¹Mia filo! se vi garantiis por via proksimulo Kaj donis vian manon por aliulo,

¹Mon fils, si tu as cautionné ton prochain, Si tu t'es engagé pour autrui,

²Tiam vi enretigxis per la vortoj de via busxo, Kaptigxis per la vortoj de via busxo.

²Si tu es enlacé par les paroles de ta bouche, Si tu es pris par les paroles de ta bouche,

³Tiam, mia filo, agu tiel kaj savigxu, CXar vi falis en la mano de via proksimulo: Iru, vigligxu, kaj petegu vian proksimulon;

³Fais donc ceci, mon fils, dégage-toi, Puisque tu es tombé au pouvoir de ton prochain; Va, prosterne-toi, et fais des instances auprès de lui;

⁴Ne lasu viajn okulojn dormi Kaj viajn palpebrojn dormeti;

⁴Ne donne ni sommeil à tes yeux, Ni assoupissement à tes paupières;

⁵Savu vin, kiel gazelo, el la mano, Kaj kiel birdo el la mano de la birdokaptisto.

⁵Dégage-toi comme la gazelle de la main du chasseur, Comme l'oiseau de la main de l'oiseleur.

⁶Iru al la formiko, vi maldiligentulo; Rigardu gxian agadon, kaj sagxigxu.

⁶Va vers la fourmi, paresseux; Considère ses voies, et deviens sage.

⁷Kvankam gxi ne havas estron, Nek kontrolanton, nek reganton,

⁷Elle n'a ni chef, Ni inspecteur, ni maître;

⁸GXi pretigas en la somero sian panon, GXi kolektas dum la rikolto sian mangxon.

⁸Elle prépare en été sa nourriture, Elle amasse pendant la moisson de quoi manger.

⁹GXis kiam, maldiligentulo, vi kusxos? Kiam vi levigxos de via dormo?

⁹Paresseux, jusqu'à quand seras-tu couché? Quand te lèveras-tu de ton sommeil?

¹⁰Iom da dormo, iom da dormeto, Iom da kunmeto de la manoj por kusxado;

¹⁰Un peu de sommeil, un peu d'assoupissement, Un peu croiser les mains pour dormir!...

¹¹Kaj venos via malricxeco kiel rabisto, Kaj via senhaveco kiel viro armita.

¹¹Et la pauvreté te surprendra, comme un rôdeur, Et la disette, comme un homme en armes.

¹²Homo sentauxga, homo malbonfarema, Iras kun busxo malica,

¹²L'homme pervers, l'homme inique, Marche la fausseté dans la bouche;

¹³Donas signojn per la okuloj, aludas per siaj piedoj, Komprenigas per siaj fingroj;

¹³Il cligne des yeux, parle du pied, Fait des signes avec les doigts;

¹⁴Perverseco estas en lia koro, li intencas malbonon; En cxiu tempo li semas malpacon.

¹⁴La perversité est dans son coeur, Il médite le mal en tout temps, Il excite des querelles.

¹⁵Tial subite venos lia pereo; Li estos rompita subite, kaj neniu lin sanigos.

¹⁵Aussi sa ruine arrivera-t-elle subitement; Il sera brisé tout d'un coup, et sans remède.

¹⁶Jen estas ses aferoj, kiujn la Eternulo malamas, Kaj sep, kiujn Li abomenegas.

¹⁶Il y a six choses que hait l'Eternel, Et même sept qu'il a en horreur;

¹⁷Arogantaj okuloj, mensogema lango, Kaj manoj, kiuj versxas senkulpan sangon,

¹⁷Les yeux hautains, la langue menteuse, Les mains qui répandent le sang innocent,

¹⁸Koro, kiu preparas malbonfarajn intencojn, Piedoj, kiuj rapidas kuri al malbono,

¹⁸Le coeur qui médite des projets iniques, Les pieds qui se hâtent de courir au mal,

¹⁹Falsa atestanto, kiu elspiras mensogojn; Kaj tiu, kiu semas malpacon inter fratoj.

