1Salomon, Daavidin pojan, Israelin kuninkaan, sananlaskut.
1Ang mga kawikaan ni Salomon na anak ni David na hari sa Israel:
2Opettakoot ne viisautta, kasvattakoot ymmärtämään ymmärryksen sanat,
2Upang umalam ng karunungan at turo; upang bulayin ang mga salita ng pagkaunawa;
3johdattakoot hyvään tietoon, oikeudentuntoon ja rehtiin mieleen.
3Upang tumanggap ng turo sa pantas na paguugali, sa katuwiran, at kahatulan, at karampatan;
4Kokemattomat saakoot niistä viisautta, nuoret tietoa ja harkintaa.
4Upang magbigay ng katalinuhan sa musmos. Kaalaman at pagbubulay sa kabataan:
5Viisaskin viisastuu, kun kuulee niitä, järkeväkin saa opastusta,
5Upang marinig ng pantas, at lumago sa ikatututo: at upang tamuhin ng taong may unawa ang magagaling na payo:
6oppii mietelmiä ja vertauksia, tajuaa viisaiden sanat, avaa arvoitukset.
6Upang umunawa ng kawikaan at ng kahulugan; ng mga salita ng pantas, at ng kanilang malalabong sabi.
7Herran pelko on tiedon perusta, vain hullu halveksii viisautta ja opetusta.
7Ang takot sa Panginoon ay pasimula ng kaalaman: nguni't ang mangmang ay humahamak sa karunungan at turo.
8Poikani, kuule isäsi neuvoja, älä väheksy äitisi opetusta --
8Anak ko, dinggin mo ang turo ng iyong ama, at huwag mong pabayaan ang kautusan ng iyong ina:
9ne ovat seppele hiuksillasi, ketju kaulaasi koristamassa.
9Sapagka't sila'y magiging tali ng biyaya sa iyong ulo, at mga kuwintas sa ligid ng iyong leeg.
10Älä suostu, poikani, synnintekijöiden viekoituksiin,
10Anak ko, kung ikaw ay hikayatin ng mga makasalanan, huwag mong tulutan.
11kun he sanovat: "Tule mukaan, mennään väijyksiin, käydään vaanimaan viattomia.
11Kung kanilang sabihin, sumama ka sa amin, tayo'y magsibakay sa pagbububo ng dugo, tayo'y mangagkubli ng silo na walang anomang kadahilanan sa walang sala;
12Niellään heidät elävältä, yhtenä suupalana, niin kuin hauta nielee terveen miehen.
12Sila'y lamunin nating buhay na gaya ng Sheol. At buo, na gaya ng nagsibaba sa lungaw;
13Kaikenlaiset kalleudet odottavat meitä, ryöstösaalis täyttää kohta varastomme.
13Tayo'y makakasumpong ng lahat na mahalagang pag-aari, ating pupunuin ang ating mga bahay ng samsam;
14Saat heittää siitä kanssamme arpaa, meidän kukkaromme on yhteinen."
14Ikaw ay makikipagsapalaran sa gitna namin; magkakaroon tayong lahat ng isang supot:
15Heidän tielleen, poikani, älä lähde, pidä jalkasi poissa heidän poluiltaan,
15Anak ko, huwag kang lumakad sa daan na kasama nila; pigilin mo ang iyong paa sa kanilang landas:
16sillä he rientävät pahaa kohti, kiiruhtavat vuodattamaan verta.
16Sapagka't ang kanilang mga paa ay nagsisitakbo sa kasamaan, at sila'y nangagmamadali sa pagbububo ng dugo.
17Ei lintu verkkoa näe, vaikka näkee sitä levitettävän.
17Sapagka't walang kabuluhang naladlad ang silo, sa paningin ng alin mang ibon:
18Oman verensä he väijyessään vaarantavat, omaa tuhoaan etsivät vaaniessaan.
18At binabakayan ng mga ito ang kanilang sariling dugo, kanilang ipinagkukubli ng silo ang kanilang sariling mga buhay.
