1Jakob bjó í landi því, er faðir hans hafði dvalist í sem útlendingur, í Kanaanlandi.
1Men Jakob bodde i det land hvor hans far hadde bodd som fremmed, i Kana'ans land.
2Þetta er ættarsaga Jakobs. Þegar Jósef var seytján ára gamall, gætti hann sauða með bræðrum sínum. En hann var smásveinn hjá þeim sonum Bílu og sonum Silpu, er voru konur föður hans. Og Jósef bar föður sínum illan orðróm um þá.
2Dette er historien om Jakobs ætt. Da Josef var sytten år gammel, gjætte han buskapen sammen med sine brødre; ung som han var, fulgte han med sønnene til Bilha og Silpa, sin fars hustruer; alt det onde som blev sagt om dem, gikk han til deres far med.
3Ísrael unni Jósef mest allra sona sinna, því að hann hafði átt hann í elli sinni. Og hann lét gjöra honum dragkyrtil.
3Men Israel hadde Josef kjær fremfor alle sine sønner, fordi han var hans alderdoms sønn; og han hadde latt gjøre en sid kjortel til ham.
4En er bræður hans sáu, að faðir þeirra elskaði hann meir en alla sonu sína, lögðu þeir hatur á hann og gátu ekki talað við hann vinsamlegt orð.
4Og da hans brødre så at deres far hadde ham mere kjær enn alle hans brødre, hatet de ham og kunde ikke tale vennlig til ham.
5Jósef dreymdi draum og sagði hann bræðrum sínum. Hötuðu þeir hann þá enn meir.
5Engang hadde Josef en drøm, som han fortalte sine brødre; da hatet de ham enda mere.
6Og hann sagði við þá: ,,Heyrið nú draum þennan, sem mig dreymdi:
6Han sa til dem: Hør nu hvad jeg har drømt:
7Sjá, vér vorum að binda kornbundin á akrinum, og mitt kornbundin reisti sig og stóð upprétt, en yðar kornbundin skipuðu sér umhverfis og lutu mínu kornbundini.``
7Jeg syntes vi bandt kornbånd ute på akeren, og se, mitt kornbånd reiste sig op og blev stående, og eders kornbånd stod rundt omkring og bøide sig for mitt kornbånd.
8Þá sögðu bræður hans við hann: ,,Munt þú þá verða konungur yfir oss? Munt þú þá drottna yfir oss?`` Og þeir hötuðu hann enn meir sakir drauma hans og sakir orða hans.
8Da sa hans brødre til ham: Skal du kanskje være vår konge og råde over oss? Siden hatet de ham enda mere for hans drømmer og for hans ord.
9Enn dreymdi hann annan draum og sagði hann bræðrum sínum og mælti: ,,Sjá, mig hefir enn dreymt draum: Mér þótti sólin, tunglið og ellefu stjörnur lúta mér.``
9Og han hadde ennu en annen drøm og fortalte den til sine brødre; han sa: Jeg hadde ennu en drøm, og se, solen og månen og elleve stjerner bøide sig for mig.
10En er hann sagði föður sínum og bræðrum frá þessu, ávítti faðir hans hann og mælti til hans: ,,Hvaða draumur er þetta, sem þig hefir dreymt? Munum vér eiga að koma, ég og móðir þín og bræður þínir, og lúta til jarðar fyrir þér?``
10Og da han fortalte det til sin far og til sine brødre, skjente hans far på ham og sa til ham: Hvad er dette for en drøm du har hatt? Skal da jeg og din mor og dine brødre komme og bøie oss til jorden for dig?
11Og bræður hans öfunduðu hann, en faðir hans festi þetta í huga sér.
11Og hans brødre var misunnelige på ham; men hans far gjemte det i sitt minne.
12Er bræður hans voru að heiman farnir til þess að halda hjörð föður þeirra á haga í Síkem,
12Engang gikk hans brødre avsted for å gjæte sin fars buskap i Sikem.
