¹Hann tók sig upp þaðan og hélt til byggða Júdeu og yfir um Jórdan. Fjöldi fólks safnast enn til hans, og hann kenndi þeim, eins og hann var vanur.

¹He arose from there and came into the borders of Judea and beyond the Jordan. Multitudes came together to him again. As he usually did, he was again teaching them.

²Farísear komu og spurðu hann, hvort maður mætti skilja við konu sína. Þeir vildu freista hans.

²Pharisees came to him testing him, and asked him, “Is it lawful for a man to divorce his wife?”

³Hann svaraði þeim: ,,Hvað hefur Móse boðið yður?``

³He answered, “What did Moses command you?”

⁴Þeir sögðu: ,,Móse leyfði að ,rita skilnaðarbréf og skilja við hana.```

⁴They said, “Moses allowed a certificate of divorce to be written, and to divorce her.”

⁵Jesús mælti þá til þeirra: ,,Vegna harðúðar hjartna yðar ritaði hann yður þetta boðorð,

⁵But Jesus said to them, “For your hardness of heart, he wrote you this commandment.

⁶en frá upphafi sköpunar ,gjörði Guð þau karl og konu.

⁶ But from the beginning of the creation, God made them male and female. Genesis 1:27

⁷Fyrir því skal maður yfirgefa föður sinn og móður og bindast konu sinni,

⁷ For this cause a man will leave his father and mother, and will join to his wife,

⁸og þau tvö skulu verða einn maður.` Þannig eru þau ekki framar tvö, heldur einn maður.

⁸ and the two will become one flesh, Genesis 2:24 so that they are no longer two, but one flesh.

⁹Það sem Guð hefur tengt saman, má maður eigi sundur skilja.``

⁹ What therefore God has joined together, let no man separate.”

¹⁰Þegar lærisveinarnir voru komnir inn, spurðu þeir hann aftur um þetta.

¹⁰In the house, his disciples asked him again about the same matter.

¹¹En hann sagði við þá: ,,Sá sem skilur við konu sína og kvænist annarri, drýgir hór gegn henni.

¹¹He said to them, “Whoever divorces his wife, and marries another, commits adultery against her.

¹²Og ef kona skilur við mann sinn og giftist öðrum, drýgir hún hór.``

¹² If a woman herself divorces her husband, and marries another, she commits adultery.”

¹³Menn færðu börn til hans, að hann snerti þau, en lærisveinarnir átöldu þá.

¹³They were bringing to him little children, that he should touch them, but the disciples rebuked those who were bringing them.

¹⁴Þegar Jesús sá það, sárnaði honum, og hann mælti við þá: ,,Leyfið börnunum að koma til mín, varnið þeim eigi, því að slíkra er Guðs ríki.

¹⁴But when Jesus saw it, he was moved with indignation, and said to them, “Allow the little children to come to me! Don’t forbid them, for the Kingdom of God belongs to such as these.

¹⁵Sannlega segi ég yður: Hver sem tekur ekki við Guðs ríki eins og barn, mun aldrei inn í það koma.``

¹⁵ Most certainly I tell you, whoever will not receive the Kingdom of God like a little child, he will in no way enter into it.”

¹⁶Og hann tók þau sér í faðm, lagði hendur yfir þau og blessaði þau.

¹⁶He took them in his arms, and blessed them, laying his hands on them.

¹⁷Þegar hann var að leggja af stað, kom maður hlaupandi, féll á kné fyrir honum og spurði hann: ,,Góði meistari, hvað á ég að gjöra til þess að öðlast eilíft líf?``

¹⁷As he was going out into the way, one ran to him, knelt before him, and asked him, “Good Teacher, what shall I do that I may inherit eternal life?”

¹⁸Jesús sagði við hann: ,,Hví kallar þú mig góðan? Enginn er góður nema Guð einn.

¹⁸Jesus said to him, “Why do you call me good? No one is good except one—God.

¹⁹Þú kannt boðorðin: ,Þú skalt ekki morð fremja, þú skalt ekki drýgja hór, þú skalt ekki stela, þú skalt ekki bera ljúgvitni, þú skalt ekki pretta, heiðra föður þinn og móður.```

¹⁹ You know the commandments: ‘Do not murder,’ ‘Do not commit adultery,’ ‘Do not steal,’ ‘Do not give false testimony,’ ‘Do not defraud,’ ‘Honor your father and mother.’” Exodus 20:12-16; Deuteronomy 5:16-20

²⁰Hinn svaraði honum: ,,Meistari, alls þessa hef ég gætt frá æsku.``

²⁰He said to him, “Teacher, I have observed all these things from my youth.”

