Kekchi

Zarma

Proverbs

16

1Eb li cristian nequeßxcßûb ru cßaßru nequeßxbânu, abanan li Kâcuaß, aßan yal re ma teßxbânu li cßaßru nequeßxcßûb ru malaj ut incßaß.
1 Bine saawarey ya boro wane yaŋ no, Amma me tuyaŋo, Rabbi do no a ga fun.
2Eb li cristian nequeßxcßoxla nak us chixjunil li nequeßxbânu. Abanan, li Kâcuaß naxnau ma us malaj ut incßaß us li cuan saß lix cßaßuxeb.
2 Boro fondey kulu gonda hananyaŋ nga bumbo diyaŋ ra, Amma Rabbi ga biyey neesi.
3Canab saß rukß li Dios chixjunil li cßaßru nacacßoxla xbânunquil. Ut aßan tâtenkßânk âcue re nak us tat-êlk riqßuin li cßaßru tâbânu.
3 Ma ni goyey talfi Rabbi gaa, Ni miile-miiley mo ga tabbat.
4Cuan xyâlal nak quixyîb li cßaßak re ru li Dios. Ut quixyîbeb ajcuiß li incßaß useb xnaßleb re nak teßroybeni lix tojbal lix mâqueb.
4 Rabbi na hay kulu taka nga bumbo miila se, Oho, baa boro laaley masiiba zaaro se.
5Li Kâcuaß xicß narileb li nequeßxkßetkßeti ribeb. Relic chi yâl nak incßaß teßcanâk chi incßaß teßxtoj rix lix mâqueb.
5 Bine ra boŋ beeraykoy kulu ya fanta hari no Rabbi se. Baa i na kambe daŋ care kambe ra, a si ciiti yana bo.
6Riqßuin xbânunquil li yâl ut li châbilal naru nacuyeß li mâc. Ut riqßuin xqßuebal xlokßal li Kâcuaß naru xcanabanquil li mâusilal.
6 Suuji nda cimi do no i ga zunubi sasabandiyaŋ te. Rabbi humburkumay do mo borey ga fay da laala.
7Nak li Kâcuaß nacuulac chiru li cßaßru nequeßxbânu li cristian, aßan ajcuiß naqßuehoc reheb chixcßambaleb rib saß usilal riqßuineb li xicß nequeßiloc reheb.
7 Da boro fonda ga kaan Rabbi se, A ga naŋ baa a ibarey ma baani goray te d'a.
8Kßaxal us nak cuânk cßaßru âcue saß tîquilal, usta caßchßin ajcuiß, chiru nak cuânk nabal cßaßru âcue riqßuin balakßic.
8 Arzaka kayna nda adilitaray a banda bisa duure boobo nda cimi-jaŋay a banda.
9Eb li cristian nequeßxcßoxla li cßaßru nequeßxbânu. Abanan li Kâcuaß yal re ma teßxbânu malaj ut incßaß.
9 Boro bine g'a fonda sijiri, Amma Rabbi no g'a cabe taamuyaŋ nangu.
10Li rey moco xjunes ta naâtinac. Li Dios ban nayehoc re cßaßru naxbânu. Ut aßan narakoc âtin saß xyâlal.
10 Irikoy ganayaŋ ciiti dumbuyaŋ go bonkooni me ra, A meyo si hatta mo ciiti gaa.
11Li ani nabisoc chi tzßakal re ru, aßan naxbânu joß naraj li Kâcuaß. Ut li Kâcuaß naraj nak li cristian teßbisok chi tzßakal re ru.
11 Zaka nda neesiyaŋ hari cimikoyey ya Rabbi wane yaŋ no. Foola ra tiŋay tondey kulu mo a goy no.
12Incßaß us chokß reheb li rey xbânunquil li incßaß us xban nak riqßuin xbânunquil li tîquilal xakxôqueb lix cuanquileb.
12 Fanta hari no koyey se i ma goy laalo te, Zama karga wo, adilitaray boŋ no a ga sinji.
13Eb li rey nequeßxra li ani nequeßxye li yâl ut nequeßsahoß saß xchßôleb riqßuineb li cuanqueb saß xyâlal.
13 Me cimikoy ya farhã hari no bonkooney se, I ga ba boro kaŋ ga cimi ci.
14Li ani cuan xnaßleb incßaß tixchikß xjoskßil li rey xban nak cui teßxchikß xjoskßil, li rey naru naxtakla xcamsinquileb.
14 Bonkooni bine tunyaŋ ga hima buuyaŋ diya, Amma boro kaŋ gonda laakal g'a futa kanandi.
15Li rey naxbânu usilal reheb li nequeßxbânu li cßaßru naraj aßan. Chanchan li hab li naqßuehoc re li acuîmk chi kßanoc.
15 Bonkooni moyduma hananyaŋ ra, fundi go no, A gomno mo, danga kokor banda buru kaŋ gonda hari no.
16Kßaxal us nak cuânk ânaßleb chiru nak cuânk nabal lâ biomal. Kßaxal us nak tâtau xyâlal chiru nak cuânk nabal lâ tumin.
16 Laakal duure bisa wura gumo-gumo. Oho, fahamay duure, boro m'a suuban ka bisa nzarfu.
