1Die Entwürfe des Herzens sind des Menschen Sache; aber die Rede des Mundes kommt vom HERRN.
1انسان نقشه های زیادی می کشد، اما نتیجۀ نهائی آن ها در دست خدا است.
2Alle Wege des Menschen sind rein in seinen Augen; aber der HERR prüft die Geister.
2تمام کارهای انسان بنظر خودش درست است، ولی انگیزه ها را خداوند می بیند.
3Befiehl dem HERRN deine Werke, so kommen deine Pläne zustande.
3نقشه های خود را به دست خداوند بسپار، آنگاه در کارهایت موفق خواهی شد.
4Alles hat der HERR zu seinem bestimmten Zweck gemacht, sogar den Gottlosen für den bösen Tag.
4خداوند برای هر چیزی سرنوشتی تعیین کرده است و سرنوشت مردم بدکار تباهی است.
5Alle stolzen Herzen sind dem HERRN ein Greuel; die Hand darauf! sie bleiben nicht ungestraft.
5خداوند از اشخاص متکبر نفرت دارد و هرگز اجازه نمی دهد که آن ها از مجازات او فرار کنند.
6Durch Gnade und Wahrheit wird Schuld gesühnt, und durch die Furcht des HERRN weicht man vom Bösen.
6مهر و وفا داشته باش، خدا گناهت را می بخشد. از خداوند بترس و بدی به تو نمی رسد.
7Wenn jemandes Wege dem HERRN wohlgefallen, so macht er auch seine Feinde mit ihm zufrieden.
7وقتی کسی خدا را خوشنود می سازد، خدا کاری می کند که حتی دشمنان آن شخص هم با او آشتی و مصالحه نمایند.
8Besser wenig mit Gerechtigkeit, als ein großes Einkommen mit Unrecht.
8مال کم که از راه صحیح به دست آمده باشد، بهتر است از ثروت هنگفتی که از راه غلط فراهم شده باشد.
9Des Menschen Herz denkt sich einen Weg aus; aber der HERR lenkt seine Schritte.
9انسان در فکر خود نقشه ها می کشد، اما خدا او را در انجام آن ها هدایت می کند.
10Weissagung ist auf den Lippen des Königs; beim Rechtsprechen verfehlt sich sein Mund nicht.
10فرمان پادشاه مانند وحی قاطع است، پس او نباید در قضاوت اشتباه کند.
11Gesetzliches Maß und Gewicht kommen vom HERRN; alle Gewichtsteine im Beutel sind sein Werk.
11خداوند می خواهد که در معاملات تان از ترازو و اوزان درست استفاده کنید. این اصل را خداوند برقرار کرده است.
12Freveltaten sind den Königen ein Greuel; denn durch Gerechtigkeit wird ein Thron befestigt.
12پادشاهان نباید ظلم کنند، زیرا تخت سلطنت بر اساس عدالت استوار می ماند.
13Gerechte Lippen gefallen den Königen wohl, und wer aufrichtig redet, macht sich beliebt.
13پادشاهان، اشخاص راستگو را دوست دارند و از وجود آن ها خوشنود می شوند.
14Des Königs Zorn ist ein Todesengel; aber ein weiser Mann versöhnt ihn.
14خشم پادشاه پیام آور مرگ است، اما مرد عاقل آن را فرو می نشاند.
15Im Leuchten des königlichen Angesichts ist Leben, und seine Gunst ist wie eine Wolke des Spätregens.
15خوشی و رضایت پادشاه مانند ابر بهاری است که حیات به ارمغان می آورد.
16Wieviel besser ist's, Weisheit zu erwerben als Gold, und Verstand zu erwerben ist begehrenswerter als Silber!
16کسب حکمت بهتر است از اندوختن طلا و نقره.
17Die Bahn der Redlichen bleibt vom Bösen fern; denn wer seine Seele hütet, gibt acht auf seinen Weg.
