¹ Yr wyf am i chwi wybod, fy nghyfeillion, i'n hynafiaid i gyd fod dan y cwmwl, iddynt i gyd fynd drwy'r m�r,

¹For I would not have you ignorant, brethren, that all our fathers were under the cloud, and all passed through the sea;

² iddynt i gyd gael eu bedyddio i Moses yn y cwmwl ac yn y m�r,

²and all were baptised unto Moses in the cloud and in the sea;

³ iddynt i gyd fwyta'r un bwyd ysbrydol

³and all ate the same spiritual food,

⁴ ac yfed yr un ddiod ysbrydol; oherwydd yr oeddent yn yfed o'r graig ysbrydol oedd yn eu dilyn. A Christ oedd y graig honno.

⁴and all drank the same spiritual drink, for they drank of a spiritual rock which followed [them]: (now the rock was the Christ;)

⁵ Eto nid oedd y rhan fwyaf ohonynt wrth fodd Duw; oherwydd fe'u gwasgarwyd hwy'n gyrff yn yr anialwch.

⁵yet God was not pleased with the most of them, for they were strewed in the desert.

⁶ Digwyddodd y pethau hyn yn esiamplau i ni, i'n rhybuddio rhag chwenychu pethau drwg, fel y gwnaethant hwy.

⁶But these things happened [as] types of us, that we should not be lusters after evil things, as they also lusted.

⁷ Peidiwch � bod yn eilunaddolwyr, fel rhai ohonynt hwy; fel y mae'n ysgrifenedig, "Eisteddodd y bobl i fwyta ac yfed, a chodi i gyfeddach."

⁷Neither be ye idolaters, as some of them; as it is written, The people sat down to eat and to drink, and rose up to play.

⁸ Peidiwn chwaith � chyflawni anfoesoldeb rhywiol, fel y gwnaeth rhai ohonynt hwy � a syrthiodd tair mil ar hugain mewn un diwrnod.

⁸Neither let us commit fornication, as some of them committed fornication, and fell in one day three and twenty thousand.

⁹ Peidiwn � gosod Crist ar ei brawf, fel y gwnaeth rhai ohonynt hwy � ac fe'u difethwyd gan seirff.

⁹Neither let us tempt the Christ, as some of them tempted, and perished by serpents.

¹⁰ Peidiwch � grwgnach, fel y gwnaeth rhai ohonynt hwy � ac fe'u difethwyd gan y Dinistrydd.

¹⁰Neither murmur ye, as some of them murmured, and perished by the destroyer.

¹¹ Yn awr, digwyddodd y pethau hyn iddynt hwy fel esiamplau, ac fe'u hysgrifennwyd fel rhybudd i ni, rhai y daeth terfyn yr oesoedd arnom.

¹¹Now all these things happened to them [as] types, and have been written for our admonition, upon whom the ends of the ages are come.

¹² Felly, bydded i'r sawl sy'n tybio ei fod yn sefyll, wylio rhag iddo syrthio.

¹²So that let him that thinks that he stands take heed lest he fall.

¹³ Nid oes un prawf wedi dod ar eich gwarthaf nad yw'n gyffredin i bawb. Y mae Duw'n ffyddlon, ac ni fydd ef yn gadael ichwi gael eich profi y tu hwnt i'ch gallu; yn wir, gyda'r prawf, fe rydd ef ddihangfa hefyd, a'ch galluogi i ymgynnal dano.

¹³No temptation has taken you but such as is according to man's nature; and God is faithful, who will not suffer you to be tempted above what ye are able [to bear], but will with the temptation make the issue also, so that [ye] should be able to bear [it].

¹⁴ Felly, fy nghyfeillion annwyl, ffowch oddi wrth eilunaddoliaeth.

¹⁴Wherefore, my beloved, flee from idolatry.

¹⁵ Yr wyf yn siarad � chwi fel pobl synhwyrol; barnwch chwi'r hyn yr wyf yn ei ddweud.

¹⁵I speak as to intelligent [persons]: do *ye* judge what I say.

¹⁶ Cwpan y fendith yr ydym yn ei fendithio, onid cyfranogiad o waed Crist ydyw? A'r bara yr ydym yn ei dorri, onid cyfranogiad o gorff Crist ydyw?

¹⁶The cup of blessing which we bless, is it not [the] communion of the blood of the Christ? The bread which we break, is it not [the] communion of the body of the Christ?

¹⁷ Gan mai un yw'r bara, yr ydym ni, a ninnau'n llawer, yn un corff, oherwydd yr ydym i gyd yn cyfranogi o'r un bara.

