¹ Yr wyf am i chwi wybod, fy nghyfeillion, i'n hynafiaid i gyd fod dan y cwmwl, iddynt i gyd fynd drwy'r m�r,

¹Now I would not have you ignorant, brothers, that our fathers were all under the cloud, and all passed through the sea;

² iddynt i gyd gael eu bedyddio i Moses yn y cwmwl ac yn y m�r,

²and were all baptized into Moses in the cloud and in the sea;

³ iddynt i gyd fwyta'r un bwyd ysbrydol

³and all ate the same spiritual food;

⁴ ac yfed yr un ddiod ysbrydol; oherwydd yr oeddent yn yfed o'r graig ysbrydol oedd yn eu dilyn. A Christ oedd y graig honno.

⁴and all drank the same spiritual drink. For they drank of a spiritual rock that followed them, and the rock was Christ.

⁵ Eto nid oedd y rhan fwyaf ohonynt wrth fodd Duw; oherwydd fe'u gwasgarwyd hwy'n gyrff yn yr anialwch.

⁵However with most of them, God was not well pleased, for they were overthrown in the wilderness.

⁶ Digwyddodd y pethau hyn yn esiamplau i ni, i'n rhybuddio rhag chwenychu pethau drwg, fel y gwnaethant hwy.

⁶Now these things were our examples, to the intent we should not lust after evil things, as they also lusted.

⁷ Peidiwch � bod yn eilunaddolwyr, fel rhai ohonynt hwy; fel y mae'n ysgrifenedig, "Eisteddodd y bobl i fwyta ac yfed, a chodi i gyfeddach."

⁷Neither be idolaters, as some of them were. As it is written, “The people sat down to eat and drink, and rose up to play.” Exodus 32:6

⁸ Peidiwn chwaith � chyflawni anfoesoldeb rhywiol, fel y gwnaeth rhai ohonynt hwy � a syrthiodd tair mil ar hugain mewn un diwrnod.

⁸Neither let us commit sexual immorality, as some of them committed, and in one day twenty-three thousand fell.

⁹ Peidiwn � gosod Crist ar ei brawf, fel y gwnaeth rhai ohonynt hwy � ac fe'u difethwyd gan seirff.

⁹Neither let us test the Lord, as some of them tested, and perished by the serpents.

¹⁰ Peidiwch � grwgnach, fel y gwnaeth rhai ohonynt hwy � ac fe'u difethwyd gan y Dinistrydd.

¹⁰Neither grumble, as some of them also grumbled, and perished by the destroyer.

¹¹ Yn awr, digwyddodd y pethau hyn iddynt hwy fel esiamplau, ac fe'u hysgrifennwyd fel rhybudd i ni, rhai y daeth terfyn yr oesoedd arnom.

¹¹Now all these things happened to them by way of example, and they were written for our admonition, on whom the ends of the ages have come.

¹² Felly, bydded i'r sawl sy'n tybio ei fod yn sefyll, wylio rhag iddo syrthio.

¹²Therefore let him who thinks he stands be careful that he doesn’t fall.

¹³ Nid oes un prawf wedi dod ar eich gwarthaf nad yw'n gyffredin i bawb. Y mae Duw'n ffyddlon, ac ni fydd ef yn gadael ichwi gael eich profi y tu hwnt i'ch gallu; yn wir, gyda'r prawf, fe rydd ef ddihangfa hefyd, a'ch galluogi i ymgynnal dano.

¹³No temptation has taken you except what is common to man. God is faithful, who will not allow you to be tempted above what you are able, but will with the temptation also make the way of escape, that you may be able to endure it.

¹⁴ Felly, fy nghyfeillion annwyl, ffowch oddi wrth eilunaddoliaeth.

¹⁴Therefore, my beloved, flee from idolatry.

¹⁵ Yr wyf yn siarad � chwi fel pobl synhwyrol; barnwch chwi'r hyn yr wyf yn ei ddweud.

¹⁵I speak as to wise men. Judge what I say.

¹⁶ Cwpan y fendith yr ydym yn ei fendithio, onid cyfranogiad o waed Crist ydyw? A'r bara yr ydym yn ei dorri, onid cyfranogiad o gorff Crist ydyw?

¹⁶The cup of blessing which we bless, isn’t it a sharing of the blood of Christ? The bread which we break, isn’t it a sharing of the body of Christ?

¹⁷ Gan mai un yw'r bara, yr ydym ni, a ninnau'n llawer, yn un corff, oherwydd yr ydym i gyd yn cyfranogi o'r un bara.

