1Surnud kärbsed panevad haisema salvisegaja õli, pisut rumalust võib mõjuda rohkem kui tarkus ja au.
1Li camenak raxyât naxpoß li sununquil ban ut nachuhoß. Joßcan ajcuiß li tôntil naßleb naru tixpoß ru li naßleb li kßaxal lokß.
2Targa süda hoiab paremale ja albi süda pahemale.
2Li ani cuan xnaßleb junelic nacuulac chiru xbânunquil li us. Abanan li ani mâcßaß xnaßleb caßaj cuiß li incßaß us nacuulac chiru xbânunquil.
3Teed käieski puudub albil mõistus, ja igaühele ilmneb, et ta on alp.
3Li ani mâcßaß xnaßleb riqßuin li cßaßru naxbânu nacßutun nak mâcßaß xnaßleb usta yôk chixyebal nak eb li jun chßôl chic mâcßaßeb xnaßleb.
4Kui valitseja viha tõuseb sinu vastu, siis ära jäta maha oma kohta, sest kannatlikkus hoiab ära suuri patte.
4Cui li cuan xcuanquil tâjoskßok châcuu, incßaß tâsume ru, xban nak naru nequeyîb ru li chßaßajquilal saß xyâlal.
5Halb asi, mida ma nägin päikese all, on see,
5Cuan jun li chßaßajquilal ninqßue retal saß ruchichßochß li nequeßxbânu li cuanqueb saß xcuanquil.
6rumalus pannakse kõrgele kohale, suured ja rikkad aga istuvad madalal.
6Li mâcßaßeb xnaßleb nequeßqßueheß xcßanjel châbil ut li cuanqueb xnaßleb incßaß châbil li cßanjel nequeßqßueheß reheb.
7Ma olen näinud sulaseid hobuste seljas ja vürste käivat maas otsekui sulased.
7Ut quinqßue ajcuiß retal nak aß chic li lokßbil môs nequeßbêc chirix cacuây ut eb li cuanqueb xcuanquil nequeßbêc chi rok. Chanchaneb chic li lokßbil môs.
8Kes augu kaevab, langeb ise sinna sisse, ja kes müüri maha kisub, seda salvab madu.
8Li ani naxbec junak jul re tâtßanekß jalan, aßan ajcuiß li tâtßanekß chi saß. Li ani tixjor li tzßac li sutsu cuiß li tenamit tâtißekß xban cßantiß.
9Kes kive kangutab, teeb enesele häda, kes puid lõhub, ohustab ennast.
9Li ani najoroc pec naru naxtochß rib riqßuin li pec. Ut li ani najoroc siß naru naxyocß rib.
10Kui raud on nüri ja tera ei ihuta, siis tuleb jõudu pingutada; aga tulemuseks on tarkus tarvilik.
10Cui li mâl na-el li xkßesnal re, ut cui incßaß tâqßue xkßesnal, tento nak tatyocßok chi cau. Joßcan nak kßaxal us nak cuânk ânaßleb chixcßoxlanquil chanru tâbânu re nak tâbânu chi us li cßaßak re ru.
11Kui madu salvab, enne kui on lausutud, siis pole lausujast mingit kasu.
11¿Cßaß ta cuiß ru aj e nak junak tixnau xtûlanobresinquil li cßantiß cui tâtißekß xban, nak toj mâjiß naxtûlanobresi?
12Sõnad targa suust toovad poolehoidu, aga albi neelavad ta oma huuled:
12Li âtin li naxye li cuan xnaßleb nasukßi usilal chokß re. Abanan li cßaßru naxye li mâcßaß xnaßleb, aßan ajcuiß nasachoc re.
13tema kõne algus on alpimine ja tema kõne lõpp on kurjakuulutav meeletus.
13Li cuînk li mâcßaß xnaßleb naxtiquib âtinac riqßuin tôntil naßleb. Ut nak narakeß chi âtinac, kßaxal cuißchic yibru li naxye.
14Alp teeb palju sõnu, ent ükski inimene ei tea, mis tuleb, ja kes ütleks temale, mis sünnib pärast teda?
14Li mâcßaß xnaßleb cßajoß nacuulac chiru âtinac. Abanan ¿ma târûk ta biß tixye cßaßru tâcßulmânk? Incßaß, xban nak mâ ani nanaßoc re cßaßru tâcßulmânk mokon nak mâ anihak chic aßan.
15Albi vaev väsitab seda, kes linnateed ei tunne.
15Li ani mâcßaß xnaßleb naxcamsi rib chi cßanjelac chi mâcßaß aj e ut incßaß naxnau bar tâxic mokon.
16Häda sulle, maa, kui su kuningaks on sulane ja su vürstid pidutsevad juba hommikul!
16Tokßob ru li tenamit li cuan xrey toj sâj, xban nak toj mâcßaß xnaßleb. Ut li nequeßtenkßan re li rey junes ninkßeîc nequeßxcßoxla.
17Õnnelik oled, maa, kui su kuningas on vaba mehe poeg ja su vürstid pidutsevad õigel ajal nagu mehed, aga mitte nagu joodikud!
17Abanan us xak re li tenamit li cuan jun xrey cuan xnaßleb ut châbil. Ut eb li nequeßtenkßan re nequeßcuaßac saß x-ôril re xqßuebal rêkaj lix metzßêuheb. Ut mâcuaß calâc nequeßxcßoxla.
18Suure laiskuse pärast vajuvad sarikad, ja kui käsi süles peetakse, tilgub koda läbi.
18Li ani incßaß nacuulac chiru cßanjelac, natßaneß li rochoch saß xbên. Ut xban nak incßaß naraj cßanjelac, na-oquesin li rochoch.
19Mõnu pärast valmistatakse rooga, vein teeb elu rõõmsaks, ja raha eest saab kõike.
19Li ninkße naqßuehoc sahil chßôlej. Ut li vino naxqßue ajcuiß xsahil xchßôleb li cuanqueb saß ruchichßochß. Abanan li tumin, aßan li naxbânu chixjunil aßin.Mâcuechß rix li rey chi moco riqßuin lâ cßaßux. Ut incßaß tat-âtinak chirix li biom usta âjunes cuânkat saß lâ cuochoch, xban nak cuanqueb cocß xul nequeßrupupic. Mâre teßxye chak re li cßaßru tâye.
20Isegi mõttes ära sajata kuningat, ja oma magamiskambris ära sajata rikast, sest taeva lind viib hääle välja ja tiivuline teatab loost!
20Mâcuechß rix li rey chi moco riqßuin lâ cßaßux. Ut incßaß tat-âtinak chirix li biom usta âjunes cuânkat saß lâ cuochoch, xban nak cuanqueb cocß xul nequeßrupupic. Mâre teßxye chak re li cßaßru tâye.