¹នៅគ្រានោះ ព្រះយេស៊ូចាកចេញពីផ្ទះ យាងទៅគង់នៅមាត់សមុទ្រ។

¹On that day Jesus went out of the house, and sat by the seaside.

²មានមហាជនច្រើនកុះករ មកចោមរោមព្រះអង្គព្រះអង្គក៏យាងចុះទៅគង់ក្នុងទូកមួយ រីឯបណ្ដាជនឈរនៅមាត់ច្រាំង។

²Great multitudes gathered to him, so that he entered into a boat, and sat, and all the multitude stood on the beach.

³ព្រះអង្គមានព្រះបន្ទូលទៅគេយ៉ាងច្រើន ដោយប្រើប្រស្នាដូចតទៅ៖ «មានបុរសម្នាក់ចេញទៅព្រោះគ្រាប់ពូជ។

³He spoke to them many things in parables, saying, “Behold, a farmer went out to sow.

⁴ពេលគាត់ព្រោះ មានគ្រាប់ពូជខ្លះធ្លាក់ទៅលើផ្លូវ ហើយសត្វមកចឹកស៊ីអស់ទៅ។

⁴ As he sowed, some seeds fell by the roadside, and the birds came and devoured them.

⁵មានគ្រាប់ពូជខ្លះទៀតធ្លាក់ទៅលើកន្លែងមានថ្ម ពុំសូវមានដី។ គ្រាប់ពូជក៏ដុះឡើងភ្លាម ព្រោះដីមិនជ្រៅ។

⁵ Others fell on rocky ground, where they didn’t have much soil, and immediately they sprang up, because they had no depth of earth.

⁶លុះដល់ថ្ងៃក្ដៅឡើង ពន្លកទាំងនោះក្រៀមស្វិតអស់ទៅ ព្រោះឫសចាក់មិនបានជ្រៅ។

⁶ When the sun had risen, they were scorched. Because they had no root, they withered away.

⁷គ្រាប់ពូជខ្លះទៀតធ្លាក់ទៅលើដីមានបន្លា។ បន្លាក៏ដុះឡើង រួបរឹតស្រូវមិនអោយដុះបានឡើយ។

⁷ Others fell among thorns. The thorns grew up and choked them.

⁸គ្រាប់ពូជខ្លះទៀត ធ្លាក់ទៅលើដីមានជីជាតិល្អ មួយគ្រាប់អោយផលជាមួយរយគ្រាប់ មួយទៀតអោយហុកសិប និង មួយទៀតអោយសាមសិប។

⁸ Others fell on good soil, and yielded fruit: some one hundred times as much, some sixty, and some thirty.

⁹អស់អ្នកដែលឮពាក្យនេះ សូមយកទៅពិចារណាចុះ!»។

⁹ He who has ears to hear, let him hear.”

¹⁰ពេលនោះ ពួកសិស្សនាំគ្នាចូលមកជិតព្រះអង្គទូលសួរថា៖ «ហេតុដូចម្ដេចបានជាព្រះគ្រូមានព្រះបន្ទូលទៅកាន់បណ្ដាជន ដោយប្រើពាក្យប្រស្នាដូច្នេះ?»។

¹⁰The disciples came, and said to him, “Why do you speak to them in parables?”

¹¹ព្រះអង្គតបទៅគេវិញថា៖ «មកពីព្រះជាម្ចាស់បានប្រោសប្រទានអោយអ្នករាល់គ្នាយល់គំរោងការដ៏លាក់កំបាំង របស់ព្រះរាជ្យ នៃស្ថានបរមសុខ រីឯអ្នកដទៃវិញ ព្រះអង្គមិនប្រទានអោយយល់ឡើយ។

¹¹He answered them, “To you it is given to know the mysteries of the Kingdom of Heaven, but it is not given to them.

¹²អ្នកណាមានហើយ ព្រះជាម្ចាស់នឹងប្រទានថែមទៀត ដើម្បីអោយអ្នកនោះបានបរិបូណ៌ រីឯអ្នកដែលគ្មាន ព្រះអង្គនឹងហូតយកអ្វីៗដែលអ្នកនោះមានផង។

¹² For whoever has, to him will be given, and he will have abundance, but whoever doesn’t have, from him will be taken away even that which he has.