¹⁷Because we, [being] many, are one loaf, one body; for we all partake of that one loaf.

¹⁸ Edrychwch ar yr Israel hanesyddol. Onid yw'r rhai sy'n bwyta'r ebyrth yn gyfranogion o'r allor?

¹⁸See Israel according to flesh: are not they who eat the sacrifices in communion with the altar?

¹⁹ Beth, felly, yr wyf yn ei ddweud? Bod bwyd sydd wedi ei aberthu i eilunod yn rhywbeth? Neu fod eilun yn rhywbeth?

¹⁹What then do I say? that what is sacrificed to an idol is anything, or that an idol is anything?

²⁰ Nage, ond mai i gythreuliaid, ac nid i Dduw, y maent yn aberthu eu hebyrth, ac na fynnwn i chwi fod yn gyfranogion o gythreuliaid.

²⁰But that what [the nations] sacrifice they sacrifice to demons, and not to God. Now I do not wish you to be in communion with demons.

²¹ Ni allwch yfed cwpan yr Arglwydd a chwpan cythreuliaid; ni allwch gyfranogi o fwrdd yr Arglwydd ac o fwrdd cythreuliaid.

²¹Ye cannot drink [the] Lord's cup, and [the] cup of demons: ye cannot partake of [the] Lord's table, and of [the] table of demons.

²² A ydym yn mynnu cyffroi eiddigedd yr Arglwydd? A ydym yn gryfach nag ef?

²²Do we provoke the Lord to jealousy? are we stronger than he?

²³ "Y mae popeth yn gyfreithlon," meddwch; ond nid yw popeth er lles. "Y mae popeth yn gyfreithlon," meddwch; ond nid yw popeth yn adeiladu.

²³All things are lawful, but all are not profitable; all things are lawful, but all do not edify.

²⁴ Peidied neb � cheisio'i les ei hun, ond lles ei gymydog.

²⁴Let no one seek his own [advantage], but that of the other.

²⁵ Bwytewch bopeth a werthir yn y farchnad gig, heb holi'n fanwl yn ei gylch ar dir cydwybod.

²⁵Everything sold in the shambles eat, making no inquiry for conscience sake.

²⁶ Oherwydd eiddo'r Arglwydd yw'r ddaear a'i llawnder.

²⁶For the earth [is] the Lord's and its fulness.

²⁷ Os cewch wahoddiad gan anghredadun, ac os oes awydd arnoch fynd, bwytewch bopeth a osodir ger eich bron, heb holi'n fanwl yn ei gylch ar dir cydwybod.

²⁷But if any one of the unbelievers invite you, and ye are minded to go, all that is set before you eat, making no inquiry for conscience sake.

²⁸ Ond os dywed rhywun wrthych, "Peth wedi ei offrymu yn aberth yw hwn", peidiwch �'i fwyta, er mwyn y sawl a alwodd eich sylw at y peth, ac er mwyn cydwybod;

²⁸But if any one say to you, This is offered to holy purposes, do not eat, for his sake that pointed it out, and conscience sake;

²⁹ nid eich cydwybod chwi yr wyf yn ei olygu, ond cydwybod y llall. Pam, yn wir, y mae fy rhyddid i yn cael ei farnu gan gydwybod rhywun arall?

²⁹but conscience, I mean, not thine own, but that of the other: for why is my liberty judged by another conscience?

³⁰ Os wyf fi'n cymryd fy mwyd � diolch, pam y ceir bai arnaf ar gyfrif bwyd yr wyf yn diolch i Dduw amdano?

³⁰If *I* partake with thanksgiving, why am I spoken evil of for what *I* give thanks for?

³¹ Felly, beth bynnag a wnewch, prun ai bwyta, neu yfed, neu unrhyw beth arall, gwnewch bopeth er gogoniant Duw.

³¹Whether therefore ye eat, or drink, or whatever ye do, do all things to God's glory.

³² Peidiwch � bod yn achos tramgwydd i'r Iddewon na'r Groegiaid, nac i eglwys Dduw.

³²Give no occasion to stumbling, whether to Jews, or Greeks, or the assembly of God.

³³ Byddwch yn debyg i'r hyn wyf fi; yr wyf fi'n ceisio boddhau pawb ym mhob peth, heb geisio fy lles fy hun, ond lles y lliaws, iddynt gael eu hachub.

³³Even as *I* also please all in all things; not seeking my own profit, but that of the many, that they may be saved.