1 Yna daeth rhai i lawr o Jwdea a dysgu'r credinwyr: "Os nad enwaedir arnoch yn �l defod Moses, ni ellir eich achub."
1耶路撒冷的会议
2 A chododd ymryson ac ymddadlau nid bychan rhyngddynt a Paul a Barnabas, a threfnwyd bod Paul a Barnabas, a rhai eraill o'u plith, yn mynd i fyny at yr apostolion a'r henuriaid yn Jerwsalem ynglu375?n �'r cwestiwn yma.
2保罗和巴拿巴，与他们大大地争执辩论起来。大家就派保罗、巴拿巴和他们中间的几个人，为这个问题上耶路撒冷去见使徒和长老。
3 Felly anfonwyd hwy gan yr eglwys, ac ar eu taith trwy Phoenicia a Samaria buont yn adrodd yr hanes am dr�edigaeth y Cenhedloedd, a pharasant lawenydd mawr i'r holl gredinwyr.
3于是教会给他们送行，他们就经过腓尼基、撒玛利亚，述说外族人怎样归主的事，使弟兄们大大喜乐。
4 Wedi iddynt gyrraedd Jerwsalem, fe'u derbyniwyd gan yr eglwys a'r apostolion a'r henuriaid, a mynegasant gymaint yr oedd Duw wedi ei wneud trwyddynt hwy.
4到了耶路撒冷，他们受到教会、使徒和长老的接待，就报告 神同他们一起所行的一切。
5 Ond cododd rhai credinwyr oedd o sect y Phariseaid, a dweud, "Y mae'n rhaid enwaedu arnynt, a gorchymyn iddynt gadw Cyfraith Moses."
5然而有几个法利赛派的信徒站起来，说：“我们必须给外族人行割礼，吩咐他们遵守摩西的律法。”
6 Ymgynullodd yr apostolion a'r henuriaid i ystyried y mater yma.
6使徒和长老聚集在一起，商议这件事。
7 Ar �l llawer o ddadlau, cododd Pedr a dywedodd wrthynt: "Gyfeillion, gwyddoch chwi fod Duw yn y dyddiau cynnar yn eich plith wedi dewis bod y Cenhedloedd, trwy fy ngenau i, yn cael clywed gair yr Efengyl, a chredu.
7经过了很多的辩论，彼得站起来对他们说：“弟兄们，你们知道，前些时候 神在你们中间拣选了我，使外族人从我的口中听见福音的道，而且信了。
8 Ac y mae Duw, sy'n adnabod calonnau, wedi dwyn tystiolaeth iddynt trwy roi iddynt hwy yr Ysbryd Gl�n yr un fath ag i ninnau;
8知道人心的 神也为他们作证──赐圣灵给他们，像给我们一样；
9 ac ni wnaeth ddim gwahaniaeth rhyngom ni a hwythau, gan iddo lanhau eu calonnau hwy drwy ffydd.
9而且他待他们和我们没有分别，因为借着信，他洁净了他们的心。
10 Yn awr, ynteu, pam yr ydych yn rhoi prawf ar Dduw trwy osod iau ar war y disgyblion, na allodd ein hynafiaid na ninnau mo'i dwyn?
10现在你们为什么试探 神，把我们祖先和我们所不能负的轭，放在门徒的颈上呢？
11 Ond yr ydym ni'n credu mai trwy ras yr Arglwydd Iesu yr achubir ni, a hwythau yr un modd."
11我们相信，我们得救是借着主耶稣的恩，和他们也是一样。”
12 Tawodd yr holl gynulliad, a gwrando ar Barnabas a Paul yn adrodd am yr holl arwyddion a rhyfeddodau yr oedd Duw wedi eu gwneud ymhlith y Cenhedloedd drwyddynt hwy.
