Esperanto

Zarma

Proverbs

24

1Ne sekvu malbonajn homojn, Kaj ne deziru esti kun ili;
1 Ma si canse boro laaley gaa, Ma si anniya ka goro i banda.
2CXar ilia koro pensas pri perfortajxo, Kaj ilia busxo parolas malbonajxon.
2 Zama i biney goono ga toonye dabariyaŋ te no, I meyey mo goono ga hasaraw hariyaŋ fakaaray.
3Per sagxo konstruigxas domo, Kaj per prudento gxi fortikigxas;
3 Laakal do no boro ga windi cina, Fahamay do mo no i g'a sinji.
4Kaj per sciado la cxambroj plenigxas Per cxia havo grandvalora kaj agrabla.
4 Bayray do mo no i ga fu-izey toonandi nda arzaka kulu kaŋ gonda darza, Kaŋ yaŋ ga kaan mo.
5Homo sagxa havas forton, Kaj homo prudenta estas potenca.
5 Laakalkooni gonda gaabi, Oho, boro kaŋ gonda bayray ga tonton da gaabi.
6Kun pripenso faru militon; Kaj venko venas per multe da konsilantoj.
6 Zama laakal saaware do no ni ga ni wongo te, Saawarekoy jama ra zaama go no.
7Tro alta estas la sagxo por malsagxulo; CXe la pordego li ne malfermos sian busxon.
7 Laakal go beene, a bisa saamo hina, A si nga me fiti faada meyey ra mo.
8Kiu intencas fari malbonon, Tiun oni nomas maliculo.
8 Boro kaŋ ga laala dabari te, borey ga ne a se zambante.
9Malico de malsagxulo estas peko; Kaj blasfemanto estas abomenajxo por homo.
9 Laakal-jaŋay dabarey teeyaŋ ya zunubi no, Dondako mo ya fanta hari no borey se.
10Se vi montrigxis malforta en tago de mizero, Via forto estas ja malgranda.
10 Da ni gaa ga yay kankami zaari ra, Ni gaabo ya ikayna fo no.
11Savu tiujn, kiujn oni prenis por mortigi, Kaj ne fortirigxu de tiuj, kiuj estas kondamnitaj al morto.
11 Ma borey kaŋ yaŋ i go ga konda buuyaŋ do faaba, Ngey kaŋ yaŋ ga tatanji ka koy wiyaŋ do mo, Kala ni m'i gaay.
12Se vi diras:Ni tion ne sciis, La esploranto de koroj ja komprenas, Kaj la gardanto de via animo ja scias, Kaj Li redonas al homo laux liaj faroj.
12 Da ni ne: «A go, iri mana woodin bay.» Manti biney neesiyaŋ Koyo go ga laakal? Ni fundo kurukwa mo, a mana bay no? A si bana boro kulu se nga goyo alhakku no?
13Mangxu, mia filo, mielon, cxar gxi estas bona; Kaj la mieltavolo estas dolcxa por via gorgxo;
13 Ay izo, ma yu ŋwa, zama a ga boori. Yu fanta haro mo ga kaan ni meyo ra.
14Tia estas por via animo la sciado de sagxo, se vi gxin trovis, Kaj ekzistas estonteco, kaj via espero ne pereos.
14 Yaadin cine no ni ma bay kaŋ laakal ga bara ni fundo se. Da ni n'a gar, suba hanno go no, Hay kulu si ni beeja kaa ni se mo.
15Ne insidu, ho malvirtulo, kontraux la domo de virtulo; Ne ataku lian ripozejon;
15 Ya nin, boro laalo, Ma si gum ka lamba adilante nangora se, Ni ma si a fulanzamyaŋo do halaci mo.
16CXar sep fojojn virtulo falos, kaj tamen levigxos; Sed malvirtuloj implikigxas en la malfelicxo.
16 Zama adilante ga kaŋ sorro iyye, A ga ye ka tun koyne, Amma masiiba ga boro laalo zeeri.
17Kiam falas via malamiko, ne gxoju, Kaj cxe lia malfelicxo via koro ne plezurigxu;