13mælti Ísrael við Jósef: ,,Bræður þínir halda hjörðinni á beit í Síkem. Kom þú, ég ætla að senda þig til þeirra.`` Og hann svaraði honum: ,,Hér er ég.``
13Da sa Israel til Josef: Gjæter ikke dine brødre ved Sikem? Kom, jeg vil sende dig til dem. Og han svarte: Ja, her er jeg.
14Og hann sagði við hann: ,,Far þú og vit þú, hvort bræðrum þínum og hjörðinni líður vel, og láttu mig svo vita það.`` Og hann sendi hann úr Hebronsdal, og hann kom til Síkem.
14Da sa han til ham: Kjære, gå og se om det står vel til med dine brødre, og om det står vel til med buskapen, og kom så tilbake til mig med svar! Så sendte han ham avsted fra Hebron-dalen, og han kom til Sikem.
15Þá hitti hann maður nokkur, er hann var að reika á víðavangi. Og maðurinn spurði hann og mælti: ,,Að hverju leitar þú?``
15Mens han nu vanket om på marken, møtte han en mann, og mannen spurte ham: Hvad leter du efter?
16Hann svaraði: ,,Ég er að leita að bræðrum mínum. Seg mér hvar þeir eru með hjörðina.``
16Han svarte: Jeg leter efter mine brødre; kjære, si mig hvor de gjæter!
17Og maðurinn sagði: ,,Þeir eru farnir héðan, því að ég heyrði þá segja: ,Vér skulum fara til Dótan.``` Fór Jósef þá eftir bræðrum sínum og fann þá í Dótan.
17Mannen sa: De har draget herfra; jeg hørte dem si: La oss gå til Dotan! Så gikk Josef efter sine brødre og fant dem i Dotan.
18Er þeir sáu hann álengdar, áður en hann var kominn nærri þeim, tóku þeir saman ráð sín að drepa hann.
18De så ham langt borte, og før han kom nær til dem, la de op råd om å drepe ham.
19Og þeir sögðu hver við annan: ,,Sjá, þarna kemur draumamaðurinn.
19De sa sig imellem: Se, der kommer denne drømmeren!
20Förum nú til og drepum hann og köstum honum í einhverja gryfjuna og segjum svo, að óargadýr hafi etið hann. Þá skulum vér sjá, hvað úr draumum hans verður.``
20Kom nu og la oss slå ham ihjel og kaste ham ned i en av brønnene her, og så vil vi si: Et vilt dyr har ett ham op. Så får vi se hvad det blir av hans drømmer.
21En er Rúben heyrði þetta, vildi hann frelsa hann úr höndum þeirra og mælti: ,,Ekki skulum vér drepa hann.``
21Da Ruben hørte dette, vilde han fri ham ut av deres hender og sa: La oss ikke slå ham ihjel!
22Og Rúben sagði við þá, til þess að hann gæti frelsað hann úr höndum þeirra og fært hann aftur föður sínum: ,,Úthellið ekki blóði. Kastið honum í þessa gryfju, sem er hér á eyðimörkinni, en leggið ekki hendur á hann.``
22Og han sa til dem: Utøs ikke blod, kast ham ned i denne brønn her i ørkenen, men legg ikke hånd på ham - for han vilde fri ham ut av deres hånd og føre ham tilbake til hans far.
23En er Jósef kom til bræðra sinna, færðu þeir hann úr kyrtli hans, dragkyrtlinum, sem hann var í,
23Da nu Josef kom til sine brødre, klædde de av ham hans kjortel, den side kjortel som han hadde på.
24tóku hann og köstuðu honum í gryfjuna. En gryfjan var tóm, ekkert vatn var í henni.
24Og de tok og kastet ham ned i brønnen; men brønnen var tom, det var intet vann i den.
25Settust þeir nú niður að neyta matar. En er þeim varð litið upp, sáu þeir lest Ísmaelíta koma frá Gíleað, og báru úlfaldar þeirra reykelsi, balsam og myrru. Voru þeir á leið með þetta til Egyptalands.