²¹Jesús horfði á hann með ástúð og sagði við hann: ,,Eins er þér vant. Far þú, sel allt, sem þú átt, og gef fátækum, og munt þú fjársjóð eiga á himni. Kom síðan, og fylg mér.``

²¹Jesus looking at him loved him, and said to him, “One thing you lack. Go, sell whatever you have, and give to the poor, and you will have treasure in heaven; and come, follow me, taking up the cross.”

²²En hann varð dapur í bragði við þessi orð og fór burt hryggur, enda átti hann miklar eignir.

²²But his face fell at that saying, and he went away sorrowful, for he was one who had great possessions.

²³Þá leit Jesús í kring og sagði við lærisveina sína: ,,Hve torvelt verður þeim, sem auðinn hafa, að ganga inn í Guðs ríki.``

²³Jesus looked around, and said to his disciples, “How difficult it is for those who have riches to enter into the Kingdom of God!”

²⁴Lærisveinunum brá mjög við orð Jesú, en hann sagði aftur við þá: ,,Börn, hve torvelt er að komast inn í Guðs ríki.

²⁴The disciples were amazed at his words. But Jesus answered again, “Children, how hard is it for those who trust in riches to enter into the Kingdom of God!

²⁵Auðveldara er úlfalda að fara gegnum nálarauga en auðmanni að komast inn í Guðs ríki.``

²⁵ It is easier for a camel to go through a needle’s eye than for a rich man to enter into the Kingdom of God.”

²⁶En þeir urðu steini lostnir og sögðu sín á milli: ,,Hver getur þá orðið hólpinn?``

²⁶They were exceedingly astonished, saying to him, “Then who can be saved?”

²⁷Jesús horfði á þá og sagði: ,,Fyrir mönnum eru engin ráð til þessa, en fyrir Guði. Guð megnar allt.``

²⁷Jesus, looking at them, said, “With men it is impossible, but not with God, for all things are possible with God.”

²⁸Þá sagði Pétur við hann: ,,Vér yfirgáfum allt og fylgdum þér.``

²⁸Peter began to tell him, “Behold, we have left all, and have followed you.”

²⁹Jesús sagði: ,,Sannlega segi ég yður, að enginn hefur yfirgefið heimili, bræður eða systur, móður eða föður, börn eða akra vegna mín og fagnaðarerindisins,

²⁹Jesus said, “Most certainly I tell you, there is no one who has left house, or brothers, or sisters, or father, or mother, or wife, or children, or land, for my sake, and for the sake of the Good News,

³⁰án þess að hann fái hundraðfalt aftur, nú á þessum tíma heimili, bræður og systur, mæður, börn og akra, jafnframt ofsóknum, og í hinum komandi heimi eilíft líf.

³⁰ but he will receive one hundred times more now in this time, houses, brothers, sisters, mothers, children, and land, with persecutions; and in the age to come eternal life.

³¹En margir hinir fyrstu munu verða síðastir og hinir síðustu fyrstir.``

³¹ But many who are first will be last; and the last first.”

³²Þeir voru nú á leið upp til Jerúsalem. Jesús gekk á undan þeim, en þeir voru skelfdir, og þeir sem eftir fylgdu voru hræddir. Og enn tók hann til sín þá tólf og fór að segja þeim, hvað fram við sig ætti að koma.

³²They were on the way, going up to Jerusalem; and Jesus was going in front of them, and they were amazed; and those who followed were afraid. He again took the twelve, and began to tell them the things that were going to happen to him.

³³,,Nú förum vér upp til Jerúsalem. Þar verður Mannssonurinn framseldur æðstu prestum og fræðimönnum. Þeir munu dæma hann til dauða og framselja hann heiðingjum.

³³ “Behold, we are going up to Jerusalem. The Son of Man will be delivered to the chief priests and the scribes. They will condemn him to death, and will deliver him to the Gentiles.

³⁴Og þeir munu hæða hann, hrækja á hann, húðstrýkja og lífláta, en eftir þrjá daga mun hann upp rísa.``

³⁴ They will mock him, spit on him, scourge him, and kill him. On the third day he will rise again.”

³⁵Þá komu til hans Jakob og Jóhannes, synir Sebedeusar, og sögðu við hann: ,,Meistari, okkur langar, að þú gjörir fyrir okkur það sem við ætlum að biðja þig.``

³⁵James and John, the sons of Zebedee, came near to him, saying, “Teacher, we want you to do for us whatever we will ask.”

³⁶Hann spurði þá: ,,Hvað viljið þið, að ég gjöri fyrir ykkur?``

³⁶He said to them, “What do you want me to do for you?”

³⁷Þeir svöruðu: ,,Veit okkur, að við fáum að sitja þér við hlið í dýrð þinni, annar til hægri handar þér og hinn til vinstri.``

³⁷They said to him, “Grant to us that we may sit, one at your right hand, and one at your left hand, in your glory.”

