¹En Jesús fór til Olíufjallsins.

¹but Jesus went to the Mount of Olives.

²Snemma morguns kom hann aftur í helgidóminn, og allur lýður kom til hans, en hann settist og tók að kenna þeim.

²Now very early in the morning, he came again into the temple, and all the people came to him. He sat down, and taught them.

³Farísear og fræðimenn koma með konu, staðna að hórdómi, létu hana standa mitt á meðal þeirra

³The scribes and the Pharisees brought a woman taken in adultery. Having set her in the midst,

⁴og sögðu við hann: ,,Meistari, kona þessi var staðin að verki, þar sem hún var að drýgja hór.

⁴they told him, “Teacher, we found this woman in adultery, in the very act.

⁵Móse bauð oss í lögmálinu að grýta slíkar konur. Hvað segir þú nú?``

⁵Now in our law, Moses commanded us to stone such. Leviticus 20:10; Deuteronomy 22:22 What then do you say about her?”

⁶Þetta sögðu þeir til að reyna hann, svo þeir hefðu eitthvað að ákæra hann fyrir. En Jesús laut niður og skrifaði með fingrinum á jörðina.

⁶They said this testing him, that they might have something to accuse him of. But Jesus stooped down, and wrote on the ground with his finger.

⁷Og þegar þeir héldu áfram að spyrja hann, rétti hann sig upp og sagði við þá: ,,Sá yðar, sem syndlaus er, kasti fyrstur steini á hana.``

⁷But when they continued asking him, he looked up and said to them, “He who is without sin among you, let him throw the first stone at her.”

⁸Og aftur laut hann niður og skrifaði á jörðina.

⁸Again he stooped down, and with his finger wrote on the ground.

⁹Þegar þeir heyrðu þetta, fóru þeir burt, einn af öðrum, öldungarnir fyrstir. Jesús var einn eftir, og konan stóð í sömu sporum.

⁹They, when they heard it, being convicted by their conscience, went out one by one, beginning from the oldest, even to the last. Jesus was left alone with the woman where she was, in the middle.

¹⁰Hann rétti sig upp og sagði við hana: ,,Kona, hvað varð af þeim? Sakfelldi enginn þig?``

¹⁰Jesus, standing up, saw her and said, “Woman, where are your accusers? Did no one condemn you?”

¹¹En hún sagði: ,,Enginn, herra.`` Jesús mælti: ,,Ég sakfelli þig ekki heldur. Far þú. Syndga ekki framar.``]

¹¹She said, “No one, Lord.” Jesus said, “Neither do I condemn you. Go your way. From now on, sin no more.”

¹²Nú talaði Jesús aftur til þeirra og sagði: ,,Ég er ljós heimsins. Sá sem fylgir mér, mun ekki ganga í myrkri, heldur hafa ljós lífsins.``

¹²Again, therefore, Jesus spoke to them, saying, “I am the light of the world. Isaiah 60:1 He who follows me will not walk in the darkness, but will have the light of life.”

¹³Þá sögðu farísear við hann: ,,Þú vitnar um sjálfan þig. Vitnisburður þinn er ekki gildur.``

¹³The Pharisees therefore said to him, “You testify about yourself. Your testimony is not valid.”

¹⁴Jesús svaraði þeim: ,,Enda þótt ég vitni um sjálfan mig, er vitnisburður minn gildur, því ég veit hvaðan ég kom og hvert ég fer. En þér vitið ekki, hvaðan ég kem né hvert ég fer.

¹⁴Jesus answered them, “Even if I testify about myself, my testimony is true, for I know where I came from, and where I am going; but you don’t know where I came from, or where I am going.

¹⁵Þér dæmið að hætti manna. Ég dæmi engan.

¹⁵ You judge according to the flesh. I judge no one.

¹⁶En ef ég dæmi, er dómur minn réttur, því ég er ekki einn, með mér er faðirinn, sem sendi mig.

