¹ Dywedodd yr ARGLWYDD wrth Moses,

¹And Jehovah speaketh unto Moses, saying,

² "Cysegra i mi bob cyntafanedig; eiddof fi yw'r cyntaf a ddaw o'r groth ymysg yr Israeliaid, yn ddyn ac anifail."

²`Sanctify to Me every first-born, opening any womb among the sons of Israel, among man and among beast; it [is] Mine.`

³ Yna dywedodd Moses wrth y bobl, "Cofiwch y dydd hwn, sef y dydd y daethoch allan o'r Aifft, o du375? caethiwed, oherwydd � llaw nerthol y daeth yr ARGLWYDD � chwi oddi yno; hefyd, peidiwch � bwyta bara lefeinllyd.

³And Moses saith unto the people, `Remember this day [in] which ye have gone out from Egypt, from the house of servants, for by strength of hand hath Jehovah brought you out from this, and any thing fermented is not eaten;

⁴ Ar y dydd hwn ym mis Abib yr ewch allan.

⁴To-day ye are going out, in the month of Abib.

⁵ Pan fydd yr ARGLWYDD wedi dod � thi i wlad y Canaaneaid, Hethiaid, Amoriaid, Hefiaid a Jebusiaid, sef y wlad yr addawodd i'th hynafiaid y byddai'n ei rhoi i ti, gwlad yn llifeirio o laeth a m�l, yr wyt i gadw'r ddefod hon yn ystod y mis hwn.

⁵`And it hath been, when Jehovah bringeth thee in unto the land of the Canaanite, and of the Hittite, and of the Amorite, and of the Hivite, and of the Jebusite, which He hath sworn to thy fathers to give to thee, a land flowing with milk and honey, that thou hast done this service in this month.

⁶ Am saith diwrnod byddi'n bwyta bara croyw, ac ar y seithfed dydd bydd gu373?yl i'r ARGLWYDD.

⁶`Seven days thou dost eat unleavened things, and in the seventh day [is] a feast to Jehovah;

⁷ Bara croyw a fwyteir am saith diwrnod, ac ni fydd bara lefeinllyd na surdoes i'w weld yn unman o fewn dy dir.

⁷unleavened things are eaten the seven days, and any thing fermented is not seen with thee; yea, leaven is not seen with thee in all thy border.

⁸ Ar y dydd hwnnw, fe ddywedir wrth dy blentyn, 'Gwneir hyn oherwydd y peth a wnaeth yr ARGLWYDD i mi pan ddeuthum allan o'r Aifft.'

⁸`And thou hast declared to thy son in that day, saying, `[It is] because of what Jehovah did to me, in my going out from Egypt,

⁹ Bydd hyn i ti yn arwydd ar dy law a rhwng dy lygaid, i'th atgoffa y dylai cyfraith yr ARGLWYDD fod yn dy enau; oherwydd � llaw nerthol y daeth yr ARGLWYDD � thi allan o'r Aifft.

⁹and it hath been to thee for a sign on thy hand, and for a memorial between thine eyes, so that the law of Jehovah is in thy mouth, for by a strong hand hath Jehovah brought thee out from Egypt;

¹⁰ Yr wyt i gadw'r ddeddf hon yn ei hamser penodedig o flwyddyn i flwyddyn.

¹⁰and thou hast kept this statute at its appointed season from days to days.

¹¹ "Pan fydd yr ARGLWYDD wedi dod � thi i wlad y Canaaneaid a'i rhoi iti, fel y tyngodd i ti ac i'th hynafiaid,

¹¹`And it hath been, when Jehovah bringeth thee in unto the land of the Canaanite, as He hath sworn to thee and to thy fathers, and hath given it to thee,

¹² yr wyt i neilltuo pob cyntafanedig iddo ef; bydd pob gwryw cyntafanedig o blith dy anifeiliaid yn eiddo i'r ARGLWYDD.

¹²that thou hast caused every one opening a womb to pass over to Jehovah, and every firstling — the increase of beasts which thou hast: the males [are] Jehovah`s.

