1Kiam vi sidigxos, por mangxi kun reganto, Rigardu bone, kio estas antaux vi;
1Jika engkau duduk makan dengan seorang pembesar, ingatlah siapa dia.
2Kaj vi metu trancxilon al via gorgxo, Se vi estas avidulo.
2Bila engkau mempunyai nafsu makan yang besar, tahanlah keinginanmu itu.
3Ne deziru liajn bongustajn mangxojn; CXar gxi estas trompa pano.
3Jangan rakus akan makanan enak yang dihidangkannya, barangkali ia hendak menjebak engkau.
4Ne penu ricxigxi; Forlasu vian pripensadon.
4Janganlah bersusah payah untuk menjadi kaya. Batalkanlah niatmu itu.
5CXu vi direktos viajn okulojn al gxi? gxi jam ne ekzistos; CXar ricxeco faras al si flugilojn kiel aglo, kaj forflugas al la cxielo.
5Sebab, dalam sekejap saja hartamu bisa lenyap, seolah-olah ia bersayap dan terbang ke angkasa seperti burung rajawali.
6Ne mangxu panon de malbondeziranto, Kaj ne deziru liajn bongustajn mangxojn.
6Jangan makan bersama orang kikir. Jangan pula ingin akan makanannya yang lezat.
7CXar kiaj estas la pensoj en lia animo, tia li ankaux estas: Mangxu kaj trinku, li diros al vi, Sed lia koro ne estas kun vi.
7Sebab, ia akan berkata, "Mari makan; silakan tambah lagi," padahal maksudnya bukan begitu. Ia bermulut manis, tapi hati lain.
8La pecon, kiun vi mangxis, vi elvomos; Kaj vane vi perdis viajn agrablajn vortojn.
8Nanti apa yang sudah kautelan kaumuntahkan kembali, dan semua kata-katamu yang manis kepadanya tak ada gunanya.
9En la orelojn de malsagxulo ne parolu; CXar li malsxatos la sagxecon de viaj vortoj.
9Janganlah menasihati orang bodoh; ia tidak akan menghargai nasihatmu itu.
10Ne forsxovu la antikvajn limojn, Kaj sur la kampon de orfoj ne iru.
10Jangan sekali-kali memindahkan batas tanah warisan atau mengambil tanah kepunyaan yatim piatu.
11CXar ilia Liberiganto estas forta; Li defendos ilian aferon kontraux vi.
11Sebab, TUHAN adalah pembela yang kuat dialah yang akan membela mereka melawan engkau.
12Elmetu vian koron al instruo Kaj viajn orelojn al paroloj de prudento.
12Perhatikanlah ajaran gurumu dan belajarlah sebanyak mungkin.
13Ne malvolu puni knabon: Se vi batos lin per kano, li ne mortos.
13Janganlah segan-segan mendidik anakmu. Jika engkau memukul dia dengan rotan, ia tak akan mati,
14Vi batos lin per kano, Kaj lian animon vi savos de SXeol.
14malah akan selamat.
15Mia filo, se via koro estos sagxa, Tiam gxojos ankaux mia koro.
15Anakku, aku senang sekali kalau engkau bijaksana.
16Kaj mia internajxo gxojos, Kiam viaj lipoj parolos gxustajxon.
16Aku bangga bila mendengar engkau mengucapkan kata-kata yang tepat.
17Via koro sin tiru ne al pekuloj, Sed al timo antaux la Eternulo cxiutage.
17Janganlah iri hati kepada orang berdosa. Taatlah selalu kepada Allah
18CXar ekzistas estonteco, Kaj via espero ne perdigxos.
18supaya masa depanmu terjamin, dan harapanmu tidak hilang.
19Auxskultu vi, mia filo, kaj estu sagxa, Kaj direktu vian koron al la gxusta vojo.
19Dengarkan, anakku! Jadilah bijaksana. Perhatikanlah sungguh-sungguh cara hidupmu.
