¹Sprüche Salomos, des Sohnes Davids, des Königs von Israel,

¹گفتار حکیمانه سلیمان ـ پسر داود، پادشاه بنی اسرائیل.

²daß man Weisheit und Zucht erlerne und verständige Reden verstehe,

²این گفتار حکیمانه به شما کمک می کند تا حکمت و نصیحت خوب را تشخیص بدهید و گفتار عاقلانه را بفهمید.

³daß man Gedankenzucht erlange, Rechtssinn, Urteilskraft und Aufrichtigkeit;

³به شما یاد می دهد که چطور عاقلانه و با عدالت و انصاف و امانت زندگی کنید.

⁴damit den Einfältigen Klugheit, den Jünglingen Erkenntnis und Besonnenheit verliehen werde.

⁴این گفتار حکیمانه به اشخاص بی تجربه حکمت می آموزد و جوانان را به افرادی لایق و کاردان تبدیل می کند.

⁵Wer weise ist, hört darauf und vermehrt seine Kenntnisse, und wer verständig ist, eignet sich Fertigkeiten an,

⁵این گفتار حکیمانه، حتی حکمت دانشمندان را زیادتر کرده و افراد تحصیل کرده را راهنمایی می کند تا بتوانند معنی گفتار حکما و مسائل مشکل دانشمندان را درک نمایند.

⁶damit er Sprichwörter und bildliche Rede verstehe, die Worte der Weisen und ihre Rätsel.

⁶ترس خداوند، ابتدای حکمت است، اما مردم نادان ارزش حکمت و ادب را نمی دانند.

⁷Die Furcht des HERRN ist der Anfang der Erkenntnis; nur Toren verachten Weisheit und Zucht!

⁷ای پسر من، نصیحت پدر خود را بشنو و تعلیمات مادرت را فراموش مکن.

⁸Höre, mein Sohn, die Unterweisung deines Vaters und verwirf nicht die Lehre deiner Mutter!

⁸تعلیمات آن ها مانند تاج عزت و جلال بر سر تو و گردنبند زیبایی و افتخار بر گردنت خواهند بود.

⁹Denn sie sind ein schöner Kranz für dein Haupt und ein Geschmeide um deinen Hals.

⁹فرزندم، وقتی گناهکاران کوشش می کنند تو را فریب دهند، تسلیم نشو.

¹⁰Mein Sohn, wenn dich Sünder überreden wollen, so willige nicht ein,

¹⁰اگر بگویند: «بیا با هم متحد شویم تا یک نفر را بکشیم و کمین کنیم تا خون بی گناهان را بریزیم،

¹¹wenn sie sagen: «Komm mit uns, wir wollen auf Blut lauern, wir wollen dem Unschuldigen ohne Ursache nachstellen;

¹¹بیا تا مثل قبر آن ها را زنده زنده قورت کنیم و مانند مرگ بر سر آن ها نازل شویم،

¹²wir wollen sie verschlingen wie der Scheol die Lebendigen, als sänken sie unversehens ins Grab!

¹²هرگونه اموال گرانبها به دست می آوریم و خانه های خود را از اموال دزدی پُر می کنیم.

¹³Wir wollen allerlei kostbares Gut gewinnen und unsre Häuser füllen mit Raub;

¹³بیا باهم همدست شویم تا هرچه بدزدیم با هم تقسیم کنیم.»

¹⁴schließe dich uns auf gut Glück an, wir wollen gemeinsame Kasse führen!»

¹⁴فرزندم، با آن ها در یک راه مرو و از آن مردم دوری کن.

¹⁵Mein Sohn, geh nicht mit ihnen auf dem Wege, halte deinen Fuß zurück von ihrem Pfad!

¹⁵چونکه پای آن ها به خاطر شرارت می دود و برای ریختن خون شتاب می کند.

¹⁶Denn ihre Füße laufen zum Bösen und eilen Blut zu vergießen.

¹⁶انداختن دام در مقابل چشمان یک پرنده کار بیهوده ای است.

¹⁷Denn vergeblich wird das Netz ausgespannt vor den Augen aller Vögel;

¹⁷اما این قبیل افراد، برای خود دام می نشانند، دامی که خودشان در آن هلاک خواهند شد.

