1 Cyrhaeddodd Derbe ac yna Lystra. Yno yr oedd disgybl o'r enw Timotheus, mab i wraig grediniol o Iddewes, a'i dad yn Roegwr.
1保罗带提摩太同行
2 Yr oedd gair da iddo gan y credinwyr yn Lystra ac Iconium.
2路司得和以哥念的弟兄们都称赞他。
3 Yr oedd Paul am i hwn fynd ymaith gydag ef, a chymerodd ef ac enwaedu arno, o achos yr Iddewon oedd yn y lleoedd hynny, oherwydd yr oeddent i gyd yn gwybod mai Groegwr oedd ei dad.
3保罗有意要他一同出去，但为了那些地方的犹太人，就给他行了割礼，因为他们都知道他父亲是希腊人。
4 Fel yr oeddent yn teithio trwy'r dinasoedd, yr oeddent yn traddodi iddynt, er mwyn iddynt eu cadw, y gorchmynion a ddyfarnwyd gan yr apostolion a'r henuriaid oedd yn Jerwsalem.
4他们经过各城，把耶路撒冷的使徒和长老所定的规条，交给门徒遵守。
5 Felly yr oedd yr eglwysi yn ymgadarnhau yn y ffydd, ac yn amlhau mewn rhif beunydd.
5于是众教会信心越发坚固，人数天天增加。
6 Aethant trwy ranbarth Phrygia a Galatia, ar �l i'r Ysbryd Gl�n eu rhwystro rhag llefaru'r gair yn Asia.
6保罗见异象往马其顿去圣灵既然禁止他们在亚西亚传道，他们就走遍弗吕家、加拉太地区。
7 Wedi iddynt ddod hyd at Mysia, yr oeddent yn ceisio mynd i Bithynia, ond ni chaniataodd ysbryd Iesu iddynt.
7他们来到每西亚边境，想要去庇推尼，耶稣的灵也不许。
8 Ac aethant heibio i Mysia, a dod i lawr i Troas.
8他们经过每西亚，下到特罗亚。
9 Ymddangosodd gweledigaeth i Paul un noson � gu373?r o Facedonia yn sefyll ac yn ymbil arno a dweud, "Tyrd drosodd i Facedonia, a chymorth ni."
9夜间有一个异象向保罗显现：有一个马其顿人站着求他说：“请你到马其顿来，帮助我们！”
10 Pan gafodd ef y weledigaeth, rhoesom gynnig ar fynd i Facedonia ar ein hunion, gan gasglu mai Duw oedd wedi ein galw i gyhoeddi'r newydd da iddynt hwy.
10保罗见了这异象，我们就认定是 神呼召我们去传福音给他们，于是立刻设法前往马其顿。
11 Ac wedi hwylio o Troas, aethom ar union hynt i Samothrace, a thrannoeth i Neapolis,
11吕底亚信主我们从特罗亚开船，直航撒摩特拉，第二天到达尼亚波利，
12 ac oddi yno i Philipi; dinas yw hon yn rhanbarth gyntaf Macedonia, ac y mae'n drefedigaeth Rufeinig. Buom yn treulio rhai dyddiau yn y ddinas hon.
12从那里来到腓立比，就是马其顿地区的首要城市，是罗马的殖民地。我们在这城里住了几天。
13 Ar y dydd Saboth aethom y tu allan i'r porth at lan afon, gan dybio fod yno le gweddi. Wedi eistedd, dechreusom lefaru wrth y gwragedd oedd wedi dod ynghyd.
13安息日我们出了城门，来到河边，以为那里是个祈祷的地方。我们坐下，对聚集的妇女讲论。
14 Ac yn gwrando yr oedd gwraig o'r enw Lydia, un oedd yn gwerthu porffor, o ddinas Thyatira, ac un oedd yn addoli Duw. Agorodd yr Arglwydd ei chalon hi i ddal ar y pethau yr oedd Paul yn eu dweud.