¹³ហេតុនេះហើយបានជាខ្ញុំនិយាយទៅគេ ដោយប្រើពាក្យប្រស្នាគឺទោះបីគេមើល ក៏ពុំឃើញ ទោះបីគេស្ដាប់ ក៏ពុំឮហើយក៏ពុំយល់ដែរ

¹³ Therefore I speak to them in parables, because seeing they don’t see, and hearing, they don’t hear, neither do they understand.

¹⁴ដើម្បីអោយបានស្របនឹងសេចក្ដីដែលព្យាការី អេសាយថ្លែងទុកអំពីពួកគេថា៖ "អ្នករាល់គ្នាស្ដាប់មែន តែពុំឮទេ ហើយក៏ពុំយល់ផង។ អ្នករាល់គ្នាមើលមែន តែមិនឃើញសោះ

¹⁴ In them the prophecy of Isaiah is fulfilled, which says, ‘By hearing you will hear, and will in no way understand; Seeing you will see, and will in no way perceive:

¹⁵ដ្បិតចិត្ដប្រជារាស្ដ្រនេះរឹងណាស់ ហើយត្រចៀកគេក៏ធ្ងន់។ គេនាំគ្នាបិទភ្នែក មិនអោយមើលឃើញ មិនអោយត្រចៀកស្ដាប់ឮមិនអោយប្រាជ្ញាយល់ ហើយមិនចង់វិលមកវិញទេ ក្រែងលោយើងប្រោសគេអោយបានជា"។

¹⁵ for this people’s heart has grown callous, their ears are dull of hearing, they have closed their eyes; or else perhaps they might perceive with their eyes, hear with their ears, understand with their heart, and should turn again; and I would heal them.’ Isaiah 6:9-10

¹⁶រីឯអ្នករាល់គ្នាវិញ អ្នករាល់គ្នាមានសុភមង្គលហើយ ព្រោះភ្នែកអ្នករាល់គ្នាមើលឃើញ ត្រចៀកអ្នករាល់គ្នាស្ដាប់ឮ!

¹⁶ “But blessed are your eyes, for they see; and your ears, for they hear.

¹⁷ខ្ញុំសុំប្រាប់អោយអ្នករាល់គ្នាដឹងច្បាស់ថា មានព្យាការី និង មនុស្សសុចរិត ជាច្រើនមានបំណងចង់ឃើញហេតុការណ៍ដែលអ្នករាល់គ្នាឃើញនេះដែរ តែមិនបានឃើញទេ គេចង់ឮសេចក្ដីដែលអ្នករាល់គ្នាឮនេះដែរ តែមិនបានឮឡើយ!។

¹⁷ For most certainly I tell you that many prophets and righteous men desired to see the things which you see, and didn’t see them; and to hear the things which you hear, and didn’t hear them.

¹⁸ដូច្នេះ សុំស្ដាប់អត្ថន័យនៃប្រស្នាអំពីអ្នកព្រោះស្រូវដូចតទៅៈ

¹⁸ “Hear, then, the parable of the farmer.

¹⁹អ្នកដែលបានឮព្រះបន្ទូលអំពីព្រះរាជ្យ តែមិនយល់ ប្រៀបបាននឹងអ្នកដែលទទួលគ្រាប់ពូជនៅតាមផ្លូវ ដ្បិតមារកំណាចមកឆក់យកព្រះបន្ទូលដែលបានធ្លាក់ក្នុងចិត្ដគេនោះទៅ។

¹⁹ When anyone hears the word of the Kingdom, and doesn’t understand it, the evil one comes, and snatches away that which has been sown in his heart. This is what was sown by the roadside.

²⁰រីឯអ្នកដែលទទួលគ្រាប់ពូជលើដីមានថ្ម គឺអស់អ្នកដែលបានឮព្រះបន្ទូលហើយ ក៏ទទួលយកភ្លាមដោយអំណរ

²⁰ What was sown on the rocky places, this is he who hears the word, and immediately with joy receives it;

²¹ប៉ុន្ដែគេពុំបានទុកអោយព្រះបន្ទូលចាក់ឫសនៅក្នុងខ្លួនគេឡើយ គេជាប់ចិត្ដតែមួយភ្លែតប៉ុណ្ណោះ លុះដល់មានទុក្ខលំបាក ឬ ត្រូវគេបៀតបៀន ព្រោះតែព្រះបន្ទូល គេក៏បោះបង់ចោលជំនឿភ្លាម។

²¹ yet he has no root in himself, but endures for a while. When oppression or persecution arises because of the word, immediately he stumbles.