¹⁹Le faux témoin qui dit des mensonges, Et celui qui excite des querelles entre frères.

²⁰Konservu, mia filo, la ordonon de via patro, Kaj ne forjxetu la instruon de via patrino.

²⁰Mon fils, garde les préceptes de ton père, Et ne rejette pas l'enseignement de ta mère.

²¹Ligu ilin por cxiam al via koro, Volvu ilin sur vian kolon.

²¹Lie-les constamment sur ton coeur, Attache-les à ton cou.

²²Kiam vi iros, ili gvidos vin; Kiam vi kusxigxos, ili vin gardos; Kaj kiam vi vekigxos, ili parolos kun vi.

²²Ils te dirigeront dans ta marche, Ils te garderont sur ta couche, Ils te parleront à ton réveil.

²³CXar moralordono estas lumingo, kaj instruo estas lumo, Kaj edifaj predikoj estas vojo de vivo,

²³Car le précepte est une lampe, et l'enseignement une lumière, Et les avertissements de la correction sont le chemin de la vie:

²⁴Por gardi vin kontraux malbona virino, Kontraux glata lango de fremdulino.

²⁴Ils te préserveront de la femme corrompue, De la langue doucereuse de l'étrangère.

²⁵Ne deziregu en via koro sxian belecon, Kaj ne kaptigxu per sxiaj palpebroj.

²⁵Ne la convoite pas dans ton coeur pour sa beauté, Et ne te laisse pas séduire par ses paupières.

²⁶CXar la kosto de publikulino estas nur unu pano; Sed fremda edzino forkaptas la grandvaloran animon.

²⁶Car pour la femme prostituée on se réduit à un morceau de pain, Et la femme mariée tend un piège à la vie précieuse.

²⁷CXu iu povas teni fajron en sia sino tiel, Ke liaj vestoj ne brulu?

²⁷Quelqu'un mettra-t-il du feu dans son sein, Sans que ses vêtements s'enflamment?

²⁸CXu iu povas marsxi sur ardantaj karboj, Ne bruligante siajn piedojn?

²⁸Quelqu'un marchera-t-il sur des charbons ardents, Sans que ses pieds soient brûlés?

²⁹Tiel ankaux estas kun tiu, kiu venas al la edzino de sia proksimulo; Neniu, kiu sxin ektusxas, restas sen puno.

²⁹Il en est de même pour celui qui va vers la femme de son prochain: Quiconque la touche ne restera pas impuni.

³⁰Oni ne faras grandan honton al sxtelanto, Se li sxtelas por sin satigi, kiam li malsatas;

³⁰On ne tient pas pour innocent le voleur qui dérobe Pour satisfaire son appétit, quand il a faim;

³¹Kaj kiam oni lin kaptas, li pagas sepoble; La tutan havon de sia domo li fordonas.

³¹Si on le trouve, il fera une restitution au septuple, Il donnera tout ce qu'il a dans sa maison.

³²Sed kiu adultas kun virino, tiu estas sensagxa; Tiu, kiu faras tion, pereigas sian animon;

³²Mais celui qui commet un adultère avec une femme est dépourvu de sens, Celui qui veut se perdre agit de la sorte;

³³Batojn kaj malhonoron li ricevas, Kaj lia honto ne elvisxigxas;

³³Il n'aura que plaie et ignominie, Et son opprobre ne s'effacera point.

³⁴CXar furiozas la jxaluzo de la edzo; Kaj li ne indulgas en la tempo de la vengxo.

³⁴Car la jalousie met un homme en fureur, Et il est sans pitié au jour de la vengeance;

³⁵Li rigardas nenian kompenson, Kaj li ne akceptas, se vi volas ecx multe donaci.

³⁵Il n'a égard à aucune rançon, Et il est inflexible, quand même tu multiplierais les dons.