Kekchi

Zarma

Proverbs

17

1Kßaxal us li tzacânc saß nebaßil chi sa saß kachßôl chiru nak yôko chi ninkßeîc rajlal ut yôko chi pletic.
1 Gaata looma fo da laakal kanay a banda bisa windi kaŋ to da batu ka margu nda care kusuuma.
2Junak môs cuan xnaßleb, aßan tâcuânk xcuanquil saß xbên li alalbej mâcßaß xnaßleb ut aßan tâtzßakônk riqßuin li cßaßru cuan re lix patrón saß xyânkeb li ralal xcßajol lix patrón.
2 Bannya kaŋ ga goy da laakal ga du mayray ize kaŋ ga haawi goy te boŋ. A ga du nga baa tubo ra nya-izey game ra mo.
3Li oro ut li plata isinbil lix tzßajnil riqßuin xam. Abanan li Kâcuaß narisi li mâusilal saß xchßôleb li cristian.
3 Haaguyaŋ kusu go nzarfu se, dudal mo wura se, Amma Rabbi no ga biney neesi.
4Eb li incßaß useb xnaßleb nequeßxpâb chixjunil li incßaß us nequeßrabi. Ut eb laj ticßtiß nequeßxpâb li moco yâl ta li nayeheß reheb.
4 Goy laalo teeko ga laakal ye me laalo gaa. Tangarikom mo ga hanga jeeri hasaraw deena se.
5Li ani nequeßhoboc reheb li nebaß, aß li Dios li quiyîban reheb nequeßxhob. Ut li ani nasahoß saß xchßôl chirilbal li raylal nequeßxcßul, aßan incßaß tâcanâk chi incßaß teßxtoj xmâc.
5 Boro kaŋ na alfukaaru hahaara, Nga Takakwa no a goono ga foy. Boro kaŋ farhã da masiiba mo si ciiti yana.
6Lix lokßaleb li ac tîxeb, aßaneb li ri. Ut lix lokßaleb li alalbej cßajolbej, aßaneb lix naß xyucuaßeb.
6 Haama no ga ti dottijo zeeno darza fuula, Ize fooma hari mo a baaba no.
7Incßaß us chokß reheb li mâcßaß xnaßleb nak teßxnimobresi ribeb chi âtinac. Joßcan ajcuiß li cuînk li cuan xcuanquil, incßaß us cui naticßtißic.
7 Boŋ sifayaŋ sanni mana hagu saamo me ra, Sanku fa binde deene kaŋ ga tangari te dabarikooni se.
8Li tuminânc u kßaxal terto xtzßak chiruheb li cßaynakeb chi tuminac u xban nak riqßuin aßan us nequeßel riqßuin chixjunil li nequeßxbânu.
8 Me-daabu nooyaŋ ga hima tondi darzakoy bora kaŋ ga du a diyaŋ gaa. Naŋ kaŋ a bare kulu mo a ga te a se riiba.
9Li ani incßaß naâtinac chirix lix paltil li ramîg nacßutun nak naxra li ramîg. Ut li ani naâtinac chirix lix paltil naxqßue chßaßajquilal saß xyânkeb li ramîg.
9 Boro kaŋ na taali daabu, baakasinay no a ga ceeci, Amma boro kaŋ ga foyray te ga coroyaŋ kaa care.
10Li ani cuan xnaßleb naxqßue retal lix kßusbal. Aßut li mâcßaß xnaßleb usta tâqßue jun cientak lix lôb incßaß naxtau xyâlal.
10 Deeniyaŋ ga furo fahamante do ka bisa barzu zangu saamo do.
11Li incßaß useb xnaßleb junes sicßoc plêt nequeßxbânu. Kßaxal ra li tojba mâc tâchâlk saß xbêneb.
11 Boro laalo, kala murteyaŋ hinne kaŋ a ga ceeci. Woodin sabbay se no i ga diya bine-bi-koy donton a gaa.
12Kßaxal us nak tâcßul jun li oso yô xjoskßil li qui-elkßâc li ral, chiru nak tâchßic âcuib riqßuin jun li incßaß naxnau xyâlal xban nak kßaxal ra cuißchic tâcßul.
12 Boro ma kubay nda ganji urs* kaŋ i n'a izey sambu bisa boro ma kubay nda saamo nga saamotara ra.
13Junelic cuânk li mâusilal saß lix jun cablal li ani naxbânu mâusilal re li nabânun usilal re.
13 Boro kaŋ ga gomni bana nda laala, Laala si fay d'a windo hal abada.
14Li xtiquibanquil jun li plêt chanchan xtebal jun rok li haß xban nak junpât naniman ru. Joßcan nak kßaxal us chokß êre nak incßaß têchßic êrib saß li plêt.
14 Kusuuma sintina go danga waati kaŋ i na hari taŋ, Woodin se ma fay da kakaw za a mana ciya yanje.
