1Ihminen suunnittelee mielessään, mutta sanat antaa Herra.
1¶ Ko nga whakatakataka a te ngakau na te tangata; engari ko te kupu whakahoki a te arero na Ihowa.
2Ihminen pitää oikeina kaikkia teitään, mutta Herra punnitsee ajatukset.
2¶ Ko nga ara katoa o te tangata he ma ki ona ake kanohi; ko Ihowa ia ki te pauna i nga wairua.
3Tuo kaikki hankkeesi Herran eteen, niin suunnitelmasi menestyvät.
3¶ Utaina au mahi ki runga ki a Ihowa, a ka whakapumautia ou whakaaro.
4Kaiken on Herra tehnyt tarkoituksiaan varten, jumalattomankin -- kohtaamaan kovan päivän.
4¶ He mea hanga na Ihowa nga mea katoa mo tona tutukitanga, mo tona: ae ra, ko te tangata kino hoki mo te ra o te kino.
5Herra vihaa kaikkia kerskailijoita -- totisesti, he eivät rangaistusta vältä!
5¶ He mea whakarihariha na Ihowa te hunga ngakau whakakake katoa; ahakoa pupuri te ringa ki te ringa, e kore ia e kore te whiua.
6Laupeus ja uskollisuus sovittavat synnin, Herran pelko pitää loitolla pahasta.
6¶ Ko te mahi tohu tangata me te pono hei pure mo te kino; ma te wehi hoki ki a Ihowa ka mawehe atu ai te tangata i te kino.
7Joka elää Herran mielen mukaisesti, pääsee sovintoon vihamiestensäkin kanssa.
7¶ Ki te pai a Ihowa ki nga ara o te tangata, ka meinga e ia ona hoariri nei ano kia mau te rongo ki a ia.
8Parempi vähän ja rehellisesti kuin isot voitot vilpillisesti.
8¶ He pai ake te mea iti i runga i te tika, i nga hua maha ki te kahore he tika.
9Ihminen suunnittelee tiensä, mutta Herra ohjaa hänen askelensa.
9¶ Ko te ngakau o te tangata hei whakaaro i tona ara; ko Ihowa ia hei whakatika i tona hikoi.
10Kuninkaan huulilla on Jumalan päätös, ei hän erehdy tuomiossaan.
10¶ He kupu atua kei nga ngutu o te kingi; e kore tona mangai e poka ke ina whakawa.
11Puntari on Herran, vaaka on Herran, hänen ovat kaikki punnukset.
11¶ Ko te taimaha tika, ko te pauna tika, na Ihowa; he mahi nana nga kohatu katoa o te putea.
12Vääryyttä kuninkaat eivät siedä, ilman oikeutta ei valtaistuin kestä.
12¶ He mea whakarihariha ki nga kingi te mahi i te kino; na te tika hoki i u ai te torona.
13Rehellinen puhe on kuninkaalle mieleen, todenpuhujaa hän rakastaa.
13¶ He mea ahuareka ki nga kingi nga ngutu tika: e aroha ana hoki ratou ki te tangata e korero tika ana.
14Kuninkaan viha on kuoleman airut, mutta viisas voi hänet lepyttää.
14¶ Ko te riri o te kingi ano he karere mo te mate: engari ka whakamarietia e te tangata whakaaro nui.
15Kuninkaan hymy on elämän vakuus, hänen suosionsa kuin keväinen sade.
15He ora kei te marama o te mata o te kingi: a ko tana manako he rite ki te kapua o to muri ua.
16Hanki viisautta, se on parempaa kuin kulta, hanki ymmärrystä, se on kalliimpaa kuin hopea.
16¶ Ko te whiwhi ki te whakaaro nui, ano te pai! pai atu i te whiwhi ki te koura; ko te whiwhi hoki ki te matauranga te mea e hiahiatia nuitia atu i te hiriwa.
17Oikeamielisten tie kiertää pahan kaukaa, henkensä turvaa, joka tietään tarkkaa.
