1治める人と共に座して食事するとき、あなたの前にあるものを、よくわきまえ、
1यदि तिमी कुनै अधिकृतसित भोजनमा बसेको छौ भने याद राख तिमी कसको अघि छौ।
2あなたがもし食をたしなむ者であるならば、あなたののどに刀をあてよ。
2तिमी धेरै खाने गर्थ्यौ भने पनि तिमीले आफूलाई नियन्त्रणमा राख्नु पर्छ।
3そのごちそうをむさぼり食べてはならない、これは人を欺く食物だからである。
3उसको स्वादिलो भोजनद्वारा परिक्षीत नहोउ किनभने उसको भोजन छलपूर्ण हुन्छ। -7-
4富を得ようと苦労してはならない、かしこく思いとどまるがよい。
4धनी बन्न चेष्टा गर्दै आफैंलाई नथकाऊ। यदि तिमी बुद्धिमानी छौ भने तिमीले यस्तो गर्न बन्द गर।
5あなたの目をそれにとめると、それはない、富はたちまち自ら翼を生じて、わしのように天に飛び去るからだ。
5धन-सम्पत्ति हेर्दा-हेर्दा शेष भएर जान्छ। धन सम्पत्ति आफ्नो पंखेटा फैलाएर उडेर जाने चरा झैं आकाशमा जान्छ। -8-
6物惜しみする人のパンを食べてはならない、そのごちそうをむさぼり願ってはならない。
6एउटा कञ्जूस मानिस सित भोजन नखाऊ। उसको घरमा पकाएको स्वादिलो भोजनको इच्छा नगर।
7彼は心のうちで勘定する人のように、「食え、飲め」とあなたに言うけれども、その心はあなたに真実ではない。
7त्यो यस्तो मानिस हो जो आफ्नो भोजनको मोल लगाई रहन्छ। तिमीलाई त भन्छ, “तिमी खाऊ, मस्त भई खाऊ,” तर त्यो उसको मनभित्रबाट भनेको होइन।
8あなたはついにその食べた物を吐き出すようになり、あなたのねんごろな言葉もむだになる。
8तिमीले अलिकति खाएको पनि उकेलि दिने छौ अनि तिमीले उसलाई गरेका प्रशंसाहरू व्यर्थ भएर जान्छन्। -9-
9愚かな者の耳に語ってはならない、彼はあなたの言葉が示す知恵をいやしめるからだ。
9मूर्खले तिम्रा ज्ञानी वचनहरूलाई घृणा गर्छ, मूर्खसित कुरा नगर। -10-
10古い地境を移してはならない、みなしごの畑を侵してはならない。
10जमीनमा पुरानो सिमाना भए त्यसलाई सार्ने प्रयास नगर। टुहुरा-टुहुरीहरूको जमीन जबरजस्ती दखल नगर।
11彼らのあがない主は強くいらせられ、あなたに逆らって彼らの訴えを弁護されるからだ。
11किनभने परमप्रभु ती अनाथहरूको शक्तिशाली संरक्षक हुनु हुन्छ जसले अनाथहरूको पक्षमा तिमीसित अदालतमा लडनु हुन्छ। -11-
12あなたの心を教訓に用い、あなたの耳を知識の言葉に傾けよ。
12तिमीहरूको विचारलाई अनुशासनमा लगाऊ अनि ज्ञानको शिक्षाहरूमा ध्यान देऊ। -12-
13子を懲らすことを、さし控えてはならない、むちで彼を打っても死ぬことはない。
13आवश्यकता अनुसार नानीलाई सधैं सजाय देऊ। सजाय दिदाँ त्यो मर्दैन।
14もし、むちで彼を打つならば、その命を陰府から救うことができる。
14यदि तिमीले उसलाई सजाय दियौ भने, तिमीले उसलाई चिहानबाट रक्षा गर्ने छौ। -13-
15わが子よ、もしあなたの心が賢くあれば、わたしの心もまた喜び、
15हे मेरो छोरो, तिमी बुद्धिमान् भयौ भने म खुशी हुनेछु।
16もしあなたのくちびるが正しい事を言うならば、わたしの心も喜ぶ。
16यदि तिमीले सही कुराहरू गरेको सुन्न पाए म हृदयबाट नै खुशी हुने थिँए।
17心に罪びとをうらやんではならない、ただ、ひねもす主を恐れよ。
17पापीहरूको ईर्ष्या नगर। तर सबै समयमा, परमप्रभुलाई सम्मान गर।
18かならず後のよい報いがあって、あなたの望みは、すたらない。
18तब तिम्रो एउटा भविष्य हुन्छ, तिम्रो आशा कहिल्यै हराउने छैन। -15-
19わが子よ、よく聞いて、知恵を得よ、かつ、あなたの心を道に向けよ。
19मेरो छोरो, सुन र ज्ञानी बन! सधैं सही बाटोमा हिडने कुरा ख्याल गर।