14有一位敬畏 神的妇女，名叫吕底亚，是推雅推拉城卖紫色布的商人，她一直在听，主开启她的心，使她留心听保罗所讲的。
15 Fe'i bedyddiwyd hi a'i theulu, ac yna deisyfodd arnom, gan ddweud, "Os ydych yn barnu fy mod yn credu yn yr Arglwydd, dewch i mewn ac arhoswch yn fy nhu375?." A mynnodd ein cael yno.
15她和她一家受了洗以后，就请求说：“你们若认为我是对主忠实的，就请到我家来住。”于是她强留我们。
16 Rhyw dro pan oeddem ar ein ffordd i'r lle gweddi, daeth rhyw gaethferch a chanddi ysbryd dewiniaeth i'n cyfarfod, un oedd yn dwyn elw mawr i'w meistri trwy ddweud ffortiwn.
16在腓立比被囚有一次，我们到祈祷的地方去的时候，一个被巫鬼附着的婢女迎面而来；她行占卜使主人们发了大财。
17 Dilynodd hon Paul a ninnau, a gweiddi: "Gweision y Duw Goruchaf yw'r dynion hyn, ac y maent yn cyhoeddi i chwi ffordd iachawdwriaeth."
17她跟着保罗和我们，喊叫说：“这些人是至高 神的仆人，向你们传讲得救的道路。”
18 Gwnaeth hyn am ddyddiau lawer. Blinodd Paul arni, a throes ar yr ysbryd a dweud, "'Rwy'n gorchymyn i ti, yn enw Iesu Grist, ddod allan ohoni." Ac allan y daeth, y munud hwnnw.
18她一连多日这样喊叫，保罗觉得厌烦，就转身对那鬼说：“我奉耶稣基督的名，命令你从她身上出来！”那鬼就立刻出来了。
19 Pan welodd ei meistri hi fod eu gobaith am elw wedi diflannu, daliasant Paul a Silas, a'u llusgo i'r farchnadfa o flaen yr awdurdodau,
19她的主人们看见发财的希望完了，就揪住保罗和西拉，拉到市中心去见官长，
20 ac wedi dod � hwy gerbron yr ynadon, meddent, "Y mae'r dynion yma'n cythryblu ein dinas ni; Iddewon ydynt,
20又带到裁判官面前，说：“这些人是犹太人，扰乱我们的城市，
21 ac y maent yn cyhoeddi defodau nad yw gyfreithlon i ni, sy'n Rhufeinwyr, eu derbyn na'u harfer."
21传我们罗马人不准接受、不准实行的规例。”
22 Yna ymunodd y dyrfa yn yr ymosod arnynt. Rhwygodd yr ynadon y dillad oddi amdanynt, a gorchymyn eu curo � ffyn.
22群众一齐起来攻击他们，裁判官就剥去他们的衣服，下令用棍子打他们。
23 Ac wedi rhoi curfa dost iddynt bwriasant hwy i garchar, gan rybuddio ceidwad y carchar i'w cadw yn ddiogel.
23打了很多棍，就把他们放在监牢里，吩咐狱吏严密看守。
24 Gan iddo gael y fath rybudd, bwriodd yntau hwy i'r carchar mewnol, a rhwymo'u traed yn y cyffion.
24狱吏领了命令，就把他们押入内监，两脚拴了木狗。
25 Tua hanner nos, yr oedd Paul a Silas yn gwedd�o ac yn canu mawl i Dduw, a'r carcharorion yn gwrando arnynt.
25保罗领狱吏全家信主约在半夜，保罗和西拉祈祷歌颂 神，囚犯们都侧耳听着。
26 Ac yn sydyn bu daeargryn mawr, nes siglo seiliau'r carchar. Agorwyd yr holl ddrysau ar unwaith, a datodwyd rhwymau pawb.