17Li cßaßru nequeßxbânu li tîqueb xchßôl, aßan xcanabanquil li mâusilal. Ut nequeßxqßue retal chi us li cßaßru nequeßxbânu re nak teßxcol rix lix yußameb.
17 Adilante fondo ga ti i ma fay da laala no. Boro kaŋ na nga fonda haggoy goono ga nga fundo hallasi.
18Li ani naxkßetkßeti rib tâosokß. Ut li ani naxnimobresi rib tâcubsîk xcuanquil.
18 Boŋbeeray banda, kala halaciyaŋ, Kaŋyaŋ mo goono ga boŋ jareyaŋ gana.
19Kßaxal us nak takacubsi kib saß xyânkeb li nebaß chiru nak takanimobresi kib saß xyânkeb li cuanqueb xbiomal.
19 Boro ma goro nda lalabu biya talkey banda ga bisa ni ma toonye arzaka fay da boŋbeeraykoy.
20Li ani naxqßue saß xchßôl li naßleb li naqßueheß re, us tâêlk riqßuin li cßaßru naxbânu. Us xak re li ani naxcßojob xchßôl riqßuin li Kâcuaß.
20 Boro kaŋ na laakal ye sanni gaa ga du booriyaŋ. Boro kaŋ ga de Rabbi gaa mo ga du a albarka.
21Li ani naxnau cßoxlac, “cuan xnaßleb” chanqueb re. Ut nequeßabin chiru xban nak naxnau âtinac chi châbil.
21 Bine ra laakalkooni, i ga ne a te boŋ, Sanni kaano mo ga bayray tonton.
22Li ani cuan xnaßleb naxtau xyußam chi junelic. Ut xqßuebal xnaßlebeb li incßaß nequeßxtau xyâlal, aßan mâcßaß aj e.
22 Fahamay ya fundi hari-mo no boro kaŋ gond'a se, Amma saamey goojiyaŋ ga ti saamotaray.
23Li ani cuan xnaßleb naxcßoxla chi us li cßaßru naxye. Ut li âtin li naxye na-abîc.
23 Laakalkooni bine g'a meyo dondonandi, A ga bayray tonton a me sanney se mo.
24Li châbil âtin, aßan chanchan li xyaßal cab. Sa xtzacanquil ut naxqßue xcacuilal li katibel.
24 Sanney kaŋ ga kaan ga hima yu fanta, I ga kaani no fundi se, baani mo biriyey se.
25Cuanqueb li cuînk nequeßxcßoxla nak us li nequeßxbânu xjuneseb. Abanan li cßaßru nequeßxbânu, aßan ajcuiß li nacßamoc chak re li câmc saß xbêneb.
25 Fondo go no kaŋ go kayante boro diyaŋ gaa, Amma a bananta buuyaŋ fondo no.
26Li ani natrabajic, natrabajic xban nak tzacânc naraj. Xban nak cuaßac naraj, cau nacßanjelac.
26 Goy-teeri hara se no a ga goy, Zama a gunda no g'a tuti.
27Eb li incßaß useb xnaßleb junes mâusilal nequeßxcßoxla xbânunquil. Ra nanak cuiß li râtineb. Chanchan li xam.
27 Boro yaamo ga zamba miila, A meyo ra mo danga danji kaŋ ga ton no.
28Li incßaß useb xnaßleb nequeßyoßoban plêt. Ut li ani namoloc âtin nequeßxqßueheb saß chßaßajquilal li ramîgueb rib.
28 Boro kaŋ me ga kasu ga kusuuma say-say. Kormotante mo ga coroyaŋ kaa care.
29Li ani najoskßoß saß junpât naxbalakßiheb li ras rîtzßin, ut naxcßameb chixbânunquil li incßaß us.
29 Toonyante ga nga gorokasin fafagu, A ma naŋ a ma fondo kaŋ si boori gana.
30Eb li incßaß useb xnaßleb nequeßxmutzß li ru nak nequeßoc chixcßoxlanquil chanru nak teßxbânu li mâusilal. Ut nequeßxcßux li reheb nak nequeßxbânu li mâusilal.
30 Boro kaŋ ga nga moy daabu, A g'a te no zama a ma fongu hattayaŋ muraadu. Boro kaŋ ga nga meyo kunsum mo ya laala candiko no.
31Li ani natîx chi us, kßaxal lokß chokß re. Natîx chi us xban nak cuan saß tîquilal.
31 Hamni kwaaray ya darza boŋtobay no, D'i n'a gar adilitaray fonda ra.
32Kßaxal us nak cuânk âcuyum chiru nak cauhak âcuib. Ut kßaxal us nak tânau xcuybal âcuib chiru nak tâcuêchani junak tenamit.Eb li cuînk nequeßxsicß cßaßru teßxbânu riqßuin bûlic. Abanan li Dios, aßan yal re saß xbên chixjunil.
32 Boro kaŋ ga suuru nda bine tunay ga bisa hinkoy. Boro kaŋ ga nga biya may ga bisa boro kaŋ na kwaara ŋwa.
33Eb li cuînk nequeßxsicß cßaßru teßxbânu riqßuin bûlic. Abanan li Dios, aßan yal re saß xbên chixjunil.
33 I ga kurne catu ce boŋ, Amma a ciito kulu Rabbi do no a go.