Kekchi

Zarma

Proverbs

22

1Kßaxal us nak tâabîk resil nak châbil xnaßleb junak chiru nak cuânk nabal lix biomal. Kßaxal us nak tâqßuehekß xlokßal chiru nak cuânk nabal lix oro ut lix plata.
1 Maa hanno ya suubanyaŋ hari no ka bisa duure boobo, Gomni mo bisa wura nda nzarfu.
2Li biom ut li nebaß juntakßêteb xban nak li Dios quiyîban reheb.
2 Arzakante nda talka ga care kubay, Rabbi no k'i kulu te.
3Eb li cuanqueb xnaßleb nequeßxqßue retal li mâusilal ut nequeßxcol ribeb chiru. Abanan eb li mâcßaßeb xnaßleb nequeßxcßul li raylal nachal saß xbêneb xban nak incßaß nequeßxnau xqßuebal retal.
3 Boro kaŋ gonda laakal ga masiiba fonnay, a ma tugu, Amma saamo ga bisa ka koy ka taabi haŋ.
4Li ani naxcubsi rib ut naxxucua ru li Kâcuaß, aßan tixcßul chokß xkßajcâmunquil lix yußam, lix biomal ut lix lokßal.
4 Lalabu nda Rabbi humburkumay, I alhakko ya arzaka nda beeray da fundi no.
5Junes raylal nequeßxcßul li incßaß useb xnaßleb. Abanan li nequeßxbânu cuênt riqßuin lix yußameb incßaß nequeßxcßul chi joßcan.
5 Karji nda hirrimi go no siirante fondo boŋ, Boro kaŋ na nga fundo haggoy ga mooru a gaa.
6Nak toj coqßueb li cocßal, us xcßutbal chiruheb chanru li cuânc saß tîquilal ut nak ac xeßnînkan incßaß teßxcanab xbânunquil.
6 Ma zanka biiri fondo kaŋ a ga gana ra, Baa waati kaŋ a zeen a s'a taŋ mo.
7Eb li biom nequeßnumta saß xbêneb li nebaß. Ut li ani natoßonin riqßuin li cuan xtumin, chanchan chic xmôs nacana cuiß.
7 Duurekoy ga koytaray ŋwa talka boŋ, Garaw ŋwaako mo bannya no garaw danko se.
8Li ani naxbânu mâusilal, mâusilal ajcuiß tixcßul. Ut tâcuulak xkßehil nak incßaß chic târûk tixcßutbesi lix joskßil.
8 Boro kaŋ na laala duma ga mursay wi, A futa goobo mo ga gaze.
9Li ani natokßoban u tâosobtesîk xban nak tixqßueheb xtzacaêmk li mâcßaß cuan reheb.
9 Boro kaŋ gonda gomni miila ga du albarka, Zama nga ŋwaaro ra no a ga kaa ka no alfukaarey se.
10Isihomakeb saß êyânk li nequeßhoboc. Chi joßcan mâcßaßak chic pletic ut hoboc saß êyânk.
10 Ma dondako gaaray, kuta mo ga fun, Oho, yanje nda kayna mo ga ban.
11Li ani nacuan saß tîquilal ut châbil naâtinac, li rey tixcßam rib saß amiguil riqßuin.
11 Boro kaŋ ga ba bine hananyaŋ, A me sanni gaakuro sabbay se bonkooni ga te a se coro.
12Li Kâcuaß junelic na-iloc reheb li cuanqueb xnaßleb. Ut naxcßut nak moco yâl ta li nequeßxye li nequeßticßtißic.
12 Rabbi moy ga bayraykoy haggoy, Amma a ga boro kaŋ ga amaana ŋwa sanni zeeri.
13Li ani incßaß naraj trabajic naxsicß xyâlal chanru nak incßaß nacßanjelac. Naxye nak incßaß naru naxic chi trabajic xban nak cuan jun li cakcoj saß be naru nacamsîc xban.
13 Hawfuno ga ne: «Muusu beeri go no taray, I g'ay wi fondey ra.»
14Li cßaßru naxye li ixk incßaß us xnaßleb, aßan chanchan jun li jul cham ut aran nequeßtßaneß li nequeßtzßektânâc xban li Kâcuaß.
14 Waykuuru me ya guusu no kaŋ ga ku, Boro kaŋ Rabbi ga fanta no ga kaŋ a ra.
15Eb li cocßal nequeßxbânu li incßaß us xban nak mâcßaßeb xnaßleb. Abanan cui teßqßuehekß chi tzßûm teßxtau xnaßleb.