¹⁸sie aber lauern auf ihr eigenes Blut und stellen ihrem eigenen Leben nach.

¹⁸دزدی، عاقبت باعث هلاکت دزد می شود. سرنوشت کسانی که با قتل و غارت زندگی می کنند، هلاکت و نابودی است.

¹⁹Dies ist das Schicksal aller, die nach ungerechtem Gewinn trachten: er kostet seinen Besitzern die Seele!

¹⁹حکمت در کوچه ها و در جاده ها با آواز بلند همه را صدا می زند.

²⁰Die Weisheit ruft draußen laut, öffentlich läßt sie ihre Stimme hören;

²⁰در دروازۀ شهرها و هر جائی که مردم دور هم جمع می شوند، فریاد می کند:

²¹im ärgsten Straßenlärm schreit sie, an den Pforten der Stadttore hält sie ihre Reden:

²¹«ای مردم نادان، تا کی می خواهید احمق باشید؟ تا به کی می خواهید از مسخره کردن دانش لذت ببرید؟ تا به کی مردم احمق از حکمت نفرت می کنند؟

²²Wie lange wollt ihr Einfältigen die Einfalt lieben und ihr Spötter Lust am Spotten haben und ihr Toren Erkenntnis hassen?

²²وقتی شما را صدا می کنم گوش بدهید. پندهای خوبی می دهم و آنچه می دانم به شما می آموزم.

²³Kehret um zu meiner Zurechtweisung! Siehe, ich will euch meinen Geist sprudeln lassen, euch meine Worte kundtun!

²³چندین بار من شما را صدا کردم، نیامدید. دستهای خود را به طرف شما دراز کردم، پروا نکردید.

²⁴Darum, weil ich rufe und ihr mich abweiset, weil ich meine Hand ausstrecke und niemand darauf achtet,

²⁴نصایح مرا نپذیرفتید و نخواستید که شما را اصلاح کنم.

²⁵weil ihr vielmehr allen meinen Rat verwerfet und meine Zurechtweisung nicht begehret,

²⁵پس، وقتی گرفتار شوید، به شما می خندم و هنگامی که دچار ترس و وحشت شوید، شما را مسخره می کنم.

²⁶so werde auch ich eures Unglücks lachen und euer spotten,

²⁶وقتی ترس مثل طوفان به شما حمله کند و مصیبت مانند گردباد، دور شما را بگیرد، وقتی که به تنگدستی و پریشانی دچار شوید.

²⁷wenn das, was ihr fürchtet, wie ein Wetter über euch kommt und euer Schicksal euch wie ein Wirbelsturm überraschen wird, wenn euch Angst und Not überfällt.

²⁷آن وقت مرا صدا خواهید کرد ولی جواب نخواهم داد. همه جا به دنبال من خواهید گشت، ولی مرا نخواهید یافت،

²⁸Dann werden sie mich anrufen, aber ich werde nicht antworten; sie werden mich eifrig suchen und nicht finden,

²⁸زیرا شما هرگز به حکمت توجه نکردید و از خداوند اطاعت ننمودید.

²⁹darum, daß sie die Erkenntnis gehaßt und die Furcht des HERRN nicht erwählt haben,

²⁹هیچ وقت با من مشورت نکردید و به نصیحت های من توجه ننمودید.

³⁰daß sie meinen Rat nicht begehrt und alle meine Zurechtweisung verschmäht haben.

³⁰بنابراین، آنچه کاشته اید درو خواهید کرد و اعمال شما، شما را گرفتار می سازد.

³¹Darum sollen sie von der Frucht ihres eigenen Weges essen und von ihren eigenen Ratschlägen genug bekommen!

³¹مردم نادان که حکمت را قبول نمی کنند، نابود می شوند و بی توجهی آن ها، خود شان را هلاک خواهد کرد.اما کسانی که به من گوش بدهند در آرامش زندگی خواهند کرد و از هیچ چیزی نخواهند ترسید.»

³²Denn ihre Verirrung bringt die Einfältigen um, und ihre Sorglosigkeit stürzt die Toren ins Verderben.

³²اما کسانی که به من گوش بدهند در آرامش زندگی خواهند کرد و از هیچ چیزی نخواهند ترسید.»

³³Wer aber mir gehorcht, wird sicher wohnen und kein Unheil fürchten müssen.