12大家都静默无声，听巴拿巴和保罗述说 神借着他们在外族人中所行的神迹奇事。
13 Wedi iddynt dewi, dywedodd Iago, "Gyfeillion, gwrandewch arnaf fi.
13他们讲完了，雅各说：“弟兄们，请听我说！
14 Y mae Simeon wedi dweud sut y gofalodd Duw gyntaf am gael o blith y Cenhedloedd bobl yn dwyn ei enw.
14刚才西门述说 神当初怎样关怀外族人，从他们中间拣选了众人，归在自己的名下。
15 Ac y mae geiriau'r proffwydi yn cytuno � hyn, fel y mae'n ysgrifenedig:
15众先知的话，也符合这个意思，正如经上所记：
16 '"Ar �l hyn dychwelaf, ac ailadeiladaf babell syrthiedig Dafydd, ailadeiladaf ei hadfeilion, a'i hatgyweirio,
16‘此后我要回来，重建大卫倒塌了的帐幕，重建它损坏之处，把它重新竖立起来，
17 fel y ceisier yr Arglwydd gan y bobl sy'n weddill, a chan yr holl Genhedloedd y galwyd fy enw arnynt," medd yr Arglwydd, sy'n gwneud y pethau hyn
17使余下的人，就是所有称为我名下的外族人，都寻求主，
18 yn hysbys erioed.'
18这是自古以来就显明了这些事的主所说的。’
19 Felly fy marn i yw na ddylem boeni'r rhai o blith y Cenhedloedd sy'n troi at Dduw,
19“所以我认为不可难为这些归服 神的外族人，
20 ond ysgrifennu atynt am iddynt ymgadw rhag bwyta pethau sydd wedi eu halogi gan eilunod, a rhag anfoesoldeb rhywiol, a rhag bwyta na'r hyn sydd wedi ei dagu, na gwaed.
20只要写信叫他们禁戒偶像的污秽、淫乱，勒死的牲畜和血。
21 Oherwydd y mae gan Moses, er yr oesau cyntaf, rai sy'n ei bregethu ym mhob tref, ac fe'i darllenir yn y synagogau bob Saboth."
21因为自古以来，在各城里都有人宣讲摩西的书，每逢安息日，在各会堂里都有人诵读。”
22 Yna penderfynodd yr apostolion a'r henuriaid, ynghyd �'r holl eglwys, ddewis gwu375?r o'u plith a'u hanfon i Antiochia gyda Paul a Barnabas, sef Jwdas, a elwid Barsabas, a Silas, gwu375?r blaenllaw ymhlith y credinwyr.
22会议的决定当时，使徒、长老和全教会都认为好，就从他们中间选出人来，差他们和保罗、巴拿巴一同到安提阿去，所选的就是别号巴撒巴的犹大和西拉，他们是弟兄中的领袖。
23 Rhoesant y llythyr hwn iddynt i fynd yno: "Y brodyr, yn apostolion a henuriaid, at y credinwyr o blith y Cenhedloedd yn Antiochia a Syria a Cilicia, cyfarchion.
23于是写信给他们带去，信上说：“使徒和作长老的弟兄们，向安提阿、叙利亚、基利家的外族众弟兄问安。
24 Oherwydd inni glywed fod rhai ohonom ni wedi'ch tarfu �'u geiriau, ac ansefydlogi eich meddyliau, heb i ni eu gorchymyn,
24我们听说有人从我们这里出去，说了一些话搅扰你们，使你们心里不安，其实我们并没有吩咐他们。
25 yr ydym wedi penderfynu'n unfryd ddewis gwu375?r a'u hanfon atoch gyda'n cyfeillion annwyl, Barnabas a Paul,
25因此，我们一致同意，选派一些人跟我们亲爱的巴拿巴和保罗去见你们，
26 dynion sydd wedi cyflwyno eu bywydau dros enw ein Harglwydd Iesu Grist.
