1 Diarhebion Solomon fab Dafydd, brenin Israel �
1箴言的功用大衛的兒子以色列王所羅門的箴言:
2 i gael doethineb ac addysg, i ddeall geiriau deallus,
2要使人曉得智慧和教訓,了解充滿哲理的言語;
3 i dderbyn addysg fuddiol, cyfiawnder, barn, ac uniondeb,
3使人領受明慧的教訓,就是公義、公正和正直;
4 i roi craffter i'r gwirion, a gwybodaeth a synnwyr i'r ifanc.
4使愚蒙人變成精明,使少年人獲得知識和明辨的能力;
5 Y mae'r doeth yn gwrando ac yn cynyddu mewn dysg, a'r deallus yn ennill medrusrwydd,
5使智慧人聽了,可以增長學問,使聰明人聽了,可以獲得智謀;
6 i ddeall dameg a'i dehongliad, dywediadau'r doeth a'u posau.
6使人明白箴言和譬喻,懂得智慧人的言詞和他們的隱語。
7 Ofn yr ARGLWYDD yw dechrau gwybodaeth, ond y mae ffyliaid yn diystyru doethineb a disgyblaeth.
7不受惡人的引誘敬畏耶和華是知識的開端,但愚妄人藐視智慧和教訓。
8 Fy mab, gwrando ar addysg dy dad, paid � gwrthod cyfarwyddyd dy fam;
8我兒,要聽從你父親的教訓,不可離棄你母親的訓誨。
9 bydd yn dorch brydferth ar dy ben, ac yn gadwyn am dy wddf.
9因為這些要作你頭上的華冠,作你頸上的金鍊。
10 Fy mab, os hudir di gan bechaduriaid, paid � chytuno � hwy.
10我兒,如果壞人引誘你,你不可隨從他們。
11 Fe ddywedant, "Tyrd gyda ni, inni gynllwynio i dywallt gwaed, a llechu'n ddiachos yn erbyn y diniwed;
11如果他們說:“你跟我們來吧!我們要埋伏流人的血,我們要無故地潛伏傷害無辜的人;
12 fel Sheol, llyncwn hwy'n fyw ac yn gyfan, fel rhai'n disgyn i'r pwll;
12我們要好像陰間一般,把他們活生生吞下,他們整個被我們吞下,如同下坑的人一樣;
13 fe gymerwn bob math ar gyfoeth, a llenwi ein tai ag ysbail;
13這樣,我們必得著各樣貴重的財物,把掠物裝滿我們的房子。
14 bwrw dy goelbren gyda ni, a bydd un pwrs rhyngom i gyd."
14加入我們的行列吧!我們大家共用一個錢袋。”
15 Fy mab, paid � mynd yr un ffordd � hwy; cadw dy droed oddi ar eu llwybr.
15我兒,不可和他們走在一起,禁止你的腳走他們的路;
16 Oherwydd y mae eu traed yn rhuthro at ddrwg, ac yn prysuro i dywallt gwaed.
16因為他們的腳奔向邪惡,他們急於流人的血。
17 Yn sicr, ofer yw gosod rhwyd yng ngolwg unrhyw aderyn hedegog.
17在飛鳥眼前張設網羅,是徒勞無功的。
18 Am eu gwaed eu hunain y maent yn cynllwynio, ac yn llechu yn eu herbyn eu hunain.
18他們埋伏,是自流己血;他們潛伏,是自害己命。
19 Dyma dynged pob un awchus am elw; y mae'n cymryd einioes y sawl a'i piau.
19凡是貪愛不義之財的,所走的路都是這樣;那不義之財奪去了貪財者的性命。
20 Y mae doethineb yn galw'n uchel yn y stryd, yn codi ei llais yn y sgw�r,
20當聽智慧的呼喚智慧在街上呼喊,在廣場上揚聲;
21 yn gweiddi ar ben y muriau, yn traethu ei geiriau ym mynedfa pyrth y ddinas.
21在鬧市中心呼叫,在城門口發出言語,說:
22 Chwi'r rhai gwirion, pa hyd y bodlonwch ar fod yn wirion, ac yr ymhyfryda'r gwatwarwyr mewn gwatwar, ac y cas� ffyliaid wybodaeth?
22“你們愚蒙人喜愛愚蒙,好譏笑的人喜歡譏笑,愚昧人恨惡知識,要到幾時呢?
23 Os newidiwch eich ffyrdd dan fy ngherydd, tywalltaf fy ysbryd arnoch, a gwneud i chwi ddeall fy ngeiriau.
23你們要因我的責備回轉,我就把我的心意(“心意”或譯:“靈”)向你們傾吐,把我的話指示你們。
24 Ond am i mi alw, a chwithau heb ymateb, ac imi estyn fy llaw, heb neb yn gwrando;
24我呼喚,你們不肯聽從;我伸手,沒有人理會。
25 am i chwi ddiystyru fy holl gyngor, a gwrthod fy ngherydd �
25你們既輕忽我的一切勸告,不肯接受我的責備;
26 am hynny, chwarddaf ar eich dinistr, a gwawdio pan ddaw dychryn arnoch,
26所以你們遭難的時候,我就發笑;驚恐臨到你們的日子,我就嗤笑。
27 pan ddaw dychryn arnoch fel corwynt, a dinistr yn taro fel storm, pan ddaw adfyd a gwasgfa arnoch.
27驚恐臨到你們好像風暴,災難如同颶風來臨,患難困苦臨到你們身上。
28 Yna galwant arnaf, ond nid atebaf; fe'm ceisiant yn ddyfal, ond heb fy nghael.
28那時,他們必呼求我,我卻不回答;他們切切尋找我,卻尋不見;
29 Oherwydd iddynt gas�u gwybodaeth, a throi oddi wrth ofn yr ARGLWYDD,
29因為他們恨惡知識,不選擇敬畏耶和華;
30 a gwrthod fy nghyngor, ac anwybyddu fy holl gerydd,
30不接受我的勸告,輕視我的一切責備;
31 c�nt fwyta o ffrwyth eu ffyrdd, a syrffedu ar eu cynlluniau.
31所以,他們必自食其果,必飽嘗自己所設計謀的傷害。
32 Oherwydd bydd anufudd-dod y gwirion yn eu lladd, a difrawder y ffyliaid yn eu difa.
32愚蒙人的背道必殺害他們自己,愚昧人的安逸必毀滅他們自己;
33 Ond bydd yr un a wrendy arnaf yn byw'n ddiogel, yn dawel heb ofni drwg.
33唯有聽從我的,必安然居住,得享安寧,免受災禍的驚恐。”