20Ne estu inter la drinkantoj de vino, Inter tiuj, kiuj mangxas tro da viando;
20Janganlah bergaul dengan pemabuk atau orang rakus,
21CXar drinkemulo kaj mangxegemulo malricxigxos, Kaj dormemulo havos sur si cxifonajxojn.
21sebab mereka akan menjadi miskin. Jika engkau tidur saja, maka tak lama lagi engkau akan berpakaian compang-camping.
22Auxskultu vian patron, kiu vin naskigis, Kaj ne malsxatu vian patrinon, kiam sxi maljunigxos.
22Taatilah ayahmu; sebab, tanpa dia engkau tidak ada. Apabila ibumu sudah tua, tunjukkanlah bahwa engkau menghargai dia.
23Veron acxetu, kaj ne vendu sagxon Kaj instruon kaj prudenton.
23Ajaran yang benar, hikmat, didikan, dan pengertian--semuanya itu patut dibeli, tetapi terlalu berharga untuk dijual.
24Grandan gxojon havas patro de virtulo, Kaj naskinto de sagxulo gxojos pro li.
24Seorang ayah akan gembira kalau anaknya mempunyai budi pekerti yang baik; ia akan bangga kalau anaknya bijaksana.
25Via patro kaj via patrino gxojos, Kaj via naskintino triumfos.
25Semoga ayah ibumu bangga terhadapmu; semoga bahagialah wanita yang melahirkan engkau.
26Donu, mia filo, vian koron al mi, Kaj al viaj okuloj placxu miaj vojoj.
26Perhatikanlah baik-baik dan contohilah hidupku, anakku!
27CXar malcxastulino estas profunda foso, Kaj fremda edzino estas malvasta puto.
27Perempuan nakal yang melacur adalah perangkap yang berbahaya.
28SXi embuskas kiel rabisto, Kaj kolektas cxirkaux si perfidulojn.
28Mereka menghadang seperti perampok dan membuat banyak laki-laki berzinah.
29CXe kiu estas ploro? cxe kiu estas gxemoj? cxe kiu estas malpaco? CXe kiu estas plendoj? cxe kiu estas senkauxzaj batoj? CXe kiu estas malklaraj okuloj?
29Tahukah engkau apa yang terjadi pada orang yang minum anggur terlalu banyak, dan sering mengecap minuman keras? Orang itu sengsara dan menderita. Ia selalu bertengkar dan mengeluh. Matanya merah dan badannya luka-luka, padahal semuanya itu dapat dihindarinya.
30CXe tiuj, kiuj sidas malfrue cxe vino, CXe tiuj, kiuj venas, por gustumi aroman trinkajxon.
30(23:29)
31Ne rigardu la vinon, kiel rugxa gxi estas, Kiel gxi brilas en la pokalo, kiel glate gxi eniras:
31Janganlah membiarkan anggur menggodamu, sekalipun warnanya sangat menarik dan nampaknya berkilauan dalam gelas serta mengalir masuk dengan nikmat ke dalam tenggorokan.
32En la fino gxi mordas kiel serpento Kaj pikas kiel vipuro.
32Esok paginya engkau merasa seperti telah dipagut ular berbisa.
33Viaj okuloj vidos fremdajxojn, Kaj via koro parolos malgxustajxojn.
33Matamu berkunang-kunang, pikiranmu kacau dan mulutmu mengoceh.
34Kaj vi estos kiel dormanto meze de la maro, Kaj kiel dormanto sur la supro de masto.
34Engkau merasa seperti berada pada ujung tiang kapal di tengah lautan; kepalamu pusing dan engkau terhuyung-huyung.
35Ili batis min, sed gxi min ne doloris; Ili frapis min, sed mi ne sentis; Kiam mi vekigxos, mi denove tion sercxos.
35Lalu kau akan berkata, "Rupanya aku dipukul dan ditampar orang, tetapi aku tak dapat mengingat apa yang telah terjadi. Aduh, aku ngantuk sekali! Aku perlu minum lagi!"