¹⁶ Even if I do judge, my judgment is true, for I am not alone, but I am with the Father who sent me.

¹⁷Og í lögmáli yðar er ritað, að vitnisburður tveggja manna sé gildur.

¹⁷ It’s also written in your law that the testimony of two people is valid. Deuteronomy 17:6; 19:15

¹⁸Ég er sá, sem vitna um sjálfan mig, og faðirinn, sem sendi mig, vitnar um mig.``

¹⁸ I am one who testifies about myself, and the Father who sent me testifies about me.”

¹⁹Þeir sögðu við hann: ,,Hvar er faðir þinn?`` Jesús svaraði: ,,Hvorki þekkið þér mig né föður minn. Ef þér þekktuð mig, þá þekktuð þér líka föður minn.``

¹⁹They said therefore to him, “Where is your Father?” Jesus answered, “You know neither me, nor my Father. If you knew me, you would know my Father also.”

²⁰Þessi orð mælti Jesús hjá fjárhirslunni, þegar hann var að kenna í helgidóminum. Enginn lagði hendur á hann, því stund hans var ekki enn komin.

²⁰Jesus spoke these words in the treasury, as he taught in the temple. Yet no one arrested him, because his hour had not yet come.

²¹Enn sagði hann við þá: ,,Ég fer burt, og þér munuð leita mín, en þér munuð deyja í synd yðar. Þangað sem ég fer, getið þér ekki komist.``

²¹Jesus said therefore again to them, “I am going away, and you will seek me, and you will die in your sins. Where I go, you can’t come.”

²²Nú sögðu Gyðingar: ,,Mun hann ætla að fyrirfara sér, fyrst hann segir: ,Þangað sem ég fer, getið þér ekki komist`?``

²²The Jews therefore said, “Will he kill himself, that he says, ‘Where I am going, you can’t come?’ ”

²³En hann sagði við þá: ,,Þér eruð neðan að, ég er ofan að. Þér eruð af þessum heimi, ég er ekki af þessum heimi.

²³He said to them, “You are from beneath. I am from above. You are of this world. I am not of this world.

²⁴Þess vegna sagði ég yður, að þér munduð deyja í syndum yðar. Því ef þér trúið ekki, að ég sé sá sem ég er, munuð þér deyja í syndum yðar.``

²⁴ I said therefore to you that you will die in your sins; for unless you believe that I am or, I AM he, you will die in your sins.”

²⁵Þeir spurðu hann þá: ,,Hver ert þú?`` Jesús svaraði þeim: ,,Sá sem ég hef sagt yður frá upphafi.

²⁵They said therefore to him, “Who are you?” Jesus said to them, “Just what I have been saying to you from the beginning.

²⁶Margt hef ég um yður að tala og fyrir margt að dæma. En sá sem sendi mig, er sannur, og það sem ég heyrði hjá honum, það tala ég til heimsins.``

²⁶ I have many things to speak and to judge concerning you. However he who sent me is true; and the things which I heard from him, these I say to the world.”

²⁷Þeir skildu ekki, að hann var að tala við þá um föðurinn.

²⁷They didn’t understand that he spoke to them about the Father.

²⁸Því sagði Jesús: ,,Þegar þér hefjið upp Mannssoninn, munuð þér skilja, að ég er sá sem ég er, og að ég gjöri ekkert af sjálfum mér, heldur tala ég það eitt, sem faðirinn hefur kennt mér.

²⁸Jesus therefore said to them, “When you have lifted up the Son of Man, then you will know that I am he, and I do nothing of myself, but as my Father taught me, I say these things.

²⁹Og sá sem sendi mig, er með mér. Hann hefur ekki látið mig einan, því ég gjöri ætíð það sem honum þóknast.``

²⁹ He who sent me is with me. The Father hasn’t left me alone, for I always do the things that are pleasing to him.”

³⁰Þegar hann mælti þetta, fóru margir að trúa á hann.

³⁰As he spoke these things, many believed in him.

