1 Pobl biau trefnu eu meddyliau, ond oddi wrth yr ARGLWYDD y daw ateb y tafod.
1Of man [are] arrangements of the heart, And from Jehovah an answer of the tongue.
2 Y mae holl ffyrdd rhywun yn bur yn ei olwg ei hun, ond y mae'r ARGLWYDD yn pwyso'r cymhellion.
2All the ways of a man are pure in his own eyes, And Jehovah is pondering the spirits.
3 Cyflwyna dy weithredoedd i'r ARGLWYDD, a chyflawnir dy gynlluniau.
3Roll unto Jehovah thy works, And established are thy purposes,
4 Gwnaeth yr ARGLWYDD bob peth i bwrpas, hyd yn oed y drygionus ar gyfer dydd adfyd.
4All things hath Jehovah wrought for Himself, And also the wicked [worketh] for a day of evil.
5 Ffiaidd gan yr ARGLWYDD yw pob un balch; y mae'n sicr na chaiff osgoi cosb.
5An abomination to Jehovah [is] every proud one of heart, Hand to hand he is not acquitted.
6 Trwy deyrngarwch a ffyddlondeb y maddeuir camwedd, a thrwy ofn yr ARGLWYDD y troir oddi wrth ddrwg.
6In kindness and truth pardoned is iniquity, And in the fear of Jehovah Turn thou aside from evil.
7 Pan yw'r ARGLWYDD yn hoffi ffyrdd rhywun, gwna hyd yn oed i'w elynion fyw mewn heddwch ag ef.
7When a man`s ways please Jehovah, even his enemies, He causeth to be at peace with him.
8 Gwell ychydig gyda chyfiawnder nag enillion mawr heb farn.
8Better [is] a little with righteousness, Than abundance of increase without justice.
9 Y mae meddwl rhywun yn cynllunio'i ffordd, ond yr ARGLWYDD sy'n trefnu ei gamre.
9The heart of man deviseth his way, And Jehovah establisheth his step.
10 Ceir dyfarniad oddi ar wefusau'r brenin; nid yw ei enau yn bradychu cyfiawnder.
10An oath [is] on the lips of a king, In judgment his mouth trespasseth not.
11 Mater i'r ARGLWYDD yw mantol a chloriannau cyfiawn; a'i waith ef yw'r holl bwysau yn y god.
11A just beam and balances [are] Jehovah`s, His work [are] all the stones of the bag.
12 Ffiaidd gan frenhinoedd yw gwneud drwg, oherwydd trwy gyfiawnder y sicrheir gorsedd.
12An abomination to kings [is] doing wickedness, For by righteousness is a throne established.
13 Hyfrydwch brenin yw genau cyfiawn, a hoffa'r sawl sy'n llefaru'n uniawn.
13The delight of kings [are] righteous lips, And whoso is speaking uprightly he loveth,
14 Y mae llid brenin yn gennad angau, ond fe'i dofir gan yr un doeth.
14The fury of a king [is] messengers of death, And a wise man pacifieth it.
15 Yn llewyrch wyneb brenin y ceir bywyd, ac y mae ei ffafr fel cwmwl glaw yn y gwanwyn.
15In the light of a king`s face [is] life, And his good-will [is] as a cloud of the latter rain.
16 Gwell nag aur yw ennill doethineb, a gwell dewis deall nag arian.
16To get wisdom — how much better than gold, And to get understanding to be chosen than silver!
17 Y mae priffordd yr uniawn yn troi oddi wrth ddrygioni, a chadw ei fywyd y mae'r un sy'n gwylio'i ffordd.
17A highway of the upright [is], `Turn from evil,` Whoso is preserving his soul is watching his way.
18 Daw balchder o flaen dinistr, ac ymffrost o flaen cwymp.
18Before destruction [is] pride, And before stumbling — a haughty spirit.`
19 Gwell bod yn ddistadl gyda'r anghenus na rhannu ysbail gyda'r balch.
19Better is humility of spirit with the poor, Than to apportion spoil with the proud.
20 Y mae'r medrus yn ei fater yn llwyddo, a'r un sy'n ymddiried yn yr ARGLWYDD yn ddedwydd.
20The wise in any matter findeth good, And whoso is trusting in Jehovah, O his happiness.
21 Y doeth o galon a ystyrir yn ddeallus, a geiriau deniadol sy'n ychwanegu dysg.
21To the wise in heart is called, `Intelligent,` And sweetness of lips increaseth learning.
22 Y mae deall yn ffynnon bywyd i'w berchennog, ond ffolineb yn ddisgyblaeth i ffyliaid.
22A fountain of life [is] understanding to its possessors, The instruction of fools is folly.
23 Y mae meddwl y doeth yn gwneud ei eiriau'n ddeallus, ac yn ychwanegu dysg at ei ymadroddion.
23The heart of the wise causeth his mouth to act wisely, And by his lips he increaseth learning,
24 Y mae geiriau teg fel diliau m�l, yn felys i'r blas ac yn iechyd i'r corff.
24Sayings of pleasantness [are] a honeycomb, Sweet to the soul, and healing to the bone.
25 Y mae ffordd sy'n ymddangos yn union, ond sy'n arwain i farwolaeth.
25There is a way right before a man, And its latter end — ways of death.
26 Angen llafurwr sy'n gwneud iddo lafurio, a'i enau sy'n ei annog ymlaen.
26A labouring man hath laboured for himself, For his mouth hath caused [him] to bend over it.
27 Y mae dihiryn yn cynllunio drwg; y mae fel t�n poeth ar ei wefusau.
27A worthless man is preparing evil, And on his lips — as a burning fire.
28 Y mae rhywun croes yn creu cynnen, a'r straegar yn gwahanu cyfeillion.
28A froward man sendeth forth contention, A tale-bearer is separating a familiar friend.
29 Y mae rhywun traws yn denu ei gyfaill, ac yn ei arwain ar ffordd wael.
29A violent man enticeth his neighbour, And hath causeth him to go in a way not good.
30 Y mae'r un sy'n wincio llygad yn cynllunio trawster, a'r sawl sy'n crychu ei wefusau yn gwneud drygioni.
30Consulting his eyes to devise froward things, Moving his lips he hath accomplished evil.
31 Y mae gwallt sy'n britho yn goron anrhydedd; fe'i ceir wrth rodio'n gyfiawn.
31A crown of beauty [are] grey hairs, In the way of righteousness it is found.
32 Gwell bod yn amyneddgar nag yn rhyfelwr, a rheoli tymer na chipio dinas.
32Better [is] the slow to anger than the mighty, And the ruler over his spirit than he who is taking a city.
33 Er bwrw'r coelbren i'r arffed, oddi wrth yr ARGLWYDD y daw pob dyfarniad.
33Into the centre is the lot cast, And from Jehovah [is] all its judgment!