17¶ Ko te huanui o te hunga tika he mawehe atu i te kino: ko te tangata e whai whakaaro ana ki tona ara, ka mau tona wairua.
18Pöyhkeys vie perikatoon, ylpeys käy lankeemuksen edellä.
18¶ Haere ai te whakakake i mua o te whakangaromanga, te wairua whakapehapeha i mua i te hinganga.
19Parempi elää hiljaa köyhien parissa kuin jakaa saalista röyhkeiden kanssa.
19¶ Ko te ngakau whakaiti i waenga i te hunga rawakore, pai atu i te uru ki te tuwahanga taonga a te hunga whakakake.
20Joka harkiten toimii, saa kaikkea hyvää, onni on sen, joka turvaa Herraan.
20¶ Ko te tangata e tahuri ana ki te kupu, ka kite i te pai: a ko te tangata e whakawhirinaki ana ki a Ihowa, ka hari.
21Harkitseva ihminen saa viisaan maineen, taitava puhe taivuttaa mielet.
21¶ Ka kiia te whakaaro nui he matau; ma te reka hoki o nga ngutu ka neke ai te mohio.
22Viisaus on viisaalle elämän lähde, tyhmyys tyhmälle rangaistus.
22¶ Ko te matauranga te puna o te ora mo te tangata i whiwhi ki tera; ko te ako ia mo te hunga wairangi ko to ratou wairangi ano.
23Viisas sydän antaa suuhun sanat, jotka vievät perille opetuksen.
23¶ Ma te ngakau o te tangata whakaaro nui e tohutohu tona mangai, e apiti hoki he kupu mohio ki ona ngutu.
24Ystävän sanat ovat nuorta hunajaa: makeat mielelle, virvoittavat ruumiille.
24¶ Ko nga kupu matareka ano kei te honikoma, he reka ki te wairua, he rongoa ki nga wheua.
25Moni luulee omaa tietään oikeaksi, vaikka se on kuoleman tie.
25¶ Tera he ara e tika ana ki te titiro a te tangata; ko tona mutunga ia ko nga ara ki te mate.
26Nälkä miehen työhön ajaa, oma suu on häntä hoputtamassa.
26¶ Ko te hiahia o te tangata e mahi ana, e mahi ana mona; no te mea e akiakina ana ia e tona mangai.
27Heittiö penkoo esiin pahaa, hänen huulillaan on kuin polttava tuli.
27¶ E whakatakoto ana te tangata tikangakore i te kino, a kei ona ngutu ano he ahi e ka ana.
28Juonittelija rakentaa riitaa, panettelija erottaa ystävykset.
28Ko ta te tangata whanoke he titaritari i te raruraru; ko ta te tangata kawekawe korero he wehewehe i nga hoa tupu.
29Kelvoton mies vetää ystävänsä mukaan, johdattaa hänetkin turmion tielle.
29¶ Whakawai ai te tangata nanakia i tona hoa, kawe ai i a ia ki te huarahi kahore i pai.
30Joka kyräten katsoo, hankkii pahaa, joka huulensa tiukkaa, on jo päätöksen tehnyt.
30Ko te tangata e whakamoe ana i ona kanohi, e mea ana kia whakaaroa ai e ia nga mea whanoke; ko te tangata e kokopi ana i ona ngutu e whakatutuki ana i te kino.
31Harmaat hapset ovat kunniaseppele, palkinto sille, joka oikein elää.
31¶ He karauna kororia te mahunga hina, e ka kitea i runga i te ara o te tika.
32Sävyisyys on sankaruutta arvokkaampi, maltti enemmän kuin kaupungin valtaus.
32¶ Engari rawa te tangata manawanui i te tangata kaha, te tangata e pehia ana e ia tona wairua i te tangata i horo ai te pa.
33Helmassa arpaa ravistellaan, tuloksen ratkaisee Herra.
33¶ E maka ana te rota ki roto ki te kokorutanga o te kakahu; kei a Ihowa ia te tikanga katoa.