15Incßaß us xyebal nak mâcßaßeb xmâc li nequeßxbânu li incßaß us. Ut incßaß ajcuiß us nak teßxye nak cuanqueb xmâc li mâcßaßeb xmâc. Li cuib chi naßleb aßin xicß naril li Kâcuaß.
15 Boro kaŋ ga taali-teeri hanandi, Da boro kaŋ ga adilante zeeri, I boro hinka kulu fanta hariyaŋ no Rabbi se.
16¿Cßaßru aj e nak cuânk xtumin li mâcßaß xnaßleb? Mâcßaß aj e xban nak moco naru ta tixlokß xnaßleb riqßuin lix tumin.
16 Ifo se no saamo ga goro nda arzaka nga kambe ra laakal dayyaŋ se, Za kaŋ a sinda fahamay?
17Li châbil amigo junelic narahoc, ut tixcßojob âchßôl nak yôkat chi cßuluc raylal joß junak tzßakal asbej.
17 Coro hanno wo, baakasinay no a ga te waati kulu, I na nya-izey hay mo taabi haŋyaŋ jirbey se.
18Li ani mâcßaß xnaßleb saß junpât naxcßûluban saß xbên xtojbal xcßas li ramîg chi incßaß naxcßoxla chi us.
18 Boro kaŋ sinda fahamay ga kamba karyaŋ te no ka ciya yadda sambuko nga gorokasin jine.
19Li ani nacuulac chiru pletic naxra li mâc. Li ani naxnimobresi rib yô chixbokbal raylal saß xbên.
19 Boro kaŋ ga ba kusuuma ga ba taali. Boro kaŋ na nga windi me daabirji kuukandi mo, Halaciyaŋ no a goono ga ceeci.
20Li incßaß useb xnaßleb mâ jokße teßxtau li us. Ut li ani nacuulac chiru balakßic riqßuin li cßaßru naxye naxbok chßaßajquilal saß xbên.
20 Boro kaŋ gonda bine kaŋ ga siiri si du hari hanno. Nga mo kaŋ gonda deene kaŋ ga mulay ga kaŋ masiiba ra.
21Junak cuînk cuan ralal mâcßaß xnaßleb junelic ra saß xchßôl. Mâcßaß sahil chßôlej chokß re junak li yucuaßbej cuan junak ralal incßaß naxtau xyâlal.
21 Boro kaŋ na saamo hay, Bine saray hari no a du nga boŋ se. Saamo baaba sinda bine kaani.
22Junak cristian sa saß xchßôl, aßan naxqßue sahil chßôlej joß li châbil ban. Abanan junak cristian ra saß xchßôl, aßan naxqßue xrahil xchßôl li ras rîtzßin joß junak yajel.
22 Bine kaŋ ga maa kaani, safari hanno no, Amma bine kaŋ sara ga biriyaŋ koogandi.
23Eb li incßaß useb xnaßleb nequeßtuminâc ru chi mukmu re xsachbal xcuanquil li tîquilal.
23 Boro laalo ga me-daabu ta ganda ra, Zama nga ma ciiti fondo siirandi se.
24Li cuan xnaßleb junelic yô chixcßoxlanquil chanru nak tixtau xtzßakob lix naßleb. Abanan li incßaß naxtau xnaßleb moco chßolchßo ta ru li cßaßru naxbânu.
24 Laakal go fahamante moyduma jine, Amma saamey moy go ya-haray ndunnya me.
25Li alalbej li incßaß naxtau xnaßleb, aßan naxqßue xjoskßileb ut xrahil xchßôleb lix naß xyucuaß.
25 Ize kaŋ si caram ya bine saray hari no nga baabo se, Forti mo no nyaŋo kaŋ n'a hay se.
26Relic chi yâl nak incßaß us nak teßxye nak cuan xmâc li mâcßaß xmâc. Ut incßaß ajcuiß us nak teßxqßue saß raylal li nequeßtaklan saß xyâlal.
26 A si boori i ma adilante jukke, Wala i ma dabarikooni kar a daa hanna sabbay se.
27Eb li cuan xnaßlebeb incßaß nequeßcuulac chiruheb âtinac. Ut li ani naxnau cßoxlac incßaß najoskßoß saß junpât.Nequeßxye nak li incßaß naxtau xyâlal cuan xnaßleb cui incßaß naâtinac. Nequeßxye nak naxnau cßoxlac cui mâcßaß naxye.
27 Boro kaŋ na nga sanni dunguriyandi, bayray no a se. Nga mo kaŋ gonda biya yeeno ya fahamante no.
28Nequeßxye nak li incßaß naxtau xyâlal cuan xnaßleb cui incßaß naâtinac. Nequeßxye nak naxnau cßoxlac cui mâcßaß naxye.
28 Baa saamo, d'a na nga me di, I g'a lasaabu sanda laakalkooni no. D'a na nga me-kuurey daabu mo, I ga di a sanda a waani.