¹Kiam vi sidigxos, por mangxi kun reganto, Rigardu bone, kio estas antaux vi;

¹Si tu es à table avec un grand, Fais attention à ce qui est devant toi;

²Kaj vi metu trancxilon al via gorgxo, Se vi estas avidulo.

²Mets un couteau à ta gorge, Si tu as trop d'avidité.

³Ne deziru liajn bongustajn mangxojn; CXar gxi estas trompa pano.

³Ne convoite pas ses friandises: C'est un aliment trompeur.

⁴Ne penu ricxigxi; Forlasu vian pripensadon.

⁴Ne te tourmente pas pour t'enrichir, N'y applique pas ton intelligence.

⁵CXu vi direktos viajn okulojn al gxi? gxi jam ne ekzistos; CXar ricxeco faras al si flugilojn kiel aglo, kaj forflugas al la cxielo.

⁵Veux-tu poursuivre du regard ce qui va disparaître? Car la richesse se fait des ailes, Et comme l'aigle, elle prend son vol vers les cieux.

⁶Ne mangxu panon de malbondeziranto, Kaj ne deziru liajn bongustajn mangxojn.

⁶Ne mange pas le pain de celui dont le regard est malveillant, Et ne convoite pas ses friandises;

⁷CXar kiaj estas la pensoj en lia animo, tia li ankaux estas: Mangxu kaj trinku, li diros al vi, Sed lia koro ne estas kun vi.

⁷Car il est comme les pensées de son âme. Mange et bois, te dira-t-il; Mais son coeur n'est point avec toi.

⁸La pecon, kiun vi mangxis, vi elvomos; Kaj vane vi perdis viajn agrablajn vortojn.

⁸Tu vomiras le morceau que tu as mangé, Et tu auras perdu tes propos agréables.

⁹En la orelojn de malsagxulo ne parolu; CXar li malsxatos la sagxecon de viaj vortoj.

⁹Ne parle pas aux oreilles de l'insensé, Car il méprise la sagesse de tes discours.

¹⁰Ne forsxovu la antikvajn limojn, Kaj sur la kampon de orfoj ne iru.

¹⁰Ne déplace pas la borne ancienne, Et n'entre pas dans le champ des orphelins;

¹¹CXar ilia Liberiganto estas forta; Li defendos ilian aferon kontraux vi.

¹¹Car leur vengeur est puissant: Il défendra leur cause contre toi.

¹²Elmetu vian koron al instruo Kaj viajn orelojn al paroloj de prudento.

¹²Ouvre ton coeur à l'instruction, Et tes oreilles aux paroles de la science.

¹³Ne malvolu puni knabon: Se vi batos lin per kano, li ne mortos.

¹³N'épargne pas la correction à l'enfant; Si tu le frappes de la verge, il ne mourra point.

¹⁴Vi batos lin per kano, Kaj lian animon vi savos de SXeol.

¹⁴En le frappant de la verge, Tu délivres son âme du séjour des morts.

¹⁵Mia filo, se via koro estos sagxa, Tiam gxojos ankaux mia koro.

¹⁵Mon fils, si ton coeur est sage, Mon coeur à moi sera dans la joie;

¹⁶Kaj mia internajxo gxojos, Kiam viaj lipoj parolos gxustajxon.

¹⁶Mes entrailles seront émues d'allégresse, Quand tes lèvres diront ce qui est droit.

¹⁷Via koro sin tiru ne al pekuloj, Sed al timo antaux la Eternulo cxiutage.

¹⁷Que ton coeur n'envie point les pécheurs, Mais qu'il ait toujours la crainte de l'Eternel;

¹⁸CXar ekzistas estonteco, Kaj via espero ne perdigxos.

¹⁸Car il est un avenir, Et ton espérance ne sera pas anéantie.

¹⁹Auxskultu vi, mia filo, kaj estu sagxa, Kaj direktu vian koron al la gxusta vojo.