26这两个人为了我们主耶稣基督的名，曾经把性命置之度外。
27 Felly yr ydym yn anfon Jwdas a Silas, a byddant hwy'n mynegi yr un neges ar lafar.
27我们派了犹大和西拉一同去，他们也会亲口述说这些事。
28 Penderfynwyd gan yr Ysbryd Gl�n a chennym ninnau beidio � gosod arnoch ddim mwy o faich na'r pethau angenrheidiol hyn:
28圣灵和我们都同意，不把别的重担加在你们身上，然而有几件事是重要的，
29 ymgadw rhag bwyta yr hyn sydd wedi ei aberthu i eilunod, neu waed, neu'r hyn sydd wedi ei dagu, a rhag anfoesoldeb rhywiol. Os cadwch rhag y pethau hyn, fe wnewch yn dda. Ffarwel."
29就是禁戒祭过偶像的食物、血、勒死的牲畜和淫乱。这些事你们若能保守自己不作，那就好了。祝你们平安！”
30 Anfonwyd hwy, felly, a daethant i lawr i Antiochia, ac wedi galw'r gynulleidfa ynghyd, cyflwynwyd y llythyr.
30他们受了差派，下安提阿去，集合了众人，就把书信交上。
31 Wedi ei ddarllen, yr oeddent yn llawen ar gyfrif yr anogaeth yr oedd yn ei rhoi.
31众人读了，因信上的劝勉，就感到欣慰。
32 Gan fod Jwdas a Silas hwythau'n broffwydi, dywedasant lawer i annog y credinwyr a'u cadarnhau.
32犹大和西拉也是先知，说了许多话劝勉弟兄，坚固他们。
33 Wedi iddynt dreulio peth amser fe'u gollyngwyd mewn tangnefedd gan y credinwyr, i ddychwelyd at y rhai a'u hanfonodd.
33住了一段时间，弟兄们就给他们送行，祝一路平安；他们就回到差派他们的人那里去。
34 [{cf15i Ond penderfynodd Silas aros yno.}]
34（有些抄本在此有第34节：“但西拉认为自己应当在那里住下来，只有犹大回到耶路撒冷。”）
35 Arhosodd Paul a Barnabas yn Antiochia, gan ddysgu a phregethu gair yr Arglwydd, ynghyd � llawer eraill.
35保罗和巴拿巴却住在安提阿，跟许多别的人一同教导，传讲主的道。
36 Wedi rhai dyddiau, dywedodd Paul wrth Barnabas, "Gadewch inni ddychwelyd yn awr, ac ymweld �'r credinwyr ym mhob un o'r dinasoedd y buom yn cyhoeddi gair yr Arglwydd ynddynt, i weld sut y mae hi arnynt."
36第二次宣教旅程过了一些时候，保罗对巴拿巴说：“我们要回到我们传过主道的各城，探望弟兄们，好知道他们的情形怎么样。”
37 Yr oedd Barnabas yn dymuno cymryd Ioan, a elwid Marc, gyda hwy;
37巴拿巴有意要带别号马可的约翰一同去，
38 ond yr oedd Paul yn barnu na ddylent gymryd yn gydymaith un oedd wedi cefnu arnynt yn Pamffylia, a heb fynd ymlaen a chydweithio � hwy.
38但保罗认为不应带他去，因为他从前在旁非利亚离开过他们，不跟他们一起去作工。
39 Bu cymaint cynnen rhyngddynt nes iddynt ymwahanu. Cymerodd Barnabas Marc, a hwylio i Cyprus;
39他们各持己见，以致彼此分手。巴拿巴带着马可，坐船到塞浦路斯去；
40 ond dewisodd Paul Silas, ac aeth i ffwrdd, wedi ei gyflwyno gan y credinwyr i ras yr Arglwydd.
40保罗却选了西拉，众弟兄把他交托在主的恩典中之后，他就出发了。
41 A bu'n teithio drwy Syria a Cilicia, gan gadarnhau'r eglwysi.
41他走遍了叙利亚、基利家，坚固众教会。