¹Nú komu til Jesú farísear og fræðimenn frá Jerúsalem og sögðu:

¹Then Pharisees and scribes came to Jesus from Jerusalem, saying,

²,,Hvers vegna brjóta lærisveinar þínir erfikenning forfeðranna? Þeir taka ekki handlaugar, áður en þeir neyta matar.``

²“Why do your disciples disobey the tradition of the elders? For they don’t wash their hands when they eat bread.”

³Hann svaraði þeim: ,,Hvers vegna brjótið þér sjálfir boðorð Guðs sakir erfikenningar yðar?

³He answered them, “Why do you also disobey the commandment of God because of your tradition?

⁴Guð hefur sagt: ,Heiðra föður þinn og móður,` og: ,Hver sem formælir föður eða móður, skal dauða deyja.`

⁴ For God commanded, ‘Honor your father and your mother,’ Exodus 20:12; Deuteronomy 5:16 and, ‘He who speaks evil of father or mother, let him be put to death.’ Exodus 21:17; Leviticus 20:9

⁵En þér segið: Hver sem segir við föður sinn eða móður: ,Það sem þér hefði getað orðið til styrktar frá mér, er musterisfé,`

⁵ But you say, ‘Whoever may tell his father or his mother, “Whatever help you might otherwise have gotten from me is a gift devoted to God,”

⁶hann á ekki að heiðra föður sinn [eða móður]. Þér ógildið orð Guðs með erfikenning yðar.

⁶ he shall not honor his father or mother.’ You have made the commandment of God void because of your tradition.

⁷Hræsnarar, sannspár var Jesaja um yður, er hann segir:

⁷ You hypocrites! Well did Isaiah prophesy of you, saying,

⁸Lýður þessi heiðrar mig með vörunum, en hjarta þeirra er langt frá mér.

⁸ ‘These people draw near to me with their mouth, and honor me with their lips; but their heart is far from me.

⁹Til einskis dýrka þeir mig, er þeir kenna þá lærdóma, sem eru mannasetningar einar.``

⁹ And in vain do they worship me, teaching as doctrine rules made by men.’” Isaiah 29:13

¹⁰Og hann kallaði til sín mannfjöldann og sagði: ,,Heyrið og skiljið.

¹⁰He summoned the multitude, and said to them, “Hear, and understand.

¹¹Ekki saurgar það manninn, sem inn fer í munninn, hitt saurgar manninn, sem út fer af munni.``

¹¹ That which enters into the mouth doesn’t defile the man; but that which proceeds out of the mouth, this defiles the man.”

¹²Þá komu lærisveinar hans og sögðu við hann: ,,Veistu, að farísearnir hneyksluðust, þegar þeir heyrðu orð þín?``

¹²Then the disciples came, and said to him, “Do you know that the Pharisees were offended, when they heard this saying?”

¹³Hann svaraði: ,,Sérhver jurt, sem faðir minn himneskur hefur eigi gróðursett, mun upprætt verða.

¹³But he answered, “Every plant which my heavenly Father didn’t plant will be uprooted.

¹⁴Látið þá eiga sig! Þeir eru blindir, leiðtogar blindra. Ef blindur leiðir blindan, falla báðir í gryfju.``

¹⁴ Leave them alone. They are blind guides of the blind. If the blind guide the blind, both will fall into a pit.”

¹⁵Þá sagði Pétur við hann: ,,Skýrðu fyrir oss líkinguna.``

¹⁵Peter answered him, “Explain the parable to us.”

¹⁶Hann svaraði: ,,Eruð þér líka skilningslausir ennþá?

¹⁶So Jesus said, “Do you also still not understand?

¹⁷Skiljið þér ekki, að allt sem inn kemur í munninn, fer í magann og lendir síðan í safnþrónni?

¹⁷ Don’t you understand that whatever goes into the mouth passes into the belly, and then out of the body?

¹⁸En það sem út fer af munni, kemur frá hjartanu. Og slíkt saurgar manninn.

¹⁸ But the things which proceed out of the mouth come out of the heart, and they defile the man.

¹⁹Því að frá hjartanu koma illar hugsanir, manndráp, hórdómur, saurlifnaður, þjófnaður, ljúgvitni, lastmælgi.

¹⁹ For out of the heart come forth evil thoughts, murders, adulteries, sexual sins, thefts, false testimony, and blasphemies.

²⁰Þetta er það, sem saurgar manninn. En að eta með óþvegnum höndum saurgar engan mann.``

²⁰ These are the things which defile the man; but to eat with unwashed hands doesn’t defile the man.”

²¹Þaðan hélt Jesús til byggða Týrusar og Sídonar.

²¹Jesus went out from there, and withdrew into the region of Tyre and Sidon.