¹⁹Ecoute, mon fils, et sois sage; Dirige ton coeur dans la voie droite.

²⁰Ne estu inter la drinkantoj de vino, Inter tiuj, kiuj mangxas tro da viando;

²⁰Ne sois pas parmi les buveurs de vin, Parmi ceux qui font excès des viandes:

²¹CXar drinkemulo kaj mangxegemulo malricxigxos, Kaj dormemulo havos sur si cxifonajxojn.

²¹Car l'ivrogne et celui qui se livre à des excès s'appauvrissent, Et l'assoupissement fait porter des haillons.

²²Auxskultu vian patron, kiu vin naskigis, Kaj ne malsxatu vian patrinon, kiam sxi maljunigxos.

²²Ecoute ton père, lui qui t'a engendré, Et ne méprise pas ta mère, quand elle est devenue vieille.

²³Veron acxetu, kaj ne vendu sagxon Kaj instruon kaj prudenton.

²³Acquiers la vérité, et ne la vends pas, La sagesse, l'instruction et l'intelligence.

²⁴Grandan gxojon havas patro de virtulo, Kaj naskinto de sagxulo gxojos pro li.

²⁴Le père du juste est dans l'allégresse, Celui qui donne naissance à un sage aura de la joie.

²⁵Via patro kaj via patrino gxojos, Kaj via naskintino triumfos.

²⁵Que ton père et ta mère se réjouissent, Que celle qui t'a enfanté soit dans l'allégresse!

²⁶Donu, mia filo, vian koron al mi, Kaj al viaj okuloj placxu miaj vojoj.

²⁶Mon fils, donne-moi ton coeur, Et que tes yeux se plaisent dans mes voies.

²⁷CXar malcxastulino estas profunda foso, Kaj fremda edzino estas malvasta puto.

²⁷Car la prostituée est une fosse profonde, Et l'étrangère un puits étroit.

²⁸SXi embuskas kiel rabisto, Kaj kolektas cxirkaux si perfidulojn.

²⁸Elle dresse des embûches comme un brigand, Et elle augmente parmi les hommes le nombre des perfides.

²⁹CXe kiu estas ploro? cxe kiu estas gxemoj? cxe kiu estas malpaco? CXe kiu estas plendoj? cxe kiu estas senkauxzaj batoj? CXe kiu estas malklaraj okuloj?

²⁹Pour qui les ah? pour qui les hélas? Pour qui les disputes? pour qui les plaintes? Pour qui les blessures sans raison? pour qui les yeux rouges?

³⁰CXe tiuj, kiuj sidas malfrue cxe vino, CXe tiuj, kiuj venas, por gustumi aroman trinkajxon.

³⁰Pour ceux qui s'attardent auprès du vin, Pour ceux qui vont déguster du vin mêlé.

³¹Ne rigardu la vinon, kiel rugxa gxi estas, Kiel gxi brilas en la pokalo, kiel glate gxi eniras:

³¹Ne regarde pas le vin qui paraît d'un beau rouge, Qui fait des perles dans la coupe, Et qui coule aisément.

³²En la fino gxi mordas kiel serpento Kaj pikas kiel vipuro.

³²Il finit par mordre comme un serpent, Et par piquer comme un basilic.

³³Viaj okuloj vidos fremdajxojn, Kaj via koro parolos malgxustajxojn.

³³Tes yeux se porteront sur des étrangères, Et ton coeur parlera d'une manière perverse.

³⁴Kaj vi estos kiel dormanto meze de la maro, Kaj kiel dormanto sur la supro de masto.

³⁴Tu seras comme un homme couché au milieu de la mer, Comme un homme couché sur le sommet d'un mât:

³⁵Ili batis min, sed gxi min ne doloris; Ili frapis min, sed mi ne sentis; Kiam mi vekigxos, mi denove tion sercxos.

³⁵On m'a frappé,... je n'ai point de mal!... On m'a battu,... je ne sens rien!... Quand me réveillerai-je?... J'en veux encore!