1 Y mae ateb llednais yn dofi dig, ond gair garw yn cynnau llid.
1A soft answer turneth back fury, And a grievous word raiseth up anger.
2 Y mae tafod y doeth yn clodfori deall, ond genau ffyliaid yn parablu ffolineb.
2The tongue of the wise maketh knowledge good, And the mouth of fools uttereth folly.
3 Y mae llygaid yr ARGLWYDD ym mhob man, yn gwylio'r drwg a'r da.
3In every place are the eyes of Jehovah, Watching the evil and the good.
4 Y mae tafod tyner yn bren bywiol, ond tafod garw yn dryllio'r ysbryd.
4A healed tongue [is] a tree of life, And perverseness in it — a breach in the spirit.
5 Diystyra'r ff�l ddisgyblaeth ei dad, ond deallus yw'r un a rydd sylw i gerydd.
5A fool despiseth the instruction of his father, And whoso is regarding reproof is prudent.
6 Y mae llawer o gyfoeth yn nhu375?'r cyfiawn, ond trallod sydd yn enillion y drygionus.
6[In] the house of the righteous [is] abundant strength, And in the increase of the wicked — trouble.
7 Gwasgaru gwybodaeth y mae genau'r doeth, ond nid felly feddwl y ffyliaid.
7The lips of the wise scatter knowledge, And the heart of fools [is] not right.
8 Ffiaidd gan yr ARGLWYDD yw aberth y drygionus, ond y mae gweddi'r uniawn wrth ei fodd.
8The sacrifice of the wicked [is] an abomination to Jehovah, And the prayer of the upright [is] His delight.
9 Ffiaidd gan yr ARGLWYDD yw ffordd y drygionus, ond y mae'n caru'r rhai sy'n dilyn cyfiawnder.
9An abomination to Jehovah [is] the way of the wicked, And whoso is pursuing righteousness He loveth.
10 Bydd disgyblaeth lem ar yr un sy'n gadael y ffordd, a bydd y sawl sy'n cas�u cerydd yn trengi.
10Chastisement [is] grievous to him who is forsaking the path, Whoso is hating reproof dieth.
11 Y mae Sheol ac Abadon dan lygad yr ARGLWYDD; pa faint mwy feddyliau pobl?
11Sheol and destruction [are] before Jehovah, Surely also the hearts of the sons of men.
12 Nid yw'r gwatwarwr yn hoffi cerydd; nid yw'n cyfeillachu �'r doethion.
12A scorner loveth not his reprover, Unto the wise he goeth not.
13 Y mae calon lawen yn sirioli'r wyneb, ond dryllir yr ysbryd gan boen meddwl.
13A joyful heart maketh glad the face, And by grief of heart is the spirit smitten.
14 Y mae calon ddeallus yn ceisio gwybodaeth, ond y mae genau'r ffyliaid yn ymborthi ar ffolineb.
14The heart of the intelligent seeketh knowledge, And the mouth of fools enjoyeth folly.
15 I'r cystuddiol, y mae pob diwrnod yn flinderus, ond y mae calon hapus yn wledd wastadol.
15All the days of the afflicted [are] evil, And gladness of heart [is] a perpetual banquet.
16 Gwell ychydig gydag ofn yr ARGLWYDD na chyfoeth mawr a thrallod gydag ef.
16Better [is] a little with the fear of Jehovah, Than much treasure, and tumult with it.
17 Gwell yw pryd o lysiau lle mae cariad, nag ych pasgedig a chasineb gydag ef.
17Better [is] an allowance of green herbs and love there, Than a fatted ox, and hatred with it.
18 Y mae un drwg ei dymer yn codi cynnen, ond y mae'r amyneddgar yn tawelu cweryl.
18A man of fury stirreth up contention, And the slow to anger appeaseth strife.
19 Y mae ffordd y diog fel llwyn mieri, ond llwybr yr uniawn fel priffordd wastad.
19The way of the slothful [is] as a hedge of briers, And the path of the upright is raised up.
20 Rhydd mab doeth lawenydd i'w dad, ond y mae'r ff�l yn dilorni ei fam.
20A wise son rejoiceth a father. And a foolish man is despising his mother.
21 Y mae ffolineb yn ddifyrrwch i'r disynnwyr, ond y mae'r deallus yn cadw ffordd union.
21Folly is joy to one lacking heart, And a man of intelligence directeth [his] going.
22 Drysir cynlluniau pan nad oes ymgynghori, ond daw llwyddiant pan geir llawer o gynghorwyr.
22Without counsel [is] the making void of purposes, And in a multitude of counsellors it is established.
23 Caiff rhywun foddhad pan fydd ganddo ateb, a beth sy'n well na gair yn ei bryd?
23Joy [is] to a man in the answer of his mouth, And a word in its season — how good!
24 Y mae ffordd y bywyd yn dyrchafu'r deallus, i'w droi oddi wrth Sheol isod.
24A path of life [is] on high for the wise, To turn aside from Sheol beneath.
25 Y mae'r ARGLWYDD yn dymchwel tu375?'r balch, ond yn diogelu terfynau'r weddw.
25The house of the proud Jehovah pulleth down, And He setteth up the border of the widow.
26 Ffiaidd gan yr ARGLWYDD yw bwriadau drwg, ond y mae geiriau pur yn hyfrydwch iddo.
26An abomination to Jehovah [are] thoughts of wickedness, And pure [are] sayings of pleasantness.
27 Y mae'r un sy'n awchu am elw yn creu anghydfod yn ei du375?, ond y sawl sy'n cas�u cil-dwrn yn cael bywyd.
27A dishonest gainer is troubling his house, And whoso is hating gifts liveth.
28 Y mae'r cyfiawn yn ystyried cyn rhoi ateb, ond y mae genau'r drygionus yn parablu drwg.
28The heart of the righteous meditateth to answer, And the mouth of the wicked uttereth evil things.
29 Pell yw'r ARGLWYDD oddi wrth y drygionus, ond gwrendy ar weddi'r cyfiawn.
29Far [is] Jehovah from the wicked, And the prayer of the righteous He heareth.
30 Y mae llygaid sy'n gloywi yn llawenhau'r galon, a newydd da yn adfywio'r corff.
30The light of the eyes rejoiceth the heart, A good report maketh fat the bone.
31 Y mae'r glust sy'n gwrando ar wersi bywyd yn aros yng nghwmni'r doeth.
31An ear that is hearing the reproof of life Doth lodge among the wise.
32 Y mae'r un sy'n gwrthod disgyblaeth yn ei gas�u ei hun, ond y sawl sy'n gwrando ar gerydd yn berchen deall.
32Whoso is refusing instruction is despising his soul, And whoso is hearing reproof Is getting understanding.
33 Y mae ofn yr ARGLWYDD yn ddisgyblaeth mewn doethineb, a gostyngeiddrwydd yn arwain i anrhydedd.
33The fear of Jehovah [is] the instruction of wisdom, And before honour [is] humility!