²²Þá kom kona nokkur kanversk úr þeim héruðum og kallaði: ,,Miskunna þú mér, herra, sonur Davíðs! Dóttir mín er mjög kvalin af illum anda.``

²²Behold, a Canaanite woman came out from those borders, and cried, saying, “Have mercy on me, Lord, you son of David! My daughter is severely demonized!”

²³En hann svaraði henni engu orði. Lærisveinar hans komu þá og báðu hann: ,,Láttu hana fara, hún eltir oss með hrópum.``

²³But he answered her not a word. His disciples came and begged him, saying, “Send her away; for she cries after us.”

²⁴Hann mælti: ,,Ég er ekki sendur nema til týndra sauða af Ísraelsætt.``

²⁴But he answered, “I wasn’t sent to anyone but the lost sheep of the house of Israel.”

²⁵Konan kom, laut honum og sagði: ,,Herra, hjálpa þú mér!``

²⁵But she came and worshiped him, saying, “Lord, help me.”

²⁶Hann svaraði: ,,Ekki sæmir að taka brauð barnanna og kasta því fyrir hundana.``

²⁶But he answered, “It is not appropriate to take the children’s bread and throw it to the dogs.”

²⁷Hún sagði: ,,Satt er það, herra, þó eta hundarnir mola þá, sem falla af borðum húsbænda þeirra.``

²⁷But she said, “Yes, Lord, but even the dogs eat the crumbs which fall from their masters’ table.”

²⁸Þá mælti Jesús við hana: ,,Kona, mikil er trú þín. Verði þér sem þú vilt.`` Og dóttir hennar varð heil frá þeirri stundu.

²⁸Then Jesus answered her, “Woman, great is your faith! Be it done to you even as you desire.” And her daughter was healed from that hour.

²⁹Þaðan fór Jesús og kom að Galíleuvatni. Og hann gekk upp á fjall og settist þar.

²⁹Jesus departed there, and came near to the sea of Galilee; and he went up into the mountain, and sat there.

³⁰Menn komu til hans hópum saman og höfðu með sér halta menn og blinda, fatlaða, mállausa og marga aðra og lögðu þá fyrir fætur hans, og hann læknaði þá.

³⁰Great multitudes came to him, having with them the lame, blind, mute, maimed, and many others, and they put them down at his feet. He healed them,

³¹Fólkið undraðist, þegar það sá mállausa mæla, fatlaða heila, halta ganga og blinda sjá. Og þeir lofuðu Guð Ísraels.

³¹so that the multitude wondered when they saw the mute speaking, injured whole, lame walking, and blind seeing—and they glorified the God of Israel.

³²Jesús kallaði til sín lærisveina sína og sagði: ,,Ég kenni í brjósti um mannfjöldann. Þeir hafa nú hjá mér verið þrjá daga og hafa ekkert til matar. Ég vil ekki láta þá fara fastandi frá mér, þeir gætu örmagnast á leiðinni.``

³²Jesus summoned his disciples and said, “I have compassion on the multitude, because they continue with me now three days and have nothing to eat. I don’t want to send them away fasting, or they might faint on the way.”

³³Lærisveinarnir sögðu: ,,Hvar fáum vér nóg brauð til að metta allt þetta fólk hér í óbyggðum?``

³³The disciples said to him, “Where should we get so many loaves in a deserted place as to satisfy so great a multitude?”

³⁴Jesús spyr: ,,Hve mörg brauð hafið þér?`` Þeir svara: ,,Sjö, og fáeina smáfiska.``

³⁴Jesus said to them, “How many loaves do you have?” They said, “Seven, and a few small fish.”

³⁵Þá bauð hann fólkinu að setjast á jörðina,

³⁵He commanded the multitude to sit down on the ground;

³⁶tók brauðin sjö og fiskana, gjörði þakkir og braut þau og gaf lærisveinunum, en lærisveinarnir fólkinu.

³⁶and he took the seven loaves and the fish. He gave thanks and broke them, and gave to the disciples, and the disciples to the multitudes.

³⁷Allir neyttu og urðu mettir. Síðan tóku þeir saman leifarnar, sjö körfur fullar.

³⁷They all ate, and were filled. They took up seven baskets full of the broken pieces that were left over.

³⁸En þeir, sem neytt höfðu, voru fjórar þúsundir karlmanna auk kvenna og barna.Síðan lét hann fólkið fara, sté í bátinn og kom í Magadanbyggðir.

³⁸Those who ate were four thousand men, besides women and children.

³⁹Síðan lét hann fólkið fara, sté í bátinn og kom í Magadanbyggðir.

³⁹Then he sent away the multitudes, got into the boat, and came into the borders of Magdala.