¹And again he began to teach by the sea. And a great crowd was gathered together to him, so that going on board ship he sat in the sea, and all the crowd were close to the sea on the land.

¹Ug misugod na usab siya sa pag-panudlo sa daplin sa dagat. Ug didto midugok kaniya ang usa ka daku gayud nga panon sa katawohan, sa pagkaagi nga misakay siya sa sakayan, ug milingkod sa dagat, ug ang tibook panon sa katawohan didto sa yuta daplin sa dagat.

²And he taught them many things in parables. And he said to them in his doctrine,

²Ug siya nagtudlo kanila ug daghang mga butang pinaagi sa mga sambingay, ug siya miingon kanila sa iyang pagtudlo:

³Hearken: Behold, the sower went forth to sow.

³Pamati kamo: Ania karon, ang magpupugas milakaw sa pagpugas;

⁴And it came to pass as he sowed, one fell by the wayside, and the birds came and devoured it.

⁴Ug nahitabo nga, sa nagapugas siya, ang usa ka bahin sa binhi nahulog sa daplin sa dalan, ug midugok ang mga langgam sa langit ug nagtuka kanila.

⁵And another fell on the rocky ground, where it had not much earth, and immediately it sprung up out [of the ground] because it had no depth of earth;

⁵Ug ang uban nahulog sa kabatoan, diin walay daghang yuta; ug gilayon miturok kini tungod kay walay kalawom ang yuta.

⁶and when the sun arose it was burnt up, and because of its not having any root, it withered.

⁶Ug sa pagsubang sa adlaw nangalawos, ug tungod kay walay gamut, nangalaya.

⁷And another fell among the thorns, and the thorns grew up and choked it, and it yielded no fruit.

⁷Ug ang uban nahulog sa kasapinitan, ug mitubo ang mga sapinit, ug naglumos kanila ug wala kini makapamunga.

⁸And another fell into the good ground, and yielded fruit, growing up and increasing; and bore, one thirty, and one sixty, and one a hundred.

⁸Ug ang uban nahulog sa maayong yuta, ug namunga, nga nagatubo ug nagadaku; ug nagpamunga sa tinagkatloan; sa tinagkan-uman; ug sa tinaggatus.

⁹And he said, He that has ears to hear, let him hear.

⁹Ug siya miingon kanila: Ang adunay mga igdulungog sa pagpatalinghug, magpatalinghug;

¹⁰And when he was alone, those about him with the twelve asked him [as to] the parables.

¹⁰Ug sa diha nga siya na lamang usa, nanagpangutana ang mga nanag-alirong kaniya uban sa napulo ug duha nahatungod sa mga sambingay.

¹¹And he said to them, To you is given [to know] the mystery of the kingdom of God; but to them who are without, all things are done in parables,

¹¹Ug siya miingon kanila: Kaninyo gitugot ang paghibalo sa tinago sa gingharian sa Dios, apan sa mga atua sa gawas ang tanang mga butang ginahimo sa mga sambingay;

¹²that beholding they may behold and not see, and hearing they may hear and not understand, lest it may be, they should be converted and they should be forgiven.

¹²Aron nga sa pagtan-aw, makakita sila, ug dili makatukib; ug sa pagpatalinghug, makadungog sila, ug dili makasabut; tingali unya ug mangakabig sila, ug pagapasayloon sa ilang mga sala.

¹³And he says to them, Do ye not know this parable? and how will ye be acquainted with all the parables?

¹³Ug siya nag-ingon kanila: Wala ba kamo mahibalo niini nga sambingay? ug unsaon ninyo paghibalo sa tanang mga sambingay?

¹⁴The sower sows the word:

¹⁴Ang magpupugas mao ang nagapugas sa pulong.

¹⁵and these are they by the wayside where the word is sown, and when they hear, immediately Satan comes and takes away the word that was sown in them.

¹⁵Ug kini mao ang mga sa daplin sa dalan, diin ginapugas ang pulong, ug sa pagkadungog nila, dihadiha miabut si satanas, ug gikuha ang pulong nga gipugas sa ilang mga kasingkasing.

¹⁶And these are they in like manner who are sown upon the rocky places, who when they hear the word, immediately receive it with joy,

¹⁶Ug ingon usab niini ang mga gipugas sa mga kabatoan, nga sa pagkadungog nila sa pulong, dihadiha ilang gidawat uban sa kalipay.

¹⁷and they have no root in themselves, but are for a time: then, tribulation arising, or persecution on account of the word, immediately they are offended.

¹⁷Ug sila walay gamut sa ilang kaugalingon, busa milungtad sa diyutayng panahon lamang, unya sa pag-abut sa kagul-anan, kun paglutos tungod sa pulong, gilayon sila mahipangdol.

¹⁸And others are they who are sown among the thorns: these are they who have heard the word,

¹⁸Ug ang uban mao ang mga gipugas sa mga kasapinitan; kini mao ang mga nagapatalinghug sa pulong;

¹⁹and the cares of life, and the deceitfulness of riches, and the lusts of other things, entering in, choke the word, and it becomes unfruitful.

¹⁹Ug ang mga pag-atiman niining kalibutan, ug ang limbong sa mga bahandi, ug ang kaibug alang sa uban nga butang milumos sa pulong ug kini wala makapamunga.

²⁰And these are they who have been sown on the good ground, such as hear the word and receive it, and bear fruit; one thirty, and one sixty, and one a hundred [fold].

²⁰Ug kadto mao ang mga gipugas sa yutang maayo: ang mga nagapatalinghug sa pulong, ug nagadawat niini ug nagapamunga: ang usa sa tinagkatloan; ang usa sa tinagkan-uman; ug ang usa sa tinaggatus.

