1 Aethant ar hyd y ffordd trwy Amffipolis ac Apolonia, a chyrraedd Thesalonica, lle yr oedd synagog gan yr Iddewon.
1帖撒罗尼迦的骚动
2 Ac yn �l ei arfer aeth Paul i mewn atynt, ac am dri Saboth bu'n ymresymu � hwy ar sail yr Ysgrythurau,
2保罗照他的习惯进去，一连三个安息日，根据圣经与他们辩论，
3 gan esbonio a phrofi fod yn rhaid i'r Meseia ddioddef a chyfodi oddi wrth y meirw. Byddai'n dweud, "Hwn yw'r Meseia � Iesu, yr hwn yr wyf fi'n ei gyhoeddi i chwi."
3讲解证明基督必须受害，从死人中复活，说：“我所传给你们的这位耶稣，就是基督。”
4 Cafodd rhai ohonynt eu hargyhoeddi, ac ymuno � Paul a Silas; ac felly hefyd y gwnaeth lliaws mawr o'r Groegiaid oedd yn addoli Duw, ac nid ychydig o'r gwragedd blaenaf.
4他们中间有人给说服了，就附从了保罗和西拉；还有一大群虔诚的希腊人，和不少显要的妇女。
5 Ond cenfigennodd yr Iddewon, ac wedi cael gafael ar rai dihirod o blith segurwyr y sgw�r, a'u casglu'n dorf, dechreusant greu terfysg yn y ddinas. Ymosodasant ar du375? Jason, a cheisio dod � Paul a Silas allan gerbron y dinasyddion.
5但犹太人嫉妒起来，招聚了一些市井流氓，纠合成群，骚动全城，冲进了耶孙的家，搜索保罗和西拉，要把他们交给民众。
6 Ond wedi methu dod o hyd iddynt hwy, llusgasant Jason a rhai credinwyr o flaen llywodraethwyr y ddinas, gan weiddi, "Y mae aflonyddwyr yr Ymerodraeth wedi dod yma hefyd,
6搜索不到他们，就把耶孙和几个弟兄，拉到地方长官那里，喊叫着说：“这些扰乱天下的人，也到这里来了，
7 ac y mae Jason wedi rhoi croeso iddynt; y mae'r bobl hyn i gyd yn troseddu yn erbyn ordeiniadau Cesar trwy ddweud fod brenin arall, sef Iesu."
7耶孙却收留他们。这些人都违背凯撒的法令，说另外还有一个王耶稣。”
8 Cyffrowyd y dyrfa a'r llywodraethwyr pan glywsant hyn,
8群众和地方长官听见这话，就惊慌起来，
9 ond ar �l derbyn gwarant gan Jason a'r lleill, gollyngasant hwy'n rhydd.
9取得耶孙和其余的人签保后，才放了他们。
10 Cyn gynted ag iddi nosi, anfonodd y credinwyr Paul a Silas i Berea, ac wedi iddynt gyrraedd aethant i synagog yr Iddewon.
10来到比里亚弟兄们当夜立刻送保罗和西拉往比里亚去。二人到了，就进入犹太人的会堂。
11 Yr oedd y rhain yn fwy eangfrydig na'r rhai yn Thesalonica, gan iddynt dderbyn y gair � phob eiddgarwch, gan chwilio'r Ysgrythurau beunydd i weld a oedd pethau fel yr oeddent hwy yn dweud.
11这里的人，比帖撒罗尼迦人开明，热切接受主的道，天天考查圣经，要知道所听的是否与圣经相符。
12 Gan hynny, credodd llawer ohonynt, ac nid ychydig o'r Groegiaid, yn wragedd bonheddig ac yn wu375?r.
12结果他们中间有很多人信了，也有高贵的希腊妇女，男的也不少。
13 Ond pan ddaeth Iddewon Thesalonica i wybod fod gair Duw wedi ei gyhoeddi gan Paul yn Berea hefyd, daethant i godi terfysg a chythryblu'r tyrfaoedd yno hefyd.
13但帖撒罗尼迦的犹太人，知道保罗又在比里亚宣讲 神的道，就到那里去，煽动挑拨群众。
14 Yna anfonodd y credinwyr Paul ymaith yn ddi-oed i fynd hyd at y m�r, ond arhosodd Silas a Timotheus yno.
14弟兄们立刻把保罗送到海边去；西拉和提摩太仍然留在比里亚。
15 Daeth hebryngwyr Paul ag ef i Athen, ac aethant oddi yno gyda gorchymyn i Silas a Timotheus ddod ato cyn gynted ag y gallent.
15护送保罗的人带他到了雅典；保罗吩咐他们叫西拉和提摩太赶快去见他，于是他们就回去了。
16 Tra bu Paul yn eu disgwyl yn Athen, cythruddid ei ysbryd ynddo wrth weld y ddinas yn llawn eilunod.
16在雅典保罗在雅典等候他们的时候，看见满城都是偶像，心灵十分忿激。
17 Gan hynny, ymresymodd yn y synagog �'r Iddewon ac �'r rhai oedd yn addoli Duw, ac yn y sgw�r bob dydd � phwy bynnag a fyddai yno.
17于是在会堂里，同犹太人和虔诚的人辩论；并且天天在市中心和所遇见的人辩论。
18 Yr oedd rhai o'r athronwyr, yn Epicwriaid a Stoiciaid, yn dadlau ag ef hefyd, a rhai'n dweud, "Beth yn y byd y mae'r clebryn yma yn mynnu ei ddweud?" Meddai eraill, "Y mae'n ymddangos ei fod yn cyhoeddi duwiau dieithr." Oherwydd cyhoeddi'r newydd da am Iesu a'r atgyfodiad yr oedd.