26忽然发生了大地震，以致监牢的地基都摇动起来，所有的监门立刻开了，囚犯的锁链都松了。
27 Deffr�dd ceidwad y carchar, a phan welodd ddrysau'r carchar yn agored, tynnodd ei gleddyf ac yr oedd ar fin ei ladd ei hun, gan dybio fod ei garcharorion wedi dianc.
27狱吏醒过来，看见监门全开，以为囚犯都已经逃脱了，就拔出刀来想要自刎。
28 Ond gwaeddodd Paul yn uchel, "Paid � gwneud dim niwed i ti dy hun; yr ydym yma i gyd."
28保罗大声呼叫说：“不要伤害自己，我们都在这里！”
29 Galwodd ef am oleuadau, a rhuthrodd i mewn; daeth cryndod arno, a syrthiodd o flaen Paul a Silas.
29狱吏叫人拿了灯来，就冲进去，战战兢兢地俯伏在保罗和西拉面前，
30 Yna daeth � hwy allan a dweud, "Foneddigion, beth sy raid imi ei wneud i gael fy achub?"
30随后领他们出来，说：“先生，我应该作什么才可以得救？”
31 Dywedasant hwythau, "Cred yn yr Arglwydd Iesu, ac fe gei dy achub, ti a'th deulu."
31他们说：“当信主耶稣，你和你一家人都必定得救。”
32 A thraethasant air yr Arglwydd wrtho ef ac wrth bawb oedd yn ei du375?.
32他们就把主的道，讲给他和他全家的人听。
33 Er ei bod yn hwyr y nos, aeth ef � hwy a golchi eu briwiau; ac yn union wedyn fe'i bedyddiwyd ef a phawb o'i deulu.
33就在当夜的那个时候，狱吏领他们去洗伤，狱吏和他家人都受了洗，
34 Yna, wedi dod � hwy i'w du375?, gosododd bryd o fwyd o'u blaen, a gorfoleddodd gyda'i holl deulu am ei fod wedi credu yn Nuw.
34就带他们到家里，摆上饭食，他和全家因信了 神就大大喜乐。
35 Pan ddaeth yn ddydd, anfonodd yr ynadon y rhingylliaid �'r neges: "Gollwng y dynion hynny yn rhydd."
35到了天亮，裁判官派法警来，说：“放了这些人！”
36 Adroddodd ceidwad y carchar y neges hon wrth Paul: "Y mae'r ynadon wedi anfon gair i'ch gollwng yn rhydd. Felly, dewch allan yn awr, ac ewch mewn tangnefedd."
36狱吏就把这话告诉保罗，说：“裁判官派人来释放你们，现在可以出来，平平安安地去吧！”
37 Ond atebodd Paul hwy, "Cyn ein bwrw ni i garchar, fflangellasant ni ar goedd, heb farnu ein hachos, er ein bod yn ddinasyddion Rhufain. A ydynt yn awr i gael ein bwrw ni allan yn ddirgel? Nac ydynt, yn wir! Gadewch iddynt ddod eu hunain a'n tywys ni allan."
37保罗对他们说：“我们是罗马人，还没有定罪，他们就公开打我们，又放在监里；现在要私下赶我们出去吗？不行！他们应当亲自来，领我们出去！”
38 Adroddodd y rhingylliaid y neges hon wrth yr ynadon, a chawsant hwy fraw pan glywsant mai Rhufeinwyr oedd Paul a Silas.
38法警把这番话回报裁判官，裁判官听说他们是罗马人，就害怕起来，
39 Aethant i ymddiheuro iddynt, ac wedi eu tywys hwy allan, gofynasant iddynt fynd i ffwrdd o'r ddinas.
39于是来请求他们，领他们出监之后，就请他们离开那城。
40 Wedi dod allan o'r carchar, aethant i du375? Lydia, a gwelsant y credinwyr, a'u calonogi. Yna aethant ymaith.
40两人出了监，就到吕底亚的家里去，见了弟兄们，劝勉他们一番，就离开了。