²¹And he said to them, Does the lamp come that it should be put under the bushel or under the couch? [Is it] not that it should be set upon the lamp-stand?

²¹Ug siya nag-ingon kanila: Ginadala ba ang lamparahan aron ibutang sa ilalum sa taksanan kun sa ilalum sa higdaanan? Dili ba aron itungtung sa tangkawan?

²²For there is nothing hidden which shall not be made manifest; nor does any secret thing take place, but that it should come to light.

²²Kay walay hingsalipdan gawas nga kini igapadayag; ingon man walay bisan unsa nga natago kondili nga kini igapahayag.

²³If any one have ears to hear, let him hear.

²³Kong kinsa ang adunay mga igdulungog sa pagpatalinghug, magpatalinghug.

²⁴And he said to them, Take heed what ye hear; with what measure ye mete, it shall be meted to you; and there shall be [more] added to you.

²⁴Ug siya nag-ingon kanila: Magmatngon kamo sa inyong ginapatalinghugan; sa taksanan nga ginataksan ninyo, pagatakson kamo; ug kamo nga nagapatalinghug, labaw pa ang igahatag kaninyo.

²⁵For whosoever has, to him shall be given; and he who has not, even what he has shall be taken from him.

²⁵Kay ang adunay iya, pagahatagan; ug ang walay iya, bisan pa ang iya pagakuhaon gikan kaniya.

²⁶And he said, Thus is the kingdom of God, as if a man should cast the seed upon the earth,

²⁶Ug miingon siya: Maingon man niini ang gingharian sa Dios, sama sa usa ka tawo nga nagasabwag ug binhi sa yuta.

²⁷and should sleep and rise up night and day, and the seed should sprout and grow, he does not know how.

²⁷Ug matulog ug mobangon sa gabii ug sa adlaw, ug ang binhi moturok ug motubo sa paagi nga dili siya mahibalo.

²⁸The earth bears fruit of itself, first [the] blade, then an ear, then full corn in the ear.

²⁸Ang yuta sa iyang kaugalingon nagapamunga; ang nahauna ang gitib, unya ang uhay, sa human niana ang matimgas nga lugas sa uhay.

²⁹But when the fruit is produced, immediately he sends the sickle, for the harvest is come.

²⁹Apan sa mahinog na ang bunga gilayon galabon niya kay miabut na ang ting-ani.

³⁰And he said, How should we liken the kingdom of God, or with what comparison should we compare it?

³⁰Ug miingon siya: Sa unsa igapakasama ta ang gingharian sa Dios? Kun sa unsa bang sambingay ato siyang ipahayag?

³¹As to a grain of mustard [seed], which, when it is sown upon the earth, is less than all seeds which are upon the earth,

³¹Sama kini sa usa ka lugas nga mostaza nga kong ikapugas na sa yuta, bisan mao siya ang labing diyutay sa tanang mga binhi nga anaa sa yuta;

³²and when it has been sown, mounts up and becomes greater than all herbs, and produces great branches, so that the birds of heaven can roost under its shadow.

³²Apan unya sa napugas na, magatubo ug magadaku siya labi pa sa tanang utanon; ug magapananga ug dagkung mga sanga, sa pagkaagi nga ang mga kalanggaman sa langit makabatug sa ilalum sa iyang mga landong.

³³And with many such parables he spoke the word to them, as they were able to hear,

³³Ug sa daghan pang mga sambingay nga sama niini siya nagasulti kanila sa pulong, sumala sa mahimo nila sa pagpatalinghug.

³⁴but without a parable spoke he not to them; and in private he explained all things to his disciples.

³⁴Ug sa walay sambingay, wala siya magasulti kanila; apan sa hilit ginasaysay niya sa iyang mga tinon-an ang tanang mga butang.

³⁵And on that day, when evening was come, he says to them, Let us go over to the other side:

³⁵Ug niadtong adlawa, sa pagka-hapon na, siya miingon kanila: Mangadto kita sa tabok.

³⁶and having sent away the crowd, they take him with [them], as he was, in the ship. But other ships also were with him.

³⁶Ug sa gibiyaan nila ang panon sa katawohan, ilang gidala siya, uban kanila ingon nga didto siya sa sakayan. Ug didto may mga laing sakayan uban kaniya.

³⁷And there comes a violent gust of wind, and the waves beat into the ship, so that it already filled.

³⁷Ug mihuros ang usa ka dakung hangin, ug ang mga balud misabaw sa sakayan, sa pagkaagi nga kini natugob na.

³⁸And *he* was in the stern sleeping on the cushion. And they awake him up and say to him, Teacher, dost thou not care that we are perishing?

³⁸Ug siya didto sa ulin nagakatulog nga nagaunlan. Ug ilang gipukaw siya ug nag-ingon kaniya: Magtutudlo, dili ka ba mabalaka nga mangawala kita?

³⁹And awaking up he rebuked the wind, and said to the sea, Silence; be mute. And the wind fell, and there was a great calm.

³⁹Ug nahagmata siya, ug gibadlong niya ang hangin, ug giingon niya ang dagat: Humilum, humonong ka. Ug mihunong ang hangin, ug miabut ang usa ka dakung kalinaw.

⁴⁰And he said to them, Why are ye [thus] fearful? how [is it] ye have not faith?

⁴⁰Ug siya miingon kanila: Nganong nangahadlok kamo sa ingon? Wala pa ba kamoy pagtoo?

⁴¹And they feared [with] great fear, and said one to another, Who then is this, that even the wind and the sea obey him?

⁴¹Ug sila nangahadlok sa hilabihan gayud, ug nasig-ingon ang usa ug usa: Kinsa man diay kini, nga bisan pa ang hangin ug ang dagat nagasugot kaniya?