1De spreuken van Salomo, den zoon van David, den koning van Israel,
1 Diarhebion Solomon fab Dafydd, brenin Israel �
2Om wijsheid en tucht te weten; om te verstaan redenen des verstands;
2 i gael doethineb ac addysg, i ddeall geiriau deallus,
3Om aan te nemen onderwijs van goed verstand, gerechtigheid, en recht, en billijkheden;
3 i dderbyn addysg fuddiol, cyfiawnder, barn, ac uniondeb,
4Om den slechten kloekzinnigheid te geven, den jongeling wetenschap en bedachtzaamheid.
4 i roi craffter i'r gwirion, a gwybodaeth a synnwyr i'r ifanc.
5Die wijs is, zal horen, en zal in lere toenemen; en die verstandig is, zal wijzen raad bekomen.
5 Y mae'r doeth yn gwrando ac yn cynyddu mewn dysg, a'r deallus yn ennill medrusrwydd,
6Om te verstaan een spreuk en de uitlegging, de woorden der wijzen en hun raadselen.
6 i ddeall dameg a'i dehongliad, dywediadau'r doeth a'u posau.
7De vrees des HEEREN is het beginsel der wetenschap; de dwazen verachten wijsheid en tucht.
7 Ofn yr ARGLWYDD yw dechrau gwybodaeth, ond y mae ffyliaid yn diystyru doethineb a disgyblaeth.
8Mijn zoon! hoor de tucht uws vaders, en verlaat de leer uwer moeder niet;
8 Fy mab, gwrando ar addysg dy dad, paid � gwrthod cyfarwyddyd dy fam;
9Want zij zullen uw hoofd een aangenaam toevoegsel zijn, en ketenen aan uw hals.
9 bydd yn dorch brydferth ar dy ben, ac yn gadwyn am dy wddf.
10Mijn zoon! indien de zondaars u aanlokken, bewillig niet;
10 Fy mab, os hudir di gan bechaduriaid, paid � chytuno � hwy.
11Indien zij zeggen: Ga met ons, laat ons loeren op bloed, ons versteken tegen den onschuldige, zonder oorzaak;
11 Fe ddywedant, "Tyrd gyda ni, inni gynllwynio i dywallt gwaed, a llechu'n ddiachos yn erbyn y diniwed;
12Laat ons hen levend verslinden, als het graf; ja, geheel en al, gelijk die in den kuil nederdalen;
12 fel Sheol, llyncwn hwy'n fyw ac yn gyfan, fel rhai'n disgyn i'r pwll;
13Alle kostelijk goed zullen wij vinden, onze huizen zullen wij met roof vullen.
13 fe gymerwn bob math ar gyfoeth, a llenwi ein tai ag ysbail;
14Gij zult uw lot midden onder ons werpen; wij zullen allen een buidel hebben.
14 bwrw dy goelbren gyda ni, a bydd un pwrs rhyngom i gyd."
15Mijn zoon! wandel niet met hen op den weg; weer uw voet van hun pad.
15 Fy mab, paid � mynd yr un ffordd � hwy; cadw dy droed oddi ar eu llwybr.
16Want hun voeten lopen ten boze; en zij haasten zich om bloed te storten.
16 Oherwydd y mae eu traed yn rhuthro at ddrwg, ac yn prysuro i dywallt gwaed.
17Zekerlijk, het net wordt tevergeefs gespreid voor de ogen van allerlei gevogelte;
17 Yn sicr, ofer yw gosod rhwyd yng ngolwg unrhyw aderyn hedegog.
18En deze loeren op hun eigen bloed, en versteken zich tegen hun zielen.
18 Am eu gwaed eu hunain y maent yn cynllwynio, ac yn llechu yn eu herbyn eu hunain.
19Zo zijn de paden van een iegelijk, die gierigheid pleegt; zij zal de ziel van haar meester vangen.
19 Dyma dynged pob un awchus am elw; y mae'n cymryd einioes y sawl a'i piau.
20De opperste Wijsheid roept overluid daar buiten; Zij verheft haar stem op de straten.
20 Y mae doethineb yn galw'n uchel yn y stryd, yn codi ei llais yn y sgw�r,
21Zij roept in het voorste der woelingen; aan de deuren der poorten spreekt Zij Haar redenen in de stad;
21 yn gweiddi ar ben y muriau, yn traethu ei geiriau ym mynedfa pyrth y ddinas.
22Gij slechten! hoe lang zult gij de slechtigheid beminnen, en de spotters voor zich de spotternij begeren, en de zotten wetenschap haten?
22 Chwi'r rhai gwirion, pa hyd y bodlonwch ar fod yn wirion, ac yr ymhyfryda'r gwatwarwyr mewn gwatwar, ac y cas� ffyliaid wybodaeth?
23Keert u tot Mijn bestraffing; ziet, Ik zal Mijn Geest ulieden overvloediglijk uitstorten; Ik zal Mijn woorden u bekend maken.
23 Os newidiwch eich ffyrdd dan fy ngherydd, tywalltaf fy ysbryd arnoch, a gwneud i chwi ddeall fy ngeiriau.
24Dewijl Ik geroepen heb, en gijlieden geweigerd hebt; Mijn hand uitgestrekt heb, en er niemand was, die opmerkte;
24 Ond am i mi alw, a chwithau heb ymateb, ac imi estyn fy llaw, heb neb yn gwrando;
25En gij al Mijn raad verworpen, en Mijn bestraffing niet gewild hebt;
25 am i chwi ddiystyru fy holl gyngor, a gwrthod fy ngherydd �
26Zo zal Ik ook in ulieder verderf lachen; Ik zal spotten, wanneer uw vreze komt.
26 am hynny, chwarddaf ar eich dinistr, a gwawdio pan ddaw dychryn arnoch,
27Wanneer uw vreze komt gelijk een verwoesting, en uw verderf aankomt als een wervelwind; wanneer u benauwdheid en angst overkomt;
27 pan ddaw dychryn arnoch fel corwynt, a dinistr yn taro fel storm, pan ddaw adfyd a gwasgfa arnoch.
28Dan zullen zij tot Mij roepen, maar Ik zal niet antwoorden; zij zullen Mij vroeg zoeken, maar zullen Mij niet vinden;
28 Yna galwant arnaf, ond nid atebaf; fe'm ceisiant yn ddyfal, ond heb fy nghael.
29Daarom, dat zij de wetenschap gehaat hebben, en de vreze des HEEREN niet hebben verkoren.
29 Oherwydd iddynt gas�u gwybodaeth, a throi oddi wrth ofn yr ARGLWYDD,
30Zij hebben in Mijn raad niet bewilligd; al Mijn bestraffingen hebben zij versmaad;
30 a gwrthod fy nghyngor, ac anwybyddu fy holl gerydd,
31Zo zullen zij eten van de vrucht van hun weg, en zich verzadigen met hun raadslagen.
31 c�nt fwyta o ffrwyth eu ffyrdd, a syrffedu ar eu cynlluniau.
32Want de afkering der slechten zal hen doden, en de voorspoed der zotten zal hen verderven.
32 Oherwydd bydd anufudd-dod y gwirion yn eu lladd, a difrawder y ffyliaid yn eu difa.
33Maar die naar Mij hoort, zal zeker wonen, en hij zal gerust zijn van de vreze des kwaads.
33 Ond bydd yr un a wrendy arnaf yn byw'n ddiogel, yn dawel heb ofni drwg.