³¹Þá sagði Jesús við Gyðingana, sem tekið höfðu trú á hann: ,,Ef þér eruð stöðugir í orði mínu, eruð þér sannir lærisveinar mínir

³¹Jesus therefore said to those Jews who had believed him, “If you remain in my word, then you are truly my disciples.

³²og munuð þekkja sannleikann, og sannleikurinn mun gjöra yður frjálsa.``

³² You will know the truth, and the truth will make you free.” Psalm 119:45

³³Þeir svöruðu honum: ,,Vér erum niðjar Abrahams og höfum aldrei verið nokkurs manns þrælar. Hvernig getur þú þá sagt: ,Þér munuð verða frjálsir`?``

³³They answered him, “We are Abraham’s seed, and have never been in bondage to anyone. How do you say, ‘You will be made free?’ ”

³⁴Jesús svaraði þeim: ,,Sannlega, sannlega segi ég yður: Hver sem syndina drýgir, er þræll syndarinnar.

³⁴Jesus answered them, “Most certainly I tell you, everyone who commits sin is the bondservant of sin.

³⁵En þrællinn dvelst ekki um aldur í húsinu, sonurinn dvelst þar um aldur og ævi.

³⁵ A bondservant doesn’t live in the house forever. A son remains forever.

³⁶Ef sonurinn gjörir yður frjálsa, munuð þér sannarlega verða frjálsir.

³⁶ If therefore the Son makes you free, you will be free indeed.

³⁷Ég veit, að þér eruð niðjar Abrahams. Þó leitist þér við að lífláta mig, því að orð mitt fær ekki rúm hjá yður.

³⁷ I know that you are Abraham’s seed, yet you seek to kill me, because my word finds no place in you.

³⁸Ég tala það, sem ég hef séð hjá föður mínum, og þér gjörið það, sem þér hafið heyrt hjá föður yðar.``

³⁸ I say the things which I have seen with my Father; and you also do the things which you have seen with your father.”

³⁹Þeir svöruðu honum: ,,Faðir vor er Abraham.`` Jesús segir við þá: ,,Ef þér væruð börn Abrahams, munduð þér vinna verk Abrahams.

³⁹They answered him, “Our father is Abraham.” Jesus said to them, “If you were Abraham’s children, you would do the works of Abraham.

⁴⁰En nú leitist þér við að lífláta mig, mann sem hefur sagt yður sannleikann, sem ég heyrði hjá Guði. Slíkt gjörði Abraham aldrei.

⁴⁰ But now you seek to kill me, a man who has told you the truth, which I heard from God. Abraham didn’t do this.

⁴¹Þér vinnið verk föður yðar.`` Þeir sögðu við hann: ,,Vér erum ekki hórgetnir. Einn föður eigum vér, Guð.``

⁴¹ You do the works of your father.” They said to him, “We were not born of sexual immorality. We have one Father, God.”

⁴²Jesús svaraði: ,,Ef Guð væri faðir yðar, munduð þér elska mig, því frá Guði er ég út genginn og kominn. Ekki er ég sendur af sjálfum mér. Það er hann, sem sendi mig.

⁴²Therefore Jesus said to them, “If God were your father, you would love me, for I came out and have come from God. For I haven’t come of myself, but he sent me.

⁴³Hví skiljið þér ekki mál mitt? Af því að þér getið ekki hlustað á orð mitt.

⁴³ Why don’t you understand my speech? Because you can’t hear my word.

⁴⁴Þér eigið djöfulinn að föður og viljið gjöra það, sem faðir yðar girnist. Hann var manndrápari frá upphafi og aldrei í sannleikanum, því í honum finnst enginn sannleikur. Þegar hann lýgur fer hann að eðli sínu, því hann er lygari og lyginnar faðir.

⁴⁴ You are of your father, the devil, and you want to do the desires of your father. He was a murderer from the beginning, and doesn’t stand in the truth, because there is no truth in him. When he speaks a lie, he speaks on his own; for he is a liar, and its father.