17راه مردم خدا شناس دور از هر نوع بدی است و هر که در این راه قدم بردارد، جان خود را حفظ خواهد کرد.
18Vor dem Zusammenbruch wird man stolz, und Hochmut kommt vor dem Fall.
18نتیجۀ غرور هلاکت است و تکبر به سقوط می انجامد.
19Besser demütig sein mit dem Geringen, als Beute teilen mit den Stolzen.
19بهتر است انسان متواضع باشد و با مردم ستمدیده بنشیند از اینکه با اشخاص متکبر باشد و در غنایم آن ها شریک شود.
20Wer auf das Wort achtet, findet Glück; und wohl dem, der auf den HERRN vertraut!
20آنهائی که از کلام خدا اطاعت می کنند، سعادتمند می شوند و کسانی که بر او توکل نمایند، برکت می یابند.
21Wer weisen Herzens ist, wird verständig genannt; und Süßigkeit der Lippen verstärkt die Belehrung.
21مرد دانا را از روی فهمش می شناسند و سخنان دلنشین او تأثیر زیادی دارند.
22Wer Klugheit besitzt, hat eine Quelle des Lebens; aber mit ihrer Dummheit strafen sich die Narren selbst.
22حکمت برای کسانی که از آن برخوردارند، چشمۀ حیات است، ولی حماقت برای مردم نادان مجازات ببار می آورد.
23Wer weisen Herzens ist, spricht vernünftig und mehrt auf seinen Lippen die Belehrung.
23سخنان شخص دانا عاقلانه است و تعالیمی که او می دهد، مؤثر می باشد.
24Freundliche Reden sind wie Honigseim, süß der Seele und heilsam dem Gebein.
24سخنان محبت آمیز مثل عسل شیرین است و شفای بدن انسان می باشد.
25Ein Weg mag dem Menschen richtig erscheinen, und schließlich ist es doch der Weg zum Tod.
25راههائی هستند که بنظر انسان راست می آیند، اما عاقبت به مرگ منتهی می شوند.
26Die Seele des Arbeiters läßt es sich sauer werden; denn sein Hunger treibt ihn an.
26گرسنگی خوب است، زیرا ترا وادار می سازد تا برای رفع آن کار کنی.
27Ein Nichtsnutz gräbt Unglücksgruben, und auf seinen Lippen brennt es wie Feuer.
27آدم بدکار نقشه های پلید می کشد و شرارت لبهایش مثل آتشِ سوزنده است.
28Ein verdrehter Mann richtet Hader an, und ein Ohrenbläser trennt vertraute Freunde.
28شخص بد اندیش نزاع برپا می کند و آدم سخن چین بهترین دوستان خود را از هم جدا می سازد.
29Ein frecher Mensch überredet seinen Nächsten und führt ihn einen Weg, der nicht gut ist.
29شخص ظالم همسایۀ خود را فریب می دهد و او را به راه غلط می کشاند.
30Wer die Augen verschließt, denkt verkehrt; wer die Lippen zukneift, hat Böses vollbracht.
30چشمان خود را می بندد تا دروغ را اختراع نماید و لبهای خود را حرکت می دهد تا شرارت را انجام دهد.
31Graue Haare sind eine Krone der Ehren; sie wird gefunden auf dem Wege der Gerechtigkeit.
31عمر طولانی هدیه ای است که به مردم نیک داده می شود و موی سفید تاج جمال آن ها است.
32Besser ein Langmütiger als ein Starker, und wer sich selbst beherrscht, als wer Städte gewinnt.
32صبر از قدرت بهتر است و شخصی که بر نفس خود اراده دارد از کسی که شهر را تسخیر نماید برتر است.انسان قرعه می اندازد، اما حکم آن را خدا تعیین می کند.
33Im Busen des Gewandes wird das Los geworfen; aber vom HERRN kommt jeder Entscheid.
33انسان قرعه می اندازد، اما حکم آن را خدا تعیین می کند.