1 Syllodd Paul ar y Sanhedrin, ac meddai, "Frodyr, yr wyf fi wedi byw � chydwybod l�n gerbron Duw hyd y dydd hwn."
1Paul, looking steadfastly at the council, said, “Brothers, I have lived before God in all good conscience until this day.”
2 Ond gorchmynnodd Ananias yr archoffeiriad i'r rhai oedd yn sefyll yn ei ymyl ei daro ar ei geg.
2The high priest, Ananias, commanded those who stood by him to strike him on the mouth.
3 Yna dywedodd Paul wrtho, "Y mae Duw yn mynd i'th daro di, tydi bared gwyngalchog. A wyt ti'n eistedd i'm barnu i yn �l y Gyfraith, ac yna'n torri'r Gyfraith trwy orchymyn fy nharo?"
3Then Paul said to him, “God will strike you, you whitewashed wall! Do you sit to judge me according to the law, and command me to be struck contrary to the law?”
4 Ond dywedodd y rhai oedd yn sefyll yn ei ymyl, "A wyt ti'n beiddio sarhau archoffeiriad Duw?"
4Those who stood by said, “Do you malign God’s high priest?”
5 Ac meddai Paul, "Ni wyddwn, frodyr, mai'r archoffeiriad ydoedd; oherwydd y mae'n ysgrifenedig, 'Paid � dweud yn ddrwg am bennaeth dy bobl.'"
5Paul said, “I didn’t know, brothers, that he was high priest. For it is written, ‘You shall not speak evil of a ruler of your people.’” Exodus 22:28
6 Sylweddolodd Paul fod y naill ran yn Sadwceaid, a'r llall yn Phariseaid, a dechreuodd lefaru'n uchel yn y Sanhedrin: "Frodyr, Pharisead wyf fi, a mab i Phariseaid. Ynglu375?n � gobaith am atgyfodiad y meirw yr wyf ar fy mhrawf."
6But when Paul perceived that the one part were Sadducees and the other Pharisees, he cried out in the council, “Men and brothers, I am a Pharisee, a son of Pharisees. Concerning the hope and resurrection of the dead I am being judged!”
7 Wedi iddo ddweud hyn, aeth yn ddadl rhwng y Phariseaid a'r Sadwceaid, a rhannwyd y cynulliad.
7When he had said this, an argument arose between the Pharisees and Sadducees, and the assembly was divided.
8 Oherwydd y mae'r Sadwceaid yn dweud nad oes nac atgyfodiad nac angel nac ysbryd, ond y mae'r Phariseaid yn eu cydnabod i gyd.
8For the Sadducees say that there is no resurrection, nor angel, nor spirit; but the Pharisees confess all of these.
9 Bu gweiddi mawr, a chododd rhai o'r ysgrifenyddion oedd yn perthyn i blaid y Phariseaid, a dadlau'n daer, gan ddweud, "Nid ydym yn cael dim drwg yn y dyn hwn; a beth os llefarodd ysbryd wrtho, neu angel?"
9A great clamor arose, and some of the scribes of the Pharisees part stood up, and contended, saying, “We find no evil in this man. But if a spirit or angel has spoken to him, let’s not fight against God!”
10 Ac wrth i'r ddadl boethi, daeth ofn ar y capten rhag i Paul gael ei dynnu'n ddarnau ganddynt, a gorchmynnodd i'r milwyr ddod i lawr i'w gipio ef o'u plith hwy, a mynd ag ef i'r pencadlys.
10When a great argument arose, the commanding officer, fearing that Paul would be torn in pieces by them, commanded the soldiers to go down and take him by force from among them, and bring him into the barracks.
11 Y noson honno, safodd yr Arglwydd yn ei ymyl, a dywedodd, "Cod dy galon! Oherwydd fel y tystiolaethaist amdanaf fi yn Jerwsalem, felly y mae'n rhaid iti dystiolaethu yn Rhufain hefyd."
11The following night, the Lord stood by him, and said, “Cheer up, Paul, for as you have testified about me at Jerusalem, so you must testify also at Rome.”
12 Pan ddaeth yn ddydd, gwnaeth yr Iddewon gynllwyn: aethant ar eu llw i beidio � bwyta nac yfed dim nes y byddent wedi lladd Paul.
12When it was day, some of the Jews banded together, and bound themselves under a curse, saying that they would neither eat nor drink until they had killed Paul.
13 Yr oedd mwy na deugain wedi gwneud y cydfwriad hwn.
13There were more than forty people who had made this conspiracy.
14 Aethant at y prif offeiriaid a'r henuriaid, a dweud, "Yr ydym wedi mynd ar ein llw mwyaf difrifol i beidio � phrofi dim bwyd nes y byddwn wedi lladd Paul.
14They came to the chief priests and the elders, and said, “We have bound ourselves under a great curse, to taste nothing until we have killed Paul.
15 Rhowch chwi, felly, ynghyd �'r Sanhedrin, rybudd yn awr i'r capten, iddo ddod ag ef i lawr atoch, ar yr esgus eich bod am ymchwilio yn fanylach i'w achos. Ac yr ydym ninnau yn barod i'w ladd ef cyn iddo gyrraedd."
15Now therefore, you with the council inform the commanding officer that he should bring him down to you tomorrow, as though you were going to judge his case more exactly. We are ready to kill him before he comes near.”
16 Ond fe glywodd mab i chwaer Paul am y cynllwyn, ac aeth i'r pencadlys, a mynd i mewn ac adrodd yr hanes wrth Paul.
16But Paul’s sister’s son heard of their lying in wait, and he came and entered into the barracks and told Paul.