²²អ្នកដែលទទួលគ្រាប់ពូជក្នុងដីមានបន្លា គឺអ្នកដែលបានឮព្រះបន្ទូល ប៉ុន្ដែការខ្វល់ខ្វាយអំពីជីវិតក្នុងលោកីយ៍ ចិត្ដលោភលន់ចង់បានទ្រព្យសម្បត្ដិ រួបរឹតព្រះបន្ទូលមិនអោយបង្កើតផលបានឡើយ។

²² What was sown among the thorns, this is he who hears the word, but the cares of this age and the deceitfulness of riches choke the word, and he becomes unfruitful.

²³រីឯអ្នកដែលទទួលគ្រាប់ពូជក្នុងដីមានជីជាតិល្អ គឺអស់អ្នកដែលបានឮព្រះបន្ទូល ហើយយល់គេបង្កបង្កើតផល ខ្លះបានមួយជាមួយរយ ខ្លះបានមួយជាហុកសិប និង ខ្លះទៀតបានមួយជាសាមសិប»។

²³ What was sown on the good ground, this is he who hears the word, and understands it, who most certainly bears fruit, and brings forth, some one hundred times as much, some sixty, and some thirty.”

²⁴ព្រះយេស៊ូមានព្រះបន្ទូលជាពាក្យប្រស្នាមួយទៀតទៅគេថា៖«ព្រះរាជ្យ នៃស្ថានបរមសុខ ប្រៀបបាននឹងបុរសម្នាក់ ដែលបានព្រោះគ្រាប់ពូជល្អទៅក្នុងស្រែរបស់គាត់។

²⁴He set another parable before them, saying, “The Kingdom of Heaven is like a man who sowed good seed in his field,

²⁵ពេលមនុស្សម្នាដេកលក់អស់ មារសត្រូវរបស់គាត់ បានមកព្រោះស្រងែនៅក្នុងស្រែនោះដែរ រួចចេញបាត់ទៅ។

²⁵ but while people slept, his enemy came and sowed darnel weeds darnel is a weed grass (probably bearded darnel or lolium temulentum) that looks very much like wheat until it is mature, when the difference becomes very apparent. also among the wheat, and went away.

²⁶ពេលស្រូវដុះឡើងដាក់គ្រាប់ ស្រងែក៏ដុះឡើងដែរ។

²⁶ But when the blade sprang up and brought forth fruit, then the darnel weeds appeared also.

²⁷ពួកអ្នកបំរើចូលមកជំរាបម្ចាស់ស្រែថាៈ "លោកម្ចាស់! លោកបានព្រោះតែគ្រាប់ពូជល្អក្នុងស្រែសោះ ចុះស្រងែនេះមកពីណា?"។

²⁷ The servants of the householder came and said to him, ‘Sir, didn’t you sow good seed in your field? Where did this darnel come from?’

²⁸ម្ចាស់តបវិញថាៈ "ពិតជាមានមារសត្រូវមកព្រោះហើយ!"។ ពួកអ្នកបំរើសួរលោកទៀតថាៈ "តើលោកចង់អោយយើងខ្ញុំទៅដកស្រងែនោះចេញឬ?"។

²⁸ “He said to them, ‘An enemy has done this.’ “The servants asked him, ‘Do you want us to go and gather them up?’

²⁹ម្ចាស់តបថាៈ "កុំអី! បើអ្នករាល់គ្នាដក ក្រែងលោដោយស្រូវមកជាមួយដែរ

²⁹ “But he said, ‘No, lest perhaps while you gather up the darnel weeds, you root up the wheat with them.

³⁰ទុកអោយវាដុះជាមួយគ្នារហូតដល់ស្រូវទុំចុះ ពេលនោះខ្ញុំនឹងប្រាប់ពួកអ្នកច្រូតថា ចូរប្រមូលស្រងែ ចងជាបាច់ យកទៅដុតចោលជាមុនសិន រួចសឹមប្រមូលស្រូវដាក់ជង្រុកអោយខ្ញុំ"»។

³⁰ Let both grow together until the harvest, and in the harvest time I will tell the reapers, “First, gather up the darnel weeds, and bind them in bundles to burn them; but gather the wheat into my barn.”’”