25Så satte de sig til å holde måltid; og da de så op, fikk de se et reisefølge av ismaelitter som kom fra Gilead, og deres kameler bar krydderier og balsam og ladanum*; de var på vei med dette ned til Egypten. / {* et slags velluktende gummi.}
26Þá mælti Júda við bræður sína: ,,Hver ávinningur er oss það, að drepa bróður vorn og leyna morðinu?
26Da sa Juda til sine brødre: Hvad gagner det at vi slår var bror ihjel og skjuler drapet?
27Komið, vér skulum selja hann Ísmaelítum, en ekki leggja hendur á hann, því hann er bróðir vor, hold vort og blóð.`` Og bræður hans féllust á það.
27Kom og la oss selge ham til ismaelittene, men la oss ikke legge hånd på ham, han er jo vår egen kjødelige bror. Og hans brødre gjorde som han sa.
28En midíanítískir kaupmenn fóru þar fram hjá, tóku Jósef og drógu hann upp úr gryfjunni. Og þeir seldu Jósef Ísmaelítunum fyrir tuttugu sikla silfurs, en þeir fóru með Jósef til Egyptalands.
28Da nu de midianittiske kjøbmenn kom forbi, drog de Josef op av brønnen, og så solgte de Josef til ismaelittene for tyve sekel sølv; og ismaelittene tok Josef med sig til Egypten.
29En er Rúben kom aftur að gryfjunni, þá var Jósef ekki í gryfjunni. Reif hann þá klæði sín.
29Da Ruben kom tilbake til brønnen, fikk han se at Josef ikke var i brønnen. Da sønderrev han sine klær,
30Og hann sneri aftur til bræðra sinna og mælti: ,,Sveinninn er horfinn, og hvert skal ég nú fara?``
30og han gikk tilbake til sine brødre og sa: Gutten er der ikke, og jeg - hvor skal jeg gjøre av mig?
31Þá tóku þeir kyrtil Jósefs, skáru geithafur og velktu kyrtilinn í blóðinu.
31Så tok de Josefs kjortel og slaktet en gjetebukk og dyppet kjortelen i blodet.
32Því næst sendu þeir dragkyrtilinn og létu færa hann föður sínum með þeirri orðsending: ,,Þetta höfum vér fundið. Gæt þú að, hvort það muni vera kyrtill sonar þíns eða ekki.``
32Og de sendte den side kjortel hjem til faren og sa: Denne har vi funnet; se efter om det ikke er din sønns kjortel!
33Og hann skoðaði hann og mælti: ,,Það er kyrtill sonar míns. Óargadýr hefir etið hann. Sannlega er Jósef sundur rifinn.``
33Og han kjente den igjen og sa: Jo, det er min sønns kjortel; et vilt dyr har ett ham op, Josef er visselig revet ihjel!
34Þá reif Jakob klæði sín og lagði hærusekk um lendar sínar og harmaði son sinn langan tíma.
34Og Jakob sønderrev sine klær og bandt sekk om sine lender og sørget over sin sønn i lang tid.
35Og allir synir hans og allar dætur hans leituðust við að hugga hann, en hann vildi ekki huggast láta og sagði: ,,Með harmi mun ég niður stíga til sonar míns til heljar.`` Og faðir hans grét hann.En Midíanítar seldu hann til Egyptalands, Pótífar hirðmanni Faraós og lífvarðarforingja.
35Og alle hans sønner og alle hans døtre kom for å trøste ham; men han vilde ikke la sig trøste; han sa: Med sorg må jeg fare ned til min sønn i dødsriket. Og hans far gråt over ham. .
36En Midíanítar seldu hann til Egyptalands, Pótífar hirðmanni Faraós og lífvarðarforingja.
36Men midianittene solgte ham i Egypten til Potifar, som var hoffmann hos Farao og høvding over livvakten.