15 Saamotaray goono ga kunsum zanka bine ra, Amma goojiyaŋ goobu no g'a gaaray a se nangu mooro.
16Tâcuulak xkßehil nak tânebaßokß li ani nabiomoß xban xrahobtesinquil li nebaß. Ut li ani naxqßue xtumin re li biom tâcanâk saß nebaßil.
16 Boro kaŋ na alfukaaru toonye zama nga ma riiba ŋwa se, Da boro kaŋ na arzakante no, Jaŋay ra no i ga kokor.
17Cheqßuehak retal li nequeßxye li cuanqueb xnaßleb. Ut cheqßuehak retal chi us li cßaßru nincßut chêru.
17 Ma ni hanga jeeri ka maa sanney kaŋ gonda laakal, Ma ni laakal ye mo ay bayra gaa.
18Kßaxal us nak tâcanâk saß lê chßôl li cßaßru têtzol. Chi joßcan naru têye re jalan li cßaßru xetzol.
18 Zama hari kaano no da ni n'i haggoy ni bina ra, D'i kulu goro ni meyo ra care banda.
19Nacuaj xqßuebal ênaßleb anakcuan re nak tênau ut re ajcuiß nak têcacuubresi êchßôl riqßuin li Kâcuaß.
19 Zama ni deyaŋo ma goro Rabbi do, Woodin se no ay na ni bayrandi nd'ey hunkuna, Oho, hala nin bumbo.
20Lâin xintzßîba lajêb xcaßcßâl chi naßleb re nak têtzol êrib ut têtau ênaßleb.
20 Manti ay hantum ni se harey kaŋ ga boori ka bisa, Saawarey waney nda bayray waney,
21Aßin yôquin chixyebal êre re nak tênau xyâlal ut re ajcuiß nak tênau xsumenquil li cßaßru tâpatzßekß êre.
21 Zama ay ma ni bayrandi nda cimi sanni tabbatantey, Hala ni ma du ka cimi sanney ye borey kaŋ na ni donton se?
22Li xbên naßleb, aßan aßin: Mêrelkßa li cßaßru reheb li nebaß yal xban nak nebaßeb. Chi moco têrahobtesiheb nak yôk chi rakecß âtin saß xbêneb yal xban nak incßaß naru teßxcol ribeb.
22 Ma si alfukaaru kom zama nga ya talka no, Ma si taabante mo kankam faada meyo gaa.
23Li Kâcuaß, aßan tâcolok reheb li nebaß ut tixrahobtesiheb li nequeßrahobtesin reheb li nebaß.
23 Zama Rabbi ga faasa i se, A ga borey kaŋ g'i kom yaŋ din mo fundey kom.
24Li xcab li naßleb, aßan aßin: Incßaß têcßam êrib saß amiguil riqßuineb laj plêt, chi moco têcßam êrib riqßuineb li chßinpoßeb.
24 Ma si corotaray te da boro kaŋ bine ga waasu, Ma si hangasinay mo da futaykooni.
25Mâre têtzol êre lix naßlebeb aßan ut incßaß chic usak lê naßleb.
25 Zama ni ma si a te-goyey dondon, Ka du ni fundo se hirrimi.
26Li rox li naßleb, aßan aßin: Mêcßuluban saß êbên xtojbal xcßas jalan cristian.
26 Ma si goro yadda sambuyaŋ nookoy ra, Wala mo borey kaŋ yaŋ ga garaw sambuyaŋ yadda sambu.
27Cui lâex incßaß naru têtoj li cßas, naru nequeßxcßam lê cuarib re xtojbal li cßas.
27 Da ni sinda banayaŋ hari, Ifo se no a ga ni daarijo kaa ni se ni cire?
28Li xcâ li naßleb, aßan aßin: Mêjal xnaßaj li nubâl li ac qßuebil xbaneb lê xeßtônil yucuaß.Li roß li naßleb, aßan aßin: Li ani naxnau cßanjelac chi châbil, aßan tâcßanjelak riqßuineb li rey. Moco riqßuin ta yalak ani tâtrabajik.
28 Fari hirri seeda zeeno kaŋ ni kaayey sinji, Ma s'a ganandi.
29Li roß li naßleb, aßan aßin: Li ani naxnau cßanjelac chi châbil, aßan tâcßanjelak riqßuineb li rey. Moco riqßuin ta yalak ani tâtrabajik.
29 Ni go ga di boro kaŋ gonda himma nga muraadey ra, wala? Bora din ga kay koyey jine, A si kay talkey jine bo.