³⁸Jesús sagði við þá: ,,Þið vitið ekki, hvers þið biðjið. Getið þið drukkið þann kaleik, sem ég drekk, eða skírst þeirri skírn, sem ég skírist?``

³⁸But Jesus said to them, “You don’t know what you are asking. Are you able to drink the cup that I drink, and to be baptized with the baptism that I am baptized with?”

³⁹Þeir sögðu við hann: ,,Það getum við.`` Jesús mælti: ,,Þann kaleik, sem ég drekk, munuð þið drekka, og þið munuð skírast þeirri skírn, sem ég skírist.

³⁹They said to him, “We are able.” Jesus said to them, “You shall indeed drink the cup that I drink, and you shall be baptized with the baptism that I am baptized with;

⁴⁰En mitt er ekki að veita, hver situr mér til hægri handar eða vinstri. Það veitist þeim, sem það er fyrirbúið.``

⁴⁰ but to sit at my right hand and at my left hand is not mine to give, but for whom it has been prepared.”

⁴¹Þegar hinir tíu heyrðu þetta, gramdist þeim við þá Jakob og Jóhannes.

⁴¹When the ten heard it, they began to be indignant towards James and John.

⁴²En Jesús kallaði þá til sín og mælti: ,,Þér vitið, að þeir, sem teljast ráða fyrir þjóðum, drottna yfir þeim, og höfðingjar þeirra láta menn kenna á valdi sínu.

⁴²Jesus summoned them, and said to them, “You know that they who are recognized as rulers over the nations lord it over them, and their great ones exercise authority over them.

⁴³En eigi sé svo meðal yðar, heldur sé sá, sem mikill vill verða meðal yðar, þjónn yðar.

⁴³ But it shall not be so among you, but whoever wants to become great among you shall be your servant.

⁴⁴Og sá er vill fremstur vera meðal yðar, sé allra þræll.

⁴⁴ Whoever of you wants to become first among you, shall be bondservant of all.

⁴⁵Því að Mannssonurinn er ekki kominn til þess að láta þjóna sér, heldur til að þjóna og gefa líf sitt til lausnargjalds fyrir marga.``

⁴⁵ For the Son of Man also came not to be served, but to serve, and to give his life as a ransom for many.”

⁴⁶Þeir komu til Jeríkó. Og þegar hann fór út úr borginni ásamt lærisveinum sínum og miklum mannfjölda, sat þar við veginn Bartímeus, sonur Tímeusar, blindur beiningamaður.

⁴⁶They came to Jericho. As he went out from Jericho, with his disciples and a great multitude, the son of Timaeus, Bartimaeus, a blind beggar, was sitting by the road.

⁴⁷Þegar hann heyrði, að þar færi Jesús frá Nasaret, tók hann að hrópa: ,,Sonur Davíðs, Jesús, miskunna þú mér!``

⁴⁷When he heard that it was Jesus the Nazarene, he began to cry out, and say, “Jesus, you son of David, have mercy on me!”

⁴⁸Margir höstuðu á hann, að hann þegði, en hann hrópaði því meir: ,,Sonur Davíðs, miskunna þú mér!``

⁴⁸Many rebuked him, that he should be quiet, but he cried out much more, “You son of David, have mercy on me!”

⁴⁹Jesús nam staðar og sagði: ,,Kallið á hann.`` Þeir kalla á blinda manninn og segja við hann: ,,Vertu hughraustur, statt upp, hann kallar á þig.``

⁴⁹Jesus stood still, and said, “Call him.” They called the blind man, saying to him, “Cheer up! Get up. He is calling you!”

⁵⁰Hann kastaði frá sér yfirhöfn sinni, spratt á fætur og kom til Jesú.

⁵⁰He, casting away his cloak, sprang up, and came to Jesus.

⁵¹Jesús spurði hann: ,,Hvað vilt þú, að ég gjöri fyrir þig?`` Blindi maðurinn svaraði honum: ,,Rabbúní, að ég fái aftur sjón.``Jesús sagði við hann: ,,Far þú, trú þín hefur bjargað þér.`` Jafnskjótt fékk hann sjónina og fylgdi honum á ferðinni.

⁵¹Jesus asked him, “What do you want me to do for you?” The blind man said to him, “Rabboni, Rabboni is a transliteration of the Hebrew word for “great teacher.” that I may see again.”

⁵²Jesús sagði við hann: ,,Far þú, trú þín hefur bjargað þér.`` Jafnskjótt fékk hann sjónina og fylgdi honum á ferðinni.

⁵²Jesus said to him, “Go your way. Your faith has made you well.” Immediately he received his sight, and followed Jesus in the way.