¹ Ar �l hyn aeth Iesu i fyny i Jerwsalem i ddathlu un o wyliau'r Iddewon.

¹After these things, there was a feast of the Jews, and Jesus went up to Jerusalem.

² Y mae yn Jerwsalem, wrth Borth y Defaid, bwll a elwir Bethesda yn iaith yr Iddewon, a phum cyntedd colofnog yn arwain iddo.

²Now in Jerusalem by the sheep gate, there is a pool, which is called in Hebrew, “Bethesda,” having five porches.

³ Yn y cynteddau hyn byddai tyrfa o gleifion yn gorwedd, yn ddeillion a chloffion a phobl wedi eu parlysu. [{cf15i wedi eu parlysu, yn disgwyl cynnwrf yn y du373?r,}]

³In these lay a great multitude of those who were sick, blind, lame, or paralyzed, waiting for the moving of the water;

⁴ [{cf15i oherwydd byddai angel yr Arglwydd o bryd i'w gilydd yn dod i lawr i'r pwll ac yn cynhyrfu'r du373?r, ac yna byddai'r cyntaf i fynd i mewn i'r pwll ar �l i'r du373?r gael ei gynhyrfu yn cael ei iach�u o ba afiechyd bynnag oedd arno.}]

⁴for an angel went down at certain times into the pool, and stirred up the water. Whoever stepped in first after the stirring of the water was made whole of whatever disease he had.

⁵ Yn eu plith yr oedd dyn a fu'n wael ers deunaw mlynedd ar hugain.

⁵A certain man was there, who had been sick for thirty-eight years.

⁶ Pan welodd Iesu ef yn gorwedd yno, a deall ei fod fel hyn ers amser maith, gofynnodd iddo, "A wyt ti'n dymuno cael dy wella?"

⁶When Jesus saw him lying there, and knew that he had been sick for a long time, he asked him, “Do you want to be made well?”

⁷ Atebodd y claf ef, "Syr, nid oes gennyf neb i'm gosod yn y pwll pan ddaw cynnwrf i'r du373?r, a thra byddaf fi ar fy ffordd bydd rhywun arall yn mynd i mewn o'm blaen i."

⁷The sick man answered him, “Sir, I have no one to put me into the pool when the water is stirred up, but while I’m coming, another steps down before me.”

⁸ Meddai Iesu wrtho, "Cod, cymer dy fatras a cherdda."

⁸Jesus said to him, “Arise, take up your mat, and walk.”

⁹ Ac ar unwaith yr oedd y dyn wedi gwella, a chymerodd ei fatras a dechrau cerdded. Yr oedd yn Saboth y dydd hwnnw.

⁹Immediately, the man was made well, and took up his mat and walked. Now it was the Sabbath on that day.

¹⁰ Dywedodd yr Iddewon felly wrth y dyn oedd wedi ei iach�u, "Y Saboth yw hi; nid yw'n gyfreithlon iti gario dy fatras."

¹⁰So the Jews said to him who was cured, “It is the Sabbath. It is not lawful for you to carry the mat.”

¹¹ Atebodd yntau hwy, "Y dyn hwnnw a'm gwellodd a ddywedodd wrthyf, 'Cymer dy fatras a cherdda.'"

¹¹He answered them, “He who made me well, the same said to me, ‘Take up your mat, and walk.’ ”

¹² Gofynasant iddo, "Pwy yw'r dyn a ddywedodd wrthyt, 'Cymer dy fatras a cherdda'?"

¹²Then they asked him, “Who is the man who said to you, ‘Take up your mat, and walk’ ?”

¹³ Ond nid oedd y dyn a iachawyd yn gwybod pwy oedd ef, oherwydd yr oedd Iesu wedi troi oddi yno, am fod tyrfa yn y lle.

¹³But he who was healed didn’t know who it was, for Jesus had withdrawn, a crowd being in the place.

¹⁴ Maes o law daeth Iesu o hyd i'r dyn yn y deml, ac meddai wrtho, "Dyma ti wedi gwella. Paid � phechu mwyach, rhag i rywbeth gwaeth ddigwydd iti."

¹⁴Afterward Jesus found him in the temple, and said to him, “Behold, you are made well. Sin no more, so that nothing worse happens to you.”

¹⁵ Aeth y dyn i ffwrdd a dywedodd wrth yr Iddewon mai Iesu oedd y dyn a'i gwellodd.

¹⁵The man went away, and told the Jews that it was Jesus who had made him well.

¹⁶ A dyna pam y dechreuodd yr Iddewon erlid Iesu, am ei fod yn gwneud y pethau hyn ar y Saboth.

¹⁶For this cause the Jews persecuted Jesus, and sought to kill him, because he did these things on the Sabbath.