17 Ma si farhã da ni ibara kaŋ, Ni bina mo ma si maa kaani d'a kati.
18CXar eble la Eternulo vidos, kaj tio ne placxos al Li, Kaj Li returnos de li Sian koleron.
18 Zama Rabbi ma si di, a ma dukur mo, A ma bare ka fay da nga bine tuna a boŋ.
19Ne koleru kontraux malbonfarantoj, Kaj ne enviu la malvirtulojn;
19 Ma si ni bina taabandi goy laalo teekoy sabbay se, Ma si canse boro laaley gaa mo.
20CXar la malbonulo ne havos estontecon; La lumilo de malvirtuloj estingigxos.
20 Zama boro laalo sinda suba hanno, I ga boro laalo fitilla wi mo.
21Timu, mia filo, la Eternulon kaj la regxon; Kun ribeluloj ne komunikigxu.
21 Ay izo, ma humburu Rabbi, da bonkooni mo, Ma si hangasinay da ngey kaŋ ga bara-ne-bara-ne.
22CXar subite venos ilia pereo; Kaj kiu scias, kiam venos la puno de ambaux?
22 Zama i masiiba ga kaa korab! folloŋ. May no ga bay halaciyaŋ kaŋ ihinka kulu ga kande?
23Ankaux cxi tio estas vortoj de sagxuloj: Konsideri personojn cxe jugxado estas ne bone.
23 Sanni woone yaŋ mo laakalkooney wane yaŋ no. Baar'a-baar'a si boori ciiti do.
24Kiu diras al malvirtulo:Vi estas virtulo, Tiun malbenos popoloj, tiun malamos gentoj.
24 Boro kaŋ ne boro laalo se: «Nin wo adilante no,» Dumey g'a laali, kundey g'a fanta.
25Sed kiuj faras riprocxojn, tiuj placxas, Kaj sur ilin venos bona beno.
25 Amma ngey kaŋ ga deeni a gaa, Woodin ga boori. Albarka hanno mo ga zumbu i gaa.
26Kiu respondas gxustajn vortojn, Tiu kisas per la lipoj.
26 Nga kaŋ ga tu da mate kaŋ ga saba ga hima baakasinay sunsumyaŋ da me-kuurey.
27Plenumu vian laboron ekstere, Pretigu cxion sur via kampo; Kaj poste arangxu vian domon.
27 Ma ni goyo soola taray, Ma soola ni boŋ se mo fari ra, Kokor banda mo ma ni windo cina.
28Ne atestu sen kauxzo kontraux via proksimulo; CXu vi trompus per via busxo?
28 Ma si goro seeda ni gorokasino boŋ daliili kulu si, Ni ga ba ni ma fafagay te da ni meyo, wala?
29Ne diru:Kiel li agis kontraux mi, tiel mi agos kontraux li; Mi redonos al la homo laux lia faro.
29 Ma si ne: «Kal ay ma te a se mate kaŋ cine a te ay se, Ay ga bora bana nga goyo boŋ.»
30Mi pasis tra kampo de homo maldiligenta Kaj tra vinbergxardeno de sensagxulo;
30 Ay na hawfuno fari fonda gana, Boro kaŋ sinda laakal reyzin* kalo no ay casu.
31Kaj jen cxie elkreskis urtiko, CXio estas kovrita de dornoj, Kaj la sxtona muro estas detruita.
31 A go, a kulu goono ga daabu nda karji, A batama go ga daabu nda ganda karji, A tondi windo mo kaŋ.
32Kaj kiam mi vidis, mi prenis gxin en mian koron, Mi rigardis, kaj ricevis instruon:
32 Saaya din ay guna, ay laakal mo hal a boori, Ay di, woodin n'ay gooji mo.
33Iom da dormo, iom da dormeto, Iom da kunmeto de la manoj por kusxado;
33 A cindi jirbi kayna jina, A cindi dusungu kayna, A cindi kambe koliyaŋ kayna hala ni ma jirbi,
34Kaj venos via malricxeco kiel rabisto, Kaj via senhaveco kiel viro armita.
34 Yaadin cine gaa no talkataray ga kaa ni gaa danga kosarayko, Ni jaŋa mo ga kaa danga wongaari.