18还有伊壁鸠鲁派和斯多亚派的哲学家也同他争论，有的说：“这个拾人牙慧的人要说什么呢？”有的说：“他似乎是一个宣传外地鬼神的人。”这是因为保罗传扬耶稣和复活的道理。
19 Cymerasant afael ynddo, a mynd ag ef at yr Areopagus, gan ddweud, "A gawn ni wybod beth yw'r ddysgeidiaeth newydd yma a draethir gennyt ti?
19他们拉着保罗，把他带到亚略．巴古那里，说：“你所讲的这个新道理，我们可以知道吗？
20 Oherwydd yr wyt yn dwyn i'n clyw ni ryw syniadau dieithr. Yr ydym yn dymuno cael gwybod, felly, beth yw ystyr y pethau hyn."
20因为你把一切新奇的事，传到我们耳中，我们愿意知道这些事是什么意思。”
21 Nid oedd gan neb o'r Atheniaid, na'r dieithriaid oedd ar ymweliad �'r lle, amser i ddim arall ond i adrodd neu glywed y peth diweddaraf.
21原来所有雅典人和外侨，专好谈论和打听新奇的事，来打发时间。
22 Safodd Paul yng nghanol yr Areopagus, ac meddai: "Bobl Athen, yr wyf yn gweld ar bob llaw eich bod yn dra chrefyddgar.
22保罗站在亚略．巴古当中，说：“各位雅典人，我看你们在各方面都非常敬畏鬼神。
23 Oherwydd wrth fynd o gwmpas ac edrych ar eich pethau cysegredig, cefais yn eu plith allor ac arni'n ysgrifenedig, 'I Dduw nid adwaenir'. Yr hyn, ynteu, yr ydych chwi'n ei addoli heb ei adnabod, dyna'r hyn yr wyf fi'n ei gyhoeddi i chwi.
23我走路的时候，仔细看你们所敬拜的，发现有一座坛，上面写着‘献给不认识的神’。我现在把你们不认识而敬拜的这位神，传给你们。
24 Y Duw a wnaeth y byd a phopeth sydd ynddo, nid yw ef, ac yntau'n Arglwydd nef a daear, yn preswylio mewn temlau o waith llaw.
24创造宇宙和其中万有的 神，既然是天地的主，就不住在人手所造的殿宇，
25 Ni wasanaethir ef chwaith � dwylo dynol, fel pe bai arno angen rhywbeth, gan mai ef ei hun sy'n rhoi i bawb fywyd ac anadl a'r cwbl oll.
25也不受人手的服事，好像他缺少什么；他自己反而把生命、气息和一切，赐给万人。
26 Gwnaeth ef hefyd o un dyn yr holl genhedloedd, i breswylio ar holl wyneb y ddaear, gan osod cyfnodau penodedig a therfynau eu preswylfod.
26他从一个本源造出了万族来，使他们住在整个大地上，并且定了他们的期限和居住的疆界，
27 Yr oeddent i geisio Duw, yn y gobaith y gallent rywfodd ymbalfalu amdano a'i ddarganfod; ac eto nid yw ef nepell oddi wrth yr un ohonom.
27要他们寻求 神，或者可以摸索而找到他。其实他离我们各人不远，
28 'Oherwydd ynddo ef yr ydym yn byw ac yn symud ac yn bod', fel, yn wir, y dywedodd rhai o'ch beirdd chwi: 'Canys ei hiliogaeth ef hefyd ydym ni.'
28因着他我们可以生存、活动、存在，就如你们有些诗人说：‘原来我们也是他的子孙。’
29 Os ydym ni, felly, yn hiliogaeth Duw, ni ddylem dybio fod y Duwdod yn debyg i aur neu arian neu faen, gwaith nadd celfyddyd a dychymyg dyn.
29我们既然是 神的子孙，就不应该以为他的神性是好像人用手艺、心思所雕刻的金银石头一样。
30 Edrychodd Duw heibio, yn wir, i amserau anwybodaeth; ond yn awr y mae'n gorchymyn i bawb ym mhob man edifarhau,
30过去那无知的时代， 神不加以追究；现在，他却吩咐各处的人都要悔改，
31 oblegid gosododd ddiwrnod pryd y bydd yn barnu'r byd mewn cyfiawnder, trwy u373?r a benododd, ac fe roes sicrwydd o hyn i bawb trwy ei atgyfodi ef oddi wrth y meirw."
31因为他已经定好了日子，要借着他所立的人，按公义审判天下，并且使他从死人中复活，给万人作一个可信的凭据。”
32 Pan glywsant am atgyfodiad y meirw, dechreuodd rhai wawdio, ond dywedodd eraill, "Cawn dy wrando ar y pwnc hwn rywdro eto."
32众人一听到死人复活的事，就讥笑他，但有的说：“我们要再听听你讲这件事！”
33 Felly aeth Paul allan o'u mysg.
33这样，保罗就离开他们。
34 Ond ymlynodd rhai pobl wrtho, a chredu, ac yn eu plith Dionysius, aelod o lys yr Areopagus, a gwraig o'r enw Damaris, ac eraill gyda hwy.
34但有几个人接近他，并且信了主，其中有亚略．巴古的议员丢尼修，一个名叫戴马里的女子，还有其他的人。