³¹ព្រះយេស៊ូមានព្រះបន្ទូល ជាពាក្យប្រស្នាមួយទៀតទៅគេថា៖«ព្រះរាជ្យនៃស្ថានបរមសុខប្រៀបបីដូចជាគ្រាប់ពូជម៉្យាងដ៏ល្អិត ដែលបុរសម្នាក់យកទៅដំាក្នុងចំការរបស់ខ្លួន។

³¹He set another parable before them, saying, “The Kingdom of Heaven is like a grain of mustard seed, which a man took, and sowed in his field;

³²គ្រាប់ពូជនោះតូចជាងគ្រាប់ពូជទាំងអស់ ប៉ុន្ដែ ពេលដុះឡើង វាធំជាងដំណំាឯទៀតៗ គឺទៅជាដើមឈើមួយយ៉ាងធំ ហើយបក្សាបក្សីមកធ្វើសំបុកស្នាក់អាស្រ័យនៅតាមមែករបស់វា»។

³² which indeed is smaller than all seeds. But when it is grown, it is greater than the herbs, and becomes a tree, so that the birds of the air come and lodge in its branches.”

³³ព្រះអង្គមានព្រះបន្ទូលជាពាក្យប្រស្នាមួយទៀតថា៖ «ព្រះរាជ្យនៃស្ថានបរមសុខប្រៀបបីដូចជាមេនំបុ័ង ដែលស្ដ្រីម្នាក់យកទៅលាយនឹងម្សៅពីរតៅ ធ្វើអោយម្សៅនោះដោរឡើង»។

³³He spoke another parable to them. “The Kingdom of Heaven is like yeast, which a woman took, and hid in three measures literally, three sata. 3 sata is about 39 litres or a bit more than a bushel of meal, until it was all leavened.”

³⁴ព្រះយេស៊ូមានព្រះបន្ទូលអំពីសេចក្ដីទាំងនេះ ទៅកាន់មហាជនជាពាក្យប្រស្នាទាំងអស់ គឺព្រះអង្គមិនដែលមានព្រះបន្ទូលទៅគេ ដោយឥតប្រើពាក្យប្រស្នាឡើយ

³⁴Jesus spoke all these things in parables to the multitudes; and without a parable, he didn’t speak to them,

³⁵ដើម្បីអោយស្របនឹងសេចក្ដីដែលមានចែងទុកតាមរយៈពួកព្យាការី ថា៖ «យើងនឹងនិយាយទៅគេជាពាក្យប្រស្នា យើងនឹងប្រកាសសេចក្ដីលាក់កំបាំង តាំងពីដើមកំណើតពិភពលោកមក អោយគេដឹង»។

³⁵that it might be fulfilled which was spoken through the prophet, saying, “I will open my mouth in parables; I will utter things hidden from the foundation of the world.” Psalm 78:2

³⁶ពេលនោះ ព្រះយេស៊ូយាងចេញពីមហាជនចូលទៅក្នុងផ្ទះ។ ពួកសិស្ស នាំគ្នាចូលមកគាល់ព្រះអង្គទូលថា៖ «សូមព្រះគ្រូបកស្រាយប្រស្នាអំពីស្រងែក្នុងស្រែ អោយយើងខ្ញុំបានយល់អត្ថន័យផង»។

³⁶Then Jesus sent the multitudes away, and went into the house. His disciples came to him, saying, “Explain to us the parable of the darnel weeds of the field.”

³⁷ព្រះអង្គមានព្រះបន្ទូលតបទៅគេវិញថា៖ «អ្នកព្រោះគ្រាប់ពូជល្អ គឺបុត្រមនុស្ស

³⁷He answered them, “He who sows the good seed is the Son of Man,

³⁸ស្រែ គឺពិភពលោក គ្រាប់ពូជល្អ គឺអ្នកដែលត្រូវចូលទៅក្នុងព្រះរាជ្យ រីឯស្រងែវិញ គឺកូនចៅរបស់មារ កំណាច។

³⁸ the field is the world; and the good seed, these are the children of the Kingdom; and the darnel weeds are the children of the evil one.