17 Galwodd Paul un o'r canwriaid ato, ac meddai, "Dos �'r llanc yma at y capten; y mae ganddo rywbeth i'w ddweud wrtho."
17Paul summoned one of the centurions, and said, “Bring this young man to the commanding officer, for he has something to tell him.”
18 Felly cymerodd y canwriad ef, a mynd ag ef at y capten, ac meddai, "Galwodd y carcharor Paul fi, a gofyn imi ddod �'r llanc hwn atat ti, am fod ganddo rywbeth i'w ddweud wrthyt."
18So he took him, and brought him to the commanding officer, and said, “Paul, the prisoner, summoned me and asked me to bring this young man to you, who has something to tell you.”
19 Cymerodd y capten afael yn ei law, a mynd ag ef o'r neilltu a holi, "Beth yw'r hyn sydd gennyt i'w ddweud wrthyf?"
19The commanding officer took him by the hand, and going aside, asked him privately, “What is it that you have to tell me?”
20 Meddai yntau, "Cytunodd yr Iddewon i ofyn i ti fynd � Paul i lawr yfory i'r Sanhedrin, ar yr esgus fod y rheini am holi yn fanylach yn ei gylch.
20He said, “The Jews have agreed to ask you to bring Paul down to the council tomorrow, as though intending to inquire somewhat more accurately concerning him.
21 Yn awr, paid � gwrando arnynt, oherwydd y mae mwy na deugain o'u dynion yn aros i ymosod arno; y maent wedi mynd ar eu llw i beidio � bwyta nac yfed nes y byddant wedi ei ladd ef, ac y maent yn barod yn awr, yn disgwyl am dy ganiat�d di."
21Therefore don’t yield to them, for more than forty men lie in wait for him, who have bound themselves under a curse neither to eat nor to drink until they have killed him. Now they are ready, looking for the promise from you.”
22 Yna anfonodd y capten y llanc ymaith, ar �l gorchymyn iddo, "Paid � dweud wrth neb dy fod wedi rhoi gwybod imi am hyn."
22So the commanding officer let the young man go, charging him, “Tell no one that you have revealed these things to me.”
23 Yna galwodd ato ddau ganwriad arbennig, a dweud wrthynt, "Paratowch ddau gant o filwyr, i fynd i Gesarea, a saith deg o wu375?r meirch a dau gan picellwr, erbyn naw o'r gloch y nos.
23He called to himself two of the centurions, and said, “Prepare two hundred soldiers to go as far as Caesarea, with seventy horsemen, and two hundred men armed with spears, at the third hour of the night about 9:00 PM .”
24 Darparwch hefyd anifeiliaid, iddynt osod Paul arnynt a mynd ag ef yn ddiogel at Ffelix, y rhaglaw."
24He asked them to provide animals, that they might set Paul on one, and bring him safely to Felix the governor.
25 Ac ysgrifennodd lythyr i'r perwyl hwn:
25He wrote a letter like this:
26 "Clawdius Lysias at yr Ardderchocaf Raglaw Ffelix, cyfarchion.
26“Claudius Lysias to the most excellent governor Felix: Greetings.
27 Daliwyd y dyn hwn gan yr Iddewon, ac yr oedd ar fin cael ei ladd ganddynt, ond deuthum ar eu gwarthaf gyda'm milwyr ac achubais ef, wedi imi ddeall ei fod yn ddinesydd Rhufeinig.
27“This man was seized by the Jews, and was about to be killed by them, when I came with the soldiers and rescued him, having learned that he was a Roman.
28 Gan fy mod yn awyddus i gael gwybod pam yr oeddent yn ei gyhuddo, euthum ag ef i lawr gerbron eu Sanhedrin.
28Desiring to know the cause why they accused him, I brought him down to their council.
29 Cefais ei fod yn cael ei gyhuddo ynglu375?n � materion dadleuol yn eu Cyfraith hwy, ond nad oedd yn wynebu cyhuddiad oedd yn haeddu marwolaeth neu garchar.
29I found him to be accused about questions of their law, but not to be charged with anything worthy of death or of imprisonment.
30 A chan imi gael ar ddeall y byddai cynllwyn yn erbyn y dyn, yr wyf fi ar unwaith yn ei anfon atat ti, wedi gorchymyn i'w gyhuddwyr hefyd gyflwyno ger dy fron di eu hachos yn ei erbyn ef."
30When I was told that the Jews lay in wait for the man, I sent him to you immediately, charging his accusers also to bring their accusations against him before you. Farewell.”
31 Felly cymerodd y milwyr Paul, yn �l y gorchymyn a gawsent, a mynd ag ef yn ystod y nos i Antipatris.
31So the soldiers, carrying out their orders, took Paul and brought him by night to Antipatris.
32 Trannoeth, dychwelsant i'r pencadlys, gan adael i'r gwu375?r meirch fynd ymlaen gydag ef.
32But on the next day they left the horsemen to go with him, and returned to the barracks.
33 Wedi i'r rhain fynd i mewn i Gesarea, rhoesant y llythyr i'r rhaglaw, a throsglwyddo Paul iddo hefyd.
33When they came to Caesarea and delivered the letter to the governor, they also presented Paul to him.
34 Darllenodd yntau'r llythyr, a holi o ba dalaith yr oedd yn dod. Pan ddeallodd ei fod o Cilicia,
34When the governor had read it, he asked what province he was from. When he understood that he was from Cilicia, he said,
35 dywedodd, "Gwrandawaf dy achos pan fydd dy gyhuddwyr hefyd wedi cyrraedd." A gorchmynnodd ei gadw dan warchodaeth yn Praetoriwm Herod.
35“I will hear you fully when your accusers also arrive.” He commanded that he be kept in Herod’s palace.