang usa ka dakung panon sa katawohan.

³⁷It happened on the next day, when they had come down from the mountain, that a great multitude met him.

³⁸Ug ania karon, usa ka tawo gikan sa panon sa katawohan, misinggit nga nagaingon: Magtutudlo, ako nagapakilooy kanimo nga imong tan-awon ang akong anak nga lalake, kay siya mao ra ang akong bugtong anak;

³⁸Behold, a man from the crowd called out, saying, “Teacher, I beg you to look at my son, for he is my only child.

³⁹Ug ania karon, usa ka espiritu nag-kupot kaniya, ug siya sa kalit mosinggit; ug kini nagapakurog kaniya hangtud nga mobula ang iyang baba, ug halus dili kini mobiya kaniya nga nagasamadsamad kaniya sa hilabihan.

³⁹Behold, a spirit takes him, he suddenly cries out, and it convulses him so that he foams, and it hardly departs from him, bruising him severely.

⁴⁰Ug nagpakilooy ako sa imong mga tinon-an sa paghingilin niini, ug sila wala makahimo.

⁴⁰I begged your disciples to cast it out, and they couldn’t.”

⁴¹Ug si Jesus mitubag ug miingon: Ay, kaliwatan nga walay pagtoo ug sukihan, hangtud anus-a ako magapuyo uban kaninyo ug mag-antus kaninyo? Dad-a nganhi ang imong anak.

⁴¹Jesus answered, “Faithless and perverse generation, how long shall I be with you and bear with you? Bring your son here.”

⁴²Ug sa diha nga nagakaduol na siya, ang yawa nagpahapla kaniya sa yuta, ug gipakurog siya sa hilabihan. Apan si Jesus nagbadlong sa espiritu nga mahugaw, ug giayo niya ang ulitawo, ug siya giuli niya sa iyang amahan.

⁴²While he was still coming, the demon threw him down and convulsed him violently. But Jesus rebuked the unclean spirit, and healed the boy, and gave him back to his father.

⁴³Ug silang tanan nahitingala sa pagkahalangdon sa Dios. Apan samtang ang tanan nahibulong sa tanang mga butang nga gibuhat ni Jesus, siya miingon sa iyang mga tinon-an:

⁴³They were all astonished at the majesty of God. But while all were marveling at all the things which Jesus did, he said to his disciples,

⁴⁴Ipatidlum kining mga pulonga sa inyong mga igdulongog; kay ang Anak sa tawo igatugyan sa mga kamot sa mga tawo.

⁴⁴ “Let these words sink into your ears, for the Son of Man will be delivered up into the hands of men.”

⁴⁵Apan sila wala makasabut niining pulonga, ug kini natago gikan kanila, aron dili nila hisabtan; ug sila nahadlok sa pagpangutana kaniya mahatungod nining pulonga.

⁴⁵But they didn’t understand this saying. It was concealed from them, that they should not perceive it, and they were afraid to ask him about this saying.

⁴⁶Ug may miabut nga usa ka paglalisay sa taliwala nila, kong kinsa kanila ang labing daku.

⁴⁶There arose an argument among them about which of them was the greatest.

⁴⁷Apan sa nakita ni Jesus ang hunahuna sa ilang kasingkasing, mikuha siya sa usa ka bata nga diyutay, ug gibutang siya sa iyang kiliran.

⁴⁷Jesus, perceiving the reasoning of their hearts, took a little child, and set him by his side,

⁴⁸Ug miingon kanila: Bisan kinsa nga magadawat niining diyutayng bata sa akong ngalan, magadawat kanako; ug bisan kinsa nga magadawat kanako, magadawat sa nagsugo kanako. Kay ang labing diyutay sa taliwala ninyong tanan, mao ang mahimong daku.

⁴⁸and said to them, “Whoever receives this little child in my name receives me. Whoever receives me receives him who sent me. For whoever is least among you all, this one will be great.”

⁴⁹Ug si Juan mitubag ug mingon: Magtutudlo, among hingkit-an ang usa nga nagahingilin sa mga yawa sa imong ngalan, ug siya among gidid-an kay siya wala magsunod uban kanamo.