20酒にふけり、肉をたしなむ者と交わってはならない。
20धेरै भोजन गर्ने तथा दाखरस पिउँने मानिस सित मित्रता नराख।
21酒にふける者と、肉をたしなむ者とは貧しくなり、眠りをむさぼる者は、ぼろを身にまとうようになる。
21जुन मानिसले धेरै खान्छ अनि धेरै पिउँछ भने गरीब हुन्छ। उसको उडाइले उसलाई थोत्रो लुगा लगाउने बनाई दिन्छ। -19-
22あなたを生んだ父のいうことを聞き、年老いた母を軽んじてはならない。
22तिम्रा बाबु जसले तिमीलाई जीवन दिए उनको बचनहरू सुन। तिम्री आमा भनेर उनलाई हेला नगर।
23真理を買え、これを売ってはならない、知恵と教訓と悟りをも買え。
23सत्यतालाई किन अनि यसलाई नबेच। ज्ञान, अनुशासन अनि समझ शक्तिलाई पनि किन।
24正しい人の父は大いによろこび、知恵ある子を生む者は子のために楽しむ。
24इमान्दार मानिसका बाबु अति सुखी मानिस हुन। यदि कुनै मानिसको बुद्धिमान नानी छ, भने त्यस नानीले घरमा खुशीयाली ल्याउँछ।
25あなたの父母を楽しませ、あなたを産んだ母を喜ばせよ。
25यसर्थ तिम्रा आमा-बाबु तिमी सित खुशी भई बसुन्। तिम्री आमाले आनन्द पाउन। -17-
26わが子よ、あなたの心をわたしに与え、あなたの目をわたしの道に注げ。
26हे मेरो छोरो! म जे भन्दैछु अलिक ध्यान दिएर सुन। मैले भनेका कुराहरू स्वीकार गर।
27遊女は深い穴のごとく、みだらな女は狭い井戸のようだ。
27एउटी वेश्या एक गहिरो खाडल जस्तो हो एक व्यभिचारिणी स्त्री, एक साँधुरो इनार जस्तो हो।
28彼女は盗びとのように人をうかがい、かつ世の人のうちに、不信実な者を多くする。
28एउटा खराब आइमाई डाँकुले झैं बाटो ढुकेर वस्छे अनि धेरै मानिसहरूलाई अविश्वासी बनाउँछे। -18-
29災ある者はだれか、憂いある者はだれか、争いをする者はだれか、煩いある者はだれか、ゆえなく傷をうける者はだれか、赤い目をしている者はだれか。
29कसको दयनीयता छ? कसको दुःख छ? को कष्टमा डुबेकोछ? को झगडा टंटामा फँसेकोछ? बिना कारण कसले चोट पाएको छ? कसको आँखा राता भएका छन्?
30酒に夜をふかす者、行って、混ぜ合わせた酒を味わう者である。
30तिनीहरू ती हुन् जो रात दिन दाखरसको सेवनमा बिताउछन अनि जो मिश्रित मद्य चाख्न भोजनहरूमा जान्छन्।
31酒はあかく、杯の中にあわだち、なめらかにくだる、あなたはこれを見てはならない。
31दाखरसद्वारा दाखको रातो रंगद्वारा यसको प्याला भित्रको चमकद्वारा सम्मोहित नहोऊ। यो बिना अवरोध घाँटीबाट तल स्वाट्टै जान्छ।
32これはついに、へびのようにかみ、まむしのように刺す。
32तर अन्तमा यसले सर्पले झैं डस्छ गोप्य विष भएको विषालु सर्पले झैं डस्छ गोप्य विष भएको विषालु सर्पले झैं डस्छ।
33あなたの目は怪しいものを見、あなたの心は偽りを言う。
33तिमीले विचित्र चीजहरू देख्ने छौ। भ्रान्त विचार, तिम्रो मनमा कूद्ने छन्।
34あなたは海の中に寝ている人のように、帆柱の上に寝ている人のようになる。あなたは言う、「人がわたしを撃ったが、わたしは痛くはなかった。わたしを、たたいたが、わたしは何も覚えはない。いつわたしはさめるのか、また酒を求めよう」と。
34तिमीलाई यस्तो लाग्नेछ महासमुद्रको माथिल्लो सतहमा सुतिरहेछौ, तिमी जहाज माथि सुतिरहेछौ।
35あなたは言う、「人がわたしを撃ったが、わたしは痛くはなかった。わたしを、たたいたが、わたしは何も覚えはない。いつわたしはさめるのか、また酒を求めよう」と。
35तिमी भन्छौ तिनीहरूले मलाई हिर्काए मैले अनुभव गरिनँ, तिनीहरूले पिटे तर मलाई थाहा भएन। म कति वेला ब्यूँझन्छु? म जान्छु अनि अर्का मद्य पिउँछु। -19-