¹⁷ Ond atebodd Iesu hwy, "Y mae fy Nhad yn dal i weithio hyd y foment hon, ac yr wyf finnau'n gweithio hefyd."

¹⁷But Jesus answered them, “My Father is still working, so I am working, too.”

¹⁸ Parodd hyn i'r Iddewon geisio'n fwy byth ei ladd ef, oherwydd nid yn unig yr oedd yn torri'r Saboth, ond yr oedd hefyd yn galw Duw yn dad iddo ef ei hun, ac yn ei wneud ei hun felly yn gydradd � Duw.

¹⁸For this cause therefore the Jews sought all the more to kill him, because he not only broke the Sabbath, but also called God his own Father, making himself equal with God.

¹⁹ Felly atebodd Iesu hwy, "Yn wir, yn wir, rwy'n dweud wrthych, nid yw'r Mab yn gallu gwneud dim ohono ei hun, dim ond yr hyn y mae'n gweld y Tad yn ei wneud. Beth bynnag y mae'r Tad yn ei wneud, hyn y mae'r Mab yntau yn ei wneud yr un modd.

¹⁹Jesus therefore answered them, “Most certainly, I tell you, the Son can do nothing of himself, but what he sees the Father doing. For whatever things he does, these the Son also does likewise.

²⁰ Oherwydd y mae'r Tad yn caru'r Mab ac yn dangos iddo'r holl bethau y mae ef ei hun yn eu gwneud. Ac fe ddengys iddo weithredoedd mwy na'r rhain, i beri i chwi ryfeddu.

²⁰ For the Father has affection for the Son, and shows him all things that he himself does. He will show him greater works than these, that you may marvel.

²¹ Oherwydd fel y mae'r Tad yn codi'r meirw ac yn rhoi bywyd iddynt, felly hefyd y mae'r Mab yntau yn rhoi bywyd i'r sawl a fyn.

²¹ For as the Father raises the dead and gives them life, even so the Son also gives life to whom he desires.

²² Nid yw'r Tad chwaith yn barnu neb, ond y mae wedi rhoi pob hawl i farnu i'r Mab,

²² For the Father judges no one, but he has given all judgment to the Son,

²³ er mwyn i bawb roi i'r Mab yr un parch ag a r�nt i'r Tad. O beidio � pharchu'r Mab, y mae rhywun yn peidio � pharchu'r Tad a'i hanfonodd ef.

²³ that all may honor the Son, even as they honor the Father. He who doesn’t honor the Son doesn’t honor the Father who sent him.

²⁴ Yn wir, yn wir, rwy'n dweud wrthych fod y sawl sy'n gwrando ar fy ngair i, ac yn credu'r hwn a'm hanfonodd i, yn meddu ar fywyd tragwyddol. Nid yw'n dod dan gondemniad; i'r gwrthwyneb, y mae wedi croesi o farwolaeth i fywyd.

²⁴ “Most certainly I tell you, he who hears my word, and believes him who sent me, has eternal life, and doesn’t come into judgment, but has passed out of death into life.

²⁵ Yn wir, yn wir, rwy'n dweud wrthych fod amser yn dod, yn wir y mae yma eisoes, pan fydd y meirw yn clywed llais Mab Duw, a'r rhai sy'n clywed yn cael bywyd.

²⁵ Most certainly, I tell you, the hour comes, and now is, when the dead will hear the Son of God’s voice; and those who hear will live.

²⁶ Oherwydd fel y mae gan y Tad fywyd ynddo ef ei hun, felly hefyd rhoddodd i'r Mab gael bywyd ynddo ef ei hun.

²⁶ For as the Father has life in himself, even so he gave to the Son also to have life in himself.

²⁷ Rhoddodd iddo hefyd awdurdod i weinyddu barn, am mai Mab y Dyn yw ef.

²⁷ He also gave him authority to execute judgment, because he is a son of man.

²⁸ Peidiwch � rhyfeddu at hyn, oherwydd y mae amser yn dod pan fydd pawb sydd yn eu beddau yn clywed ei lais ef

²⁸ Don’t marvel at this, for the hour comes, in which all that are in the tombs will hear his voice,

²⁹ ac yn dod allan; bydd y rhai a wnaeth ddaioni yn codi i fywyd, a'r rhai a wnaeth ddrygioni yn codi i gael eu barnu.

²⁹ and will come out; those who have done good, to the resurrection of life; and those who have done evil, to the resurrection of judgment.

³⁰ "Nid wyf fi'n gallu gwneud dim ohonof fy hun. Fel yr wyf yn clywed, felly yr wyf yn barnu, ac y mae fy marn i yn gyfiawn, oherwydd nid fy ewyllys i fy hun yr wyf yn ei cheisio, ond ewyllys yr hwn a'm hanfonodd i.