¹³ Ond yr wyt i roi oen yn gyfnewid am bob asyn cyntafanedig, ac os nad wyt am ei gyfnewid, yr wyt i dorri ei wddf. Yr wyt hefyd i gyfnewid pob cyntafanedig o blith dy feibion.

¹³`And every firstling of an ass thou dost ransom with a lamb, and if thou dost not ransom [it], then thou hast beheaded it: and every first-born of man among thy sons thou dost ransom.

¹⁴ Yna pan fydd dy blentyn ymhen amser yn gofyn, 'Beth yw ystyr hyn?' dywed wrtho, '� llaw nerthol y daeth yr ARGLWYDD � ni o'r Aifft, o du375? caethiwed;

¹⁴`And it hath been, when thy son asketh thee hereafter, saying, What [is] this? that thou hast said unto him, By strength of hand hath Jehovah brought us out from Egypt, from a house of servants;

¹⁵ oherwydd pan wrthododd Pharo ein gollwng yn rhydd, lladdodd yr ARGLWYDD bob cyntafanedig, yn ddyn ac anifail, yng ngwlad yr Aifft. Dyna pam yr wyf yn aberthu i'r ARGLWYDD bob gwryw cyntafanedig, ond yn cyfnewid pob cyntafanedig o blith fy meibion.'

¹⁵yea, it cometh to pass, when Pharaoh hath been pained to send us away, that Jehovah doth slay every first-born in the land of Egypt, from the first-born of man even unto the first-born of beast; therefore I am sacrificing to Jehovah all opening a womb who [are] males, and every first-born of my sons I ransom;

¹⁶ Bydd hyn yn arwydd ar dy law ac yn rhactalau rhwng dy lygaid; oherwydd � llaw nerthol y daeth yr ARGLWYDD � ni allan o'r Aifft."

¹⁶and it hath been for a token on thy hand, and for frontlets between thine eyes, for by strength of hand hath Jehovah brought us out of Egypt.`

¹⁷ Pan ollyngodd Pharo y bobl yn rhydd, nid arweiniodd Duw hwy ar hyd ffordd gwlad y Philistiaid, er bod honno'n agos. "Oherwydd," meddai, "gallai'r bobl newid eu meddwl pan welant ryfel, a dychwelyd i'r Aifft."

¹⁷And it cometh to pass in Pharaoh`s sending the people away, that God hath not led them the way of the land of the Philistines, for it [is] near; for God said, `Lest the people repent in their seeing war, and have turned back towards Egypt;`

¹⁸ Felly arweiniodd hwy ar hyd ffordd yr anialwch i gyfeiriad y M�r Coch, ac aeth yr Israeliaid allan o wlad yr Aifft gan ddwyn eu harfau rhyfel.

¹⁸and God turneth round the people the way of the wilderness of the Red Sea, and by fifties have the sons of Israel gone up from the land of Egypt.

¹⁹ Cymerodd Moses esgyrn Joseff gydag ef, oherwydd yr oedd Joseff wedi gosod yr Israeliaid dan lw, drwy ddweud, "Bydd Duw yn sicr o ymweld � chwi, a'r pryd hwnnw yr ydych i ddwyn fy esgyrn oddi yma gyda chwi."

¹⁹And Moses taketh the bones of Joseph with him, for he certainly caused the sons of Israel to swear, saying, `God doth certainly inspect you, and ye have brought up my bones from this with you.`

²⁰ Aethant ymaith o Succoth a gwersyllu yn Etham, ar gwr yr anialwch.

²⁰And they journey from Succoth, and encamp in Etham at the extremity of the wilderness,

²¹ Yr oedd yr ARGLWYDD yn mynd o'u blaen mewn colofn o niwl yn ystod y dydd i'w harwain ar y ffordd, ac mewn colofn o d�n yn ystod y nos i'w goleuo; felly gallent deithio ddydd a nos.

²¹and Jehovah is going before them by day in a pillar of a cloud, to lead them in the way, and by night in a pillar of fire, to give light to them, to go by day and by night;

²² Ni symudwyd y golofn niwl oedd o flaen y bobl yn ystod y dydd na'r golofn d�n oedd o'u blaen yn ystod y nos.

²²He removeth not the pillar of the cloud by day, and the pillar of the fire by night, [from] before the people.