⁴⁵En af því að ég segi sannleikann, trúið þér mér ekki.

⁴⁵ But because I tell the truth, you don’t believe me.

⁴⁶Hver yðar getur sannað á mig synd? Ef ég segi sannleikann, hví trúið þér mér ekki?

⁴⁶ Which of you convicts me of sin? If I tell the truth, why do you not believe me?

⁴⁷Sá sem er af Guði, heyrir Guðs orð. Þér heyrið ekki, vegna þess að þér eruð ekki af Guði.``

⁴⁷ He who is of God hears the words of God. For this cause you don’t hear, because you are not of God.”

⁴⁸Gyðingar svöruðu honum: ,,Er það ekki rétt, sem vér segjum, að þú sért Samverji og hafir illan anda?``

⁴⁸Then the Jews answered him, “Don’t we say well that you are a Samaritan, and have a demon?”

⁴⁹Jesús ansaði: ,,Ekki hef ég illan anda. Ég heiðra föður minn, en þér smánið mig.

⁴⁹Jesus answered, “I don’t have a demon, but I honor my Father, and you dishonor me.

⁵⁰Ég leita ekki míns heiðurs. Sá er til, sem leitar hans og dæmir.

⁵⁰ But I don’t seek my own glory. There is one who seeks and judges.

⁵¹Sannlega, sannlega segi ég yður: Sá sem varðveitir mitt orð, skal aldrei að eilífu deyja.``

⁵¹ Most certainly, I tell you, if a person keeps my word, he will never see death.”

⁵²Þá sögðu Gyðingar við hann: ,,Nú vitum vér, að þú hefur illan anda. Abraham dó og spámennirnir, og þú segir, að sá sem varðveitir orð þitt, skuli aldrei að eilífu deyja.

⁵²Then the Jews said to him, “Now we know that you have a demon. Abraham died, and the prophets; and you say, ‘If a man keeps my word, he will never taste of death.’

⁵³Ert þú meiri en faðir vor, Abraham? Hann dó, og spámennirnir dóu. Hver þykist þú vera?``

⁵³Are you greater than our father, Abraham, who died? The prophets died. Who do you make yourself out to be?”

⁵⁴Jesús svaraði: ,,Ef ég vegsama sjálfan mig, er vegsemd mín engin. Faðir minn er sá, sem vegsamar mig, hann sem þér segið vera Guð yðar.

⁵⁴Jesus answered, “If I glorify myself, my glory is nothing. It is my Father who glorifies me, of whom you say that he is our God.

⁵⁵Og þér þekkið hann ekki, en ég þekki hann. Ef ég segðist ekki þekkja hann, væri ég lygari eins og þér. En ég þekki hann og varðveiti orð hans.

⁵⁵ You have not known him, but I know him. If I said, ‘I don’t know him,’ I would be like you, a liar. But I know him, and keep his word.

⁵⁶Abraham faðir yðar vænti þess með fögnuði að sjá dag minn, og hann sá hann og gladdist.``

⁵⁶ Your father Abraham rejoiced to see my day. He saw it, and was glad.”

⁵⁷Nú sögðu Gyðingar við hann: ,,Þú ert ekki enn orðinn fimmtugur, og hefur séð Abraham!``

⁵⁷The Jews therefore said to him, “You are not yet fifty years old, and have you seen Abraham?”

⁵⁸Jesús sagði við þá: ,,Sannlega, sannlega segi ég yður: Áður en Abraham fæddist, er ég.``Þá tóku þeir upp steina til að grýta Jesú. En hann duldist og fór út úr helgidóminum.

⁵⁸Jesus said to them, “Most certainly, I tell you, before Abraham came into existence, I AM. or, I am ”

⁵⁹Þá tóku þeir upp steina til að grýta Jesú. En hann duldist og fór út úr helgidóminum.

⁵⁹Therefore they took up stones to throw at him, but Jesus was hidden, and went out of the temple, having gone through their midst, and so passed by.