19Sellainen on riistäjän tie. Joka sille lähtee, kulkee tuhoon.
19Ganyan ang mga lakad ng bawa't sakim sa pakinabang; na nagaalis ng buhay ng mga may-ari niyaon.
20Viisaus huutaa kaduilla, antaa toreilla puheensa kaikua,
20Karunungan ay humihiyaw na malakas sa lansangan; kaniyang inilalakas ang kaniyang tinig sa mga luwal na dako;
21meluisten katujen kulmissa se kutsuu, kuuluttaa asiansa markkinapaikoilla:
21Siya'y humihiyaw sa mga pangulong dako na pinaglilipunan; sa pasukan ng mga pintuang-bayan, sa bayan, kaniyang binibigkas ang kaniyang mga salita:
22"Kuinka kauan te tyhmät hellitte tyhmyyttänne, pitkäänkö, kerskujat, kerskutte, hullut vihaatte tietoa?
22Hanggang kailan kayong mga musmos, magsisiibig sa inyong kamusmusan? At ang mga nanunuya ay maliligaya sa panunuya, at ang mga mangmang ay mangagtatanim sa kaalaman?
23Kääntykää minun puoleeni, minä opetan teitä, saatan teidät tuntemaan opetukseni ja tietoni.
23Magsibalik kayo sa aking saway: narito, aking ibubuhos ang aking espiritu sa inyo.
24"Minä kutsuin teitä, mutta te ette siitä piitanneet, minä uhkasin teitä, eikä kukaan kavahtanut.
24Sapagka't ako'y tumawag, at kayo'y tumanggi: aking iniunat ang aking kamay, at walang makinig;
25Yhtäkään neuvoani ette ole ottaneet varteen, opetukseni ei ole kelvannut teille.
25Kundi inyong iniuwi sa wala ang buo kong payo, at hindi ninyo inibig ang aking saway:
26Niinpä minä nauran, kun teidän käy huonosti, pilkkaan, kun tulee aika jota kauhistutte,
26Ako naman ay tatawa sa kaarawan ng inyong kasakunaan: ako'y manunuya pagka ang inyong takot ay dumarating;
27kun pelko tulee yllenne kuin rajuilma ja onnettomuus iskee tuulispäänä, kun osaksenne tulee ahdinko ja vaiva.
27Pagka ang iyong takot ay dumarating na parang bagyo. At ang inyong kasakunaan ay dumarating na parang ipoipo; pagka ang hirap at hapis ay dumating sa inyo.
28Silloin te huudatte minua, mutta minä en vastaa, etsitte minua, ettekä löydä.
28Kung magkagayo'y tatawag sila sa akin, nguni't hindi ako sasagot; hahanapin nila akong masikap, nguni't hindi nila ako masusumpungan:
29Te vihasitte tietoa, ette halunneet totella Herraa,
29Sapagka't kanilang ipinagtanim ang kaalaman, at hindi pinili ang takot sa Panginoon.
30te vähät välititte, kun teitä neuvoin, ette antaneet arvoa ohjeilleni.
30Ayaw sila ng aking payo; kanilang hinamak ang buo kong pagsaway:
31Niinpä saatte syödä tekojenne hedelmät, niellä kurkun täydeltä juonianne.
31Kaya't sila'y magsisikain ng bunga ng kanilang sariling lakad, at mabubusog ng kanilang sariling mga kagagawan.
32Uppiniskaisuus on tyhmälle tuhoksi, huolettomuuteensa hullu kuolee.
32Sapagka't papatayin sila ng pagtalikod ng musmos, at ang pagkawalang balisa ng mga mangmang ay ang sisira sa kanila.
33Mutta joka minua kuulee, on turvassa, hänen ei tarvitse pelätä mitään pahaa."
33Nguni't ang nakikinig sa akin ay tatahang tiwasay. At tatahimik na walang takot sa kasamaan.