³⁹សត្រូវដែលសាបព្រោះស្រងែ គឺមារ រដូវចំរូត គឺអវសានកាលនៃពិភពលោក ហើយអ្នកច្រូត គឺទេវតា ។

³⁹ The enemy who sowed them is the devil. The harvest is the end of the age, and the reapers are angels.

⁴⁰គេច្រូតស្រងែយកទៅដុតក្នុងភ្លើងយ៉ាងណា នៅអវសានកាលនៃពិភពលោក ក៏នឹងកើតមានយ៉ាងនោះដែរ។

⁴⁰ As therefore the darnel weeds are gathered up and burned with fire; so will it be at the end of this age.

⁴¹បុត្រមនុស្សនឹងចាត់ទេវតារបស់លោកអោយមក។ ទេវតាទាំងនោះនឹងប្រមូលពួកអ្នកដែលនាំគេអោយប្រព្រឹត្ដអំពើបាប និង ពួកអ្នកដែលបានប្រព្រឹត្ដអំពើទុច្ចរិតយកចេញពីព្រះរាជ្យ

⁴¹ The Son of Man will send out his angels, and they will gather out of his Kingdom all things that cause stumbling, and those who do iniquity,

⁴²បោះទៅក្នុងភ្លើងដែលឆេះសន្ធោសន្ធៅ ហើយនៅទីនោះមានតែសំរែកយំសោក ខឹងសង្កៀតធ្មេញ។

⁴² and will cast them into the furnace of fire. There will be weeping and the gnashing of teeth.

⁴³រីឯអ្នកសុចរិត វិញ គេនឹងស្ថិតនៅក្នុងព្រះរាជ្យនៃព្រះបិតារបស់គេ ទាំងបញ្ចេញរស្មីភ្លឺដូចព្រះអាទិត្យ។ អ្នកណាឮពាក្យនេះ សូមយកទៅពិចារណាចុះ!»។

⁴³ Then the righteous will shine forth like the sun in the Kingdom of their Father. He who has ears to hear, let him hear.

⁴⁴«ព្រះរាជ្យនៃស្ថានបរមសុខ ប្រៀបបីដូចជាកំណប់ដែលគេកប់ទុកនៅក្នុងស្រែមួយ។ មានបុរសម្នាក់រកកំណប់នោះឃើញ ហើយកប់ទុកវិញ។ គាត់មានចិត្ដត្រេកអរជាខ្លាំង ក៏ចេញទៅ លក់ទ្រព្យសម្បត្ដិទាំងប៉ុន្មានដែលគាត់មាន យកប្រាក់ទិញដីស្រែនោះ។

⁴⁴ “Again, the Kingdom of Heaven is like a treasure hidden in the field, which a man found, and hid. In his joy, he goes and sells all that he has, and buys that field.

⁴⁵ម៉្យាងទៀត ព្រះរាជ្យនៃស្ថានបរមសុខប្រៀបបីដូចជាអ្នកជំនួញម្នាក់ ដែលស្វែងរកទិញពេជ្រល្អៗ។

⁴⁵ “Again, the Kingdom of Heaven is like a man who is a merchant seeking fine pearls,

⁴⁶កាលបានឃើញពេជ្រមួយគ្រាប់ដ៏មានតម្លៃលើសលប់ ហើយ គាត់ក៏ទៅលក់អ្វីៗទាំងប៉ុន្មានដែលគាត់មានយកប្រាក់មកទិញពេជ្រនោះ»។

⁴⁶ who having found one pearl of great price, he went and sold all that he had, and bought it.

⁴⁷«ព្រះរាជ្យនៃស្ថានបរមសុខប្រៀបបីដូចជាអួនមួយដែលគេរាយក្នុងសមុទ្រ ហើយជាប់បានត្រីគ្រប់យ៉ាង។

⁴⁷ “Again, the Kingdom of Heaven is like a dragnet, that was cast into the sea, and gathered some fish of every kind,

⁴⁸ពេលជាប់បានត្រីពេញហើយ គេអូសអួននោះឡើងមកលើគោក រួចអង្គុយរើសត្រីល្អៗដាក់ក្នុងកញ្ឆេ រីឯត្រីមិនល្អវិញ គេបោះចោល។

⁴⁸ which, when it was filled, they drew up on the beach. They sat down, and gathered the good into containers, but the bad they threw away.