⁴⁹John answered, “Master, we saw someone casting out demons in your name, and we forbade him, because he doesn’t follow with us.”

⁵⁰Apan si Jesus miingon kaniya: Ayaw pagdid-i siya; kay ang dili batok kaninyo, dapig siya kaninyo.

⁵⁰Jesus said to him, “Don’t forbid him, for he who is not against us is for us.”

⁵¹Ug nahitabo nga sa haduol na moabut ang mga adlaw nga siya pagabayawon, sa malig-on nga nawong mipadulong siya sa Jerusalem.

⁵¹It came to pass, when the days were near that he should be taken up, he intently set his face to go to Jerusalem,

⁵²Ug nagpadalag mga sulogoon una kaniya, ug sila miadto, ug misulod sa usa ka balangay sa mga Samariahanon, sa pagpangandam alang kaniya.

⁵²and sent messengers before his face. They went, and entered into a village of the Samaritans, so as to prepare for him.

⁵³Ug sila wala modawat kaniya, tungod kay ang iyang nawong nagapakita nga nagapadulong siya sa Jerusalem.

⁵³They didn’t receive him, because he was traveling with his face set towards Jerusalem.

⁵⁴Ug sa pagkakita niini sa iyang mga tinon-an nga si Jacobo ug si Juan, sila miingon: Ginoo, buot ba ikaw nga magsugo kami nga manaug ang kalayo gikan sa langit ug magsunog kanila, ingon sa gibuhat usab ni Elias?

⁵⁴When his disciples, James and John, saw this, they said, “Lord, do you want us to command fire to come down from the sky, and destroy them, just as Elijah did?”

⁵⁵Apan milingi si Jesus, ug nagbadlong kanila, ug miingon: Wala kamo manghibalo kong unsang espirituha ang anaa kaninyo.

⁵⁵But he turned and rebuked them, “You don’t know of what kind of spirit you are.

⁵⁶Kay ang Anak sa tawo wala moanhi sa paglaglag sa mga kinabuhi sa mga tawo, kondili sa pagluwas kanila. Ug nangadto sila sa laing balangay.

⁵⁶ For the Son of Man didn’t come to destroy men’s lives, but to save them.” They went to another village.

⁵⁷Ug nahitabo nga sa nagpanlakaw sila sa dalan, may usa ka tawo miingon kaniya: Ginoo, monunot ako kanimo bisan asa ikaw moadto.

⁵⁷As they went on the way, a certain man said to him, “I want to follow you wherever you go, Lord.”

⁵⁸Ug si Jesus miingon kaniya: Ang mga milo adunay mga lungib, ug ang mga langgam sa langit adunay mga salag; apan ang Anak sa tawo walay dapit kapaurarayan sa iyang ulo.

⁵⁸Jesus said to him, “The foxes have holes, and the birds of the sky have nests, but the Son of Man has no place to lay his head.”

⁵⁹Ug siya miingon sa usa Numunot ikaw kanako. Apan siya miingon: Ginoo, tugoti una ako sa pag-adto ug paglubong sa akong amahan.

⁵⁹He said to another, “Follow me!” But he said, “Lord, allow me first to go and bury my father.”

⁶⁰Apan si Jesus miingon kaniya: Pasagdi ang mga patay nga maglubong sa ilang kaugalingong mga minatay; apan lumakaw ka ug magmantala sa gingharian sa Dios.

⁶⁰But Jesus said to him, “Leave the dead to bury their own dead, but you go and announce the Kingdom of God.”

⁶¹Ug may usa usab nga miingon kaniya: Ako mosunod kanimo, Ginoo; apan tugoti una ako sa pagpanamilit kanila nga atua sa akong balay.

⁶¹Another also said, “I want to follow you, Lord, but first allow me to say good-bye to those who are at my house.”

⁶²Apan si Jesus miingon kaniya: Walay tawo nga, sa makakupot sa iyang kamot sa daro, ug sa magalingi, takus sa gingharian sa Dios.

⁶²But Jesus said to him, “No one, having put his hand to the plow, and looking back, is fit for the Kingdom of God.”