³⁰ I can of myself do nothing. As I hear, I judge, and my judgment is righteous; because I don’t seek my own will, but the will of my Father who sent me.

³¹ "Os wyf fi'n tystiolaethu amdanaf fy hun, nid yw fy nhystiolaeth yn wir.

³¹ “If I testify about myself, my witness is not valid.

³² Y mae un arall sydd yn tystiolaethu amdanaf fi, ac mi wn mai gwir yw'r dystiolaeth y mae ef yn ei thystio amdanaf.

³² It is another who testifies about me. I know that the testimony which he testifies about me is true.

³³ Yr ydych chwi wedi anfon at Ioan, ac y mae gennych dystiolaeth ganddo ef i'r gwirionedd.

³³ You have sent to John, and he has testified to the truth.

³⁴ Nid dynol yw'r dystiolaeth amdanaf, ond rwy'n dweud hyn er mwyn i chwi gael eich achub:

³⁴ But the testimony which I receive is not from man. However, I say these things that you may be saved.

³⁵ Cannwyll oedd Ioan, yn llosgi ac yn llewyrchu, a buoch chwi'n fodlon gorfoleddu dros dro yn ei oleuni ef.

³⁵ He was the burning and shining lamp, and you were willing to rejoice for a while in his light.

³⁶ Ond y mae gennyf fi dystiolaeth fwy na'r eiddo Ioan, oherwydd y gweithredoedd a roes y Tad i mi i'w cyflawni, yr union weithredoedd yr wyf yn eu gwneud, y rhain sy'n tystiolaethu amdanaf fi mai'r Tad sydd wedi fy anfon.

³⁶ But the testimony which I have is greater than that of John, for the works which the Father gave me to accomplish, the very works that I do, testify about me, that the Father has sent me.

³⁷ A'r Tad a'm hanfonodd i, y mae ef ei hun wedi tystiolaethu amdanaf fi. Nid ydych chwi erioed wedi clywed ei lais na gweld ei wedd,

³⁷ The Father himself, who sent me, has testified about me. You have neither heard his voice at any time, nor seen his form.

³⁸ ac nid oes gennych mo'i air ef yn aros ynoch, oherwydd nid ydych chwi'n credu'r hwn a anfonodd ef.

³⁸ You don’t have his word living in you; because you don’t believe him whom he sent.

³⁹ Yr ydych yn chwilio'r Ysgrythurau oherwydd tybio yr ydych fod ichwi fywyd tragwyddol ynddynt hwy. Ond tystiolaethu amdanaf fi y mae'r rhain;

³⁹ “You search the Scriptures, because you think that in them you have eternal life; and these are they which testify about me.

⁴⁰ eto ni fynnwch ddod ataf fi i gael bywyd.

⁴⁰ Yet you will not come to me, that you may have life.

⁴¹ "Y clod yr wyf fi'n ei dderbyn, nid clod dynol mohono.

⁴¹ I don’t receive glory from men.

⁴² Ond mi wn i amdanoch chwi, nad oes gennych ddim cariad tuag at Dduw ynoch eich hunain.

⁴² But I know you, that you don’t have God’s love in yourselves.

⁴³ Yr wyf fi wedi dod yn enw fy Nhad, ac nid ydych yn fy nerbyn i; os daw rhywun arall yn ei enw ei hun, fe dderbyniwch hwnnw.

⁴³ I have come in my Father’s name, and you don’t receive me. If another comes in his own name, you will receive him.

⁴⁴ Sut y gallwch gredu, a chwithau yn derbyn clod gan eich gilydd a heb geisio'r clod sydd gan yr unig Dduw i'w roi?

⁴⁴ How can you believe, who receive glory from one another, and you don’t seek the glory that comes from the only God?

⁴⁵ Peidiwch � meddwl mai myfi fydd yn dwyn cyhuddiad yn eich erbyn gerbron y Tad. Moses yw'r un sydd yn eich cyhuddo, hwnnw yr ydych chwi wedi rhoi eich gobaith arno.

⁴⁵ “Don’t think that I will accuse you to the Father. There is one who accuses you, even Moses, on whom you have set your hope.

⁴⁶ Pe baech yn credu Moses byddech yn fy nghredu i, oherwydd amdanaf fi yr ysgrifennodd ef.

⁴⁶ For if you believed Moses, you would believe me; for he wrote about me.

⁴⁷ Ond os nad ydych yn credu'r hyn a ysgrifennodd ef, sut yr ydych i gredu'r hyn yr wyf fi'n ei ddweud?"

⁴⁷ But if you don’t believe his writings, how will you believe my words?”