⁴⁹នៅអវសានកាលនៃពិភពលោក ក៏នឹងកើតមានដូច្នេះដែរ។ ពួកទេវតា នាំគ្នាមកញែកមនុស្សទុច្ចរិត ចេញពីចំណោមមនុស្សសុចរិត

⁴⁹ So will it be in the end of the world. The angels will come forth, and separate the wicked from among the righteous,

⁵⁰រួចបោះមនុស្សទុច្ចរិតទាំងនោះ ទៅក្នុងភ្លើងដែលឆេះសន្ធោសន្ធៅ ហើយនៅទីនោះ មានតែសំរែកយំសោកខឹងសង្កៀតធ្មេញ។

⁵⁰ and will cast them into the furnace of fire. There will be the weeping and the gnashing of teeth.”

⁵¹តើអ្នករាល់គ្នាយល់សេចក្ដីទាំងនេះឬទេ?» ពួកសិស្សទូលព្រះអង្គថា៖ «បាទ យល់!»។

⁵¹Jesus said to them, “Have you understood all these things?” They answered him, “Yes, Lord.”

⁵²ព្រះអង្គមានព្រះបន្ទូលទៅគេទៀតថា៖ «ហេតុនេះហើយបានជាពួកអាចារ្យដែលបានទទួលការអប់រំអំពីព្រះរាជ្យនៃស្ថានបរមសុខ ប្រៀបបានទៅនឹងម្ចាស់ផ្ទះដែលយកទ្រព្យ ទាំងចាស់ទាំងថ្មីចេញពីឃ្លាំងរបស់គាត់ដូច្នោះដែរ»។

⁵²He said to them, “Therefore every scribe who has been made a disciple in the Kingdom of Heaven is like a man who is a householder, who brings out of his treasure new and old things.”

⁵³កាលព្រះយេស៊ូមានព្រះបន្ទូលជាពាក្យប្រស្នាទាំងនេះចប់សព្វគ្រប់ហើយ ព្រះអង្គក៏យាងចេញពីទីនោះ

⁵³It happened that when Jesus had finished these parables, he departed from there.

⁵⁴ត្រឡប់ទៅភូមិស្រុករបស់ព្រះអង្គវិញ។ ព្រះអង្គបង្រៀនអ្នកស្រុកនៅក្នុងសាលាប្រជុំ របស់គេ ធ្វើអោយគេងឿងឆ្ងល់គ្រប់ៗគ្នា។ គេពោលថា៖ «តើគាត់បានទទួលប្រាជ្ញា និង ឫទ្ធានុភាពធ្វើការអស្ចារ្យទាំងនេះមកពីណា?

⁵⁴Coming into his own country, he taught them in their synagogue, so that they were astonished, and said, “Where did this man get this wisdom, and these mighty works?

⁵⁵អ្នកនេះជាកូនរបស់ជាងឈើ ហើយម្ដាយរបស់គាត់ឈ្មោះនាងម៉ារី បងប្អូនគាត់ឈ្មោះយ៉ាកុប យ៉ូសេ ស៊ីម៉ូន យូដាស ទេតើ!

⁵⁵Isn’t this the carpenter’s son? Isn’t his mother called Mary, and his brothers, James, Joses, Simon, and Judas or, Judah ?

⁵⁶ប្អូនស្រីរបស់គាត់ទាំងប៉ុន្មានរស់នៅក្នុងភូមិជាមួយយើងដែរ។ ដូច្នេះគាត់ដឹងសេចក្ដី ទាំងនេះពីណាមក?»។

⁵⁶Aren’t all of his sisters with us? Where then did this man get all of these things?”

⁵⁷ហេតុនេះហើយបានជាគេមិនអាចជឿព្រះអង្គបាន។ ព្រះយេស៊ូមានព្រះបន្ទូលទៅគេថា៖ «ធម្មតា គេមើលងាយព្យាការីតែក្នុងស្រុកកំណើត និង ក្នុងផ្ទះរបស់លោកប៉ុណ្ណោះ!»។

⁵⁷They were offended by him. But Jesus said to them, “A prophet is not without honor, except in his own country, and in his own house.”

⁵⁸នៅទីនោះ ព្រះយេស៊ូពុំបានធ្វើការអស្ចារ្យច្រើនឡើយ ព្រោះគេគ្មានជំនឿ។

⁵⁸He didn’t do many mighty works there because of their unbelief.