¹⁷Because there is one loaf of bread, we, who are many, are one body; for we all partake of the one loaf of bread.

¹⁸ Edrychwch ar yr Israel hanesyddol. Onid yw'r rhai sy'n bwyta'r ebyrth yn gyfranogion o'r allor?

¹⁸Consider Israel according to the flesh. Don’t those who eat the sacrifices participate in the altar?

¹⁹ Beth, felly, yr wyf yn ei ddweud? Bod bwyd sydd wedi ei aberthu i eilunod yn rhywbeth? Neu fod eilun yn rhywbeth?

¹⁹What am I saying then? That a thing sacrificed to idols is anything, or that an idol is anything?

²⁰ Nage, ond mai i gythreuliaid, ac nid i Dduw, y maent yn aberthu eu hebyrth, ac na fynnwn i chwi fod yn gyfranogion o gythreuliaid.

²⁰But I say that the things which the Gentiles sacrifice, they sacrifice to demons, and not to God, and I don’t desire that you would have fellowship with demons.

²¹ Ni allwch yfed cwpan yr Arglwydd a chwpan cythreuliaid; ni allwch gyfranogi o fwrdd yr Arglwydd ac o fwrdd cythreuliaid.

²¹You can’t both drink the cup of the Lord and the cup of demons. You can’t both partake of the table of the Lord, and of the table of demons.

²² A ydym yn mynnu cyffroi eiddigedd yr Arglwydd? A ydym yn gryfach nag ef?

²²Or do we provoke the Lord to jealousy? Are we stronger than he?

²³ "Y mae popeth yn gyfreithlon," meddwch; ond nid yw popeth er lles. "Y mae popeth yn gyfreithlon," meddwch; ond nid yw popeth yn adeiladu.

²³“All things are lawful for me,” but not all things are profitable. “All things are lawful for me,” but not all things build up.

²⁴ Peidied neb � cheisio'i les ei hun, ond lles ei gymydog.

²⁴Let no one seek his own, but each one his neighbor’s good.

²⁵ Bwytewch bopeth a werthir yn y farchnad gig, heb holi'n fanwl yn ei gylch ar dir cydwybod.

²⁵Whatever is sold in the butcher shop, eat, asking no question for the sake of conscience,

²⁶ Oherwydd eiddo'r Arglwydd yw'r ddaear a'i llawnder.

²⁶for “the earth is the Lord’s, and its fullness.” Psalm 24:1

²⁷ Os cewch wahoddiad gan anghredadun, ac os oes awydd arnoch fynd, bwytewch bopeth a osodir ger eich bron, heb holi'n fanwl yn ei gylch ar dir cydwybod.

²⁷But if one of those who don’t believe invites you to a meal, and you are inclined to go, eat whatever is set before you, asking no questions for the sake of conscience.

²⁸ Ond os dywed rhywun wrthych, "Peth wedi ei offrymu yn aberth yw hwn", peidiwch �'i fwyta, er mwyn y sawl a alwodd eich sylw at y peth, ac er mwyn cydwybod;

²⁸But if anyone says to you, “This was offered to idols,” don’t eat it for the sake of the one who told you, and for the sake of conscience. For “the earth is the Lord’s, and all its fullness.”

²⁹ nid eich cydwybod chwi yr wyf yn ei olygu, ond cydwybod y llall. Pam, yn wir, y mae fy rhyddid i yn cael ei farnu gan gydwybod rhywun arall?

²⁹Conscience, I say, not your own, but the other’s conscience. For why is my liberty judged by another conscience?

³⁰ Os wyf fi'n cymryd fy mwyd � diolch, pam y ceir bai arnaf ar gyfrif bwyd yr wyf yn diolch i Dduw amdano?

³⁰If I partake with thankfulness, why am I denounced for that for which I give thanks?

³¹ Felly, beth bynnag a wnewch, prun ai bwyta, neu yfed, neu unrhyw beth arall, gwnewch bopeth er gogoniant Duw.

³¹Whether therefore you eat, or drink, or whatever you do, do all to the glory of God.

³² Peidiwch � bod yn achos tramgwydd i'r Iddewon na'r Groegiaid, nac i eglwys Dduw.

³²Give no occasions for stumbling, either to Jews, or to Greeks, or to the assembly of God;

³³ Byddwch yn debyg i'r hyn wyf fi; yr wyf fi'n ceisio boddhau pawb ym mhob peth, heb geisio fy lles fy hun, ond lles y lliaws, iddynt gael eu hachub.

³³even as I also please all men in all things, not seeking my own profit, but the profit of the many, that they may be saved.