1 Fel eira yn yr haf, neu law yn ystod y cynhaeaf, felly nid yw anrhydedd yn gweddu i'r ff�l.
1As snow in summer, and as rain in harvest, So honour [is] not comely for a fool.
2 Fel aderyn y to yn hedfan, neu wennol yn gwibio, felly ni chyflawnir melltith ddiachos.
2As a bird by wandering, as a swallow by flying, So reviling without cause doth not come.
3 Chwip i geffyl, ffrwyn i asyn, a gwialen i gefn ffyliaid!
3A whip is for a horse, a bridle for an ass, And a rod for the back of fools.
4 Paid ag ateb y ffu373?l yn �l ei ffolineb, rhag i ti fynd yn debyg iddo.
4Answer not a fool according to his folly, Lest thou be like to him — even thou.
5 Ateb y ffu373?l yn �l ei ffolineb, rhag iddo fynd yn ddoeth yn ei olwg ei hun.
5Answer a fool according to his folly, Lest he be wise in his own eyes.
6 Y mae'r sawl sy'n anfon neges yn llaw ffu373?l yn torri ymaith ei draed ei hun ac yn profi trais.
6He is cutting off feet, he is drinking injury, Who is sending things by the hand of a fool.
7 Fel coesau'r cloff yn honcian, felly y mae dihareb yng ngenau ffyliaid.
7Weak have been the two legs of the lame, And a parable in the mouth of fools.
8 Fel gosod carreg mewn ffon dafl, felly y mae rhoi anrhydedd i ffu373?l.
8As one who is binding a stone in a sling, So [is] he who is giving honour to a fool.
9 Fel draenen yn mynd i law meddwyn, felly y mae dihareb yng ngenau ffyliaid.
9A thorn hath gone up into the hand of a drunkard, And a parable in the mouth of fools.
10 Fel saethwr yn clwyfo pawb sy'n mynd heibio, felly y mae'r un sy'n cyflogi ffu373?l neu feddwyn.
10Great [is] the Former of all, And He is rewarding a fool, And is rewarding transgressors.
11 Fel ci yn troi'n �l at ei gyfog, felly y mae'r ffu373?l sy'n ailadrodd ei ffolineb.
11As a dog hath returned to its vomit, A fool is repeating his folly.
12 Fe welaist un sy'n ddoeth yn ei olwg ei hun; y mae mwy o obaith i ffu373?l nag iddo ef.
12Thou hast seen a man wise in his own eyes, More hope of a fool than of him!
13 Dywed y diog, "Y mae llew ar y ffordd, llew yn rhydd yn y strydoedd!"
13The slothful hath said, `A lion [is] in the way, A lion [is] in the broad places.`
14 Fel y mae drws yn troi ar ei golyn, felly y mae'r diog yn ei wely.
14The door turneth round on its hinge, And the slothful on his bed.
15 Y mae'r diog yn gwthio'i law i'r ddysgl, ond yn rhy ddiog i'w chodi i'w geg.
15The slothful hath hid his hand in a dish, He is weary of bringing it back to his mouth.
16 Y mae'r diog yn ddoethach yn ei olwg ei hun na saith o rai sy'n ateb yn synhwyrol.
16Wiser [is] the slothful in his own eyes, Than seven [men] returning a reason.
17 Fel cydio yng nghlustiau ci sy'n mynd heibio, felly y mae ymyrryd yng nghweryl rhywun arall.
17Laying hold on the ears of a dog, [Is] a passer-by making himself wrath for strife not his own.
18 Fel rhywun gwallgof yn saethu pentewynion � saethau marwol,
18As [one] pretending to be feeble, Who is casting sparks, arrows, and death,
19 felly y mae'r un sy'n twyllo'i gymydog, ac yn dweud, "Dim ond cellwair yr oeddwn."
19So hath a man deceived his neighbour, And hath said, `Am not I playing?`
20 Heb goed fe ddiffydd t�n, a heb y straegar fe dderfydd am gynnen.
20Without wood is fire going out, And without a tale-bearer, contention ceaseth,
21 Fel glo i farwor, a choed i d�n, felly y mae'r cwerylgar yn creu cynnen.
21Coal to burning coals, and wood to fire, And a man of contentions to kindle strife.
22 Y mae geiriau'r straegar fel danteithion sy'n mynd i lawr i'r cylla.
22The words of a tale-bearer [are] as self-inflicted wounds, And they have gone down [to] the inner parts of the heart.
23 Fel golchiad arian ar lestr pridd, felly y mae geiriau esmwyth a chalon ddrygionus.
23Silver of dross spread over potsherd, [Are] burning lips and an evil heart.
24 Y mae gelyn yn rhagrithio �'i eiriau, ac yn cynllunio twyll yn ei galon;
24By his lips doth a hater dissemble, And in his heart he placeth deceit,
25 pan yw'n llefaru'n deg, paid ag ymddiried ynddo, oherwydd y mae saith peth ffiaidd yn ei feddwl;
25When his voice is gracious trust not in him, For seven abominations [are] in his heart.
26 er iddo guddio'i gasineb � rhagrith, datguddir ei ddrygioni yn y gynulleidfa.
26Hatred is covered by deceit, Revealed is its wickedness in an assembly.
27 Y mae'r un sy'n cloddio pwll yn syrthio iddo, a daw carreg yn �l ar yr un sy'n ei threiglo.
27Whoso is digging a pit falleth into it, And the roller of a stone, to him it turneth.
28 Y mae tafod celwyddog yn cas�u purdeb, a genau gwenieithus yn dwyn dinistr.
28A lying tongue hateth its bruised ones, And a flattering mouth worketh an overthrow!