1¶ Ko nga whakatakataka a te ngakau na te tangata; engari ko te kupu whakahoki a te arero na Ihowa.
1Ihminen suunnittelee mielessään, mutta sanat antaa Herra.
2¶ Ko nga ara katoa o te tangata he ma ki ona ake kanohi; ko Ihowa ia ki te pauna i nga wairua.
2Ihminen pitää oikeina kaikkia teitään, mutta Herra punnitsee ajatukset.
3¶ Utaina au mahi ki runga ki a Ihowa, a ka whakapumautia ou whakaaro.
3Tuo kaikki hankkeesi Herran eteen, niin suunnitelmasi menestyvät.
4¶ He mea hanga na Ihowa nga mea katoa mo tona tutukitanga, mo tona: ae ra, ko te tangata kino hoki mo te ra o te kino.
4Kaiken on Herra tehnyt tarkoituksiaan varten, jumalattomankin -- kohtaamaan kovan päivän.
5¶ He mea whakarihariha na Ihowa te hunga ngakau whakakake katoa; ahakoa pupuri te ringa ki te ringa, e kore ia e kore te whiua.
5Herra vihaa kaikkia kerskailijoita -- totisesti, he eivät rangaistusta vältä!
6¶ Ko te mahi tohu tangata me te pono hei pure mo te kino; ma te wehi hoki ki a Ihowa ka mawehe atu ai te tangata i te kino.
6Laupeus ja uskollisuus sovittavat synnin, Herran pelko pitää loitolla pahasta.
7¶ Ki te pai a Ihowa ki nga ara o te tangata, ka meinga e ia ona hoariri nei ano kia mau te rongo ki a ia.
7Joka elää Herran mielen mukaisesti, pääsee sovintoon vihamiestensäkin kanssa.
8¶ He pai ake te mea iti i runga i te tika, i nga hua maha ki te kahore he tika.
8Parempi vähän ja rehellisesti kuin isot voitot vilpillisesti.
9¶ Ko te ngakau o te tangata hei whakaaro i tona ara; ko Ihowa ia hei whakatika i tona hikoi.
9Ihminen suunnittelee tiensä, mutta Herra ohjaa hänen askelensa.
10¶ He kupu atua kei nga ngutu o te kingi; e kore tona mangai e poka ke ina whakawa.
10Kuninkaan huulilla on Jumalan päätös, ei hän erehdy tuomiossaan.
11¶ Ko te taimaha tika, ko te pauna tika, na Ihowa; he mahi nana nga kohatu katoa o te putea.
11Puntari on Herran, vaaka on Herran, hänen ovat kaikki punnukset.
12¶ He mea whakarihariha ki nga kingi te mahi i te kino; na te tika hoki i u ai te torona.
12Vääryyttä kuninkaat eivät siedä, ilman oikeutta ei valtaistuin kestä.
13¶ He mea ahuareka ki nga kingi nga ngutu tika: e aroha ana hoki ratou ki te tangata e korero tika ana.
13Rehellinen puhe on kuninkaalle mieleen, todenpuhujaa hän rakastaa.
14¶ Ko te riri o te kingi ano he karere mo te mate: engari ka whakamarietia e te tangata whakaaro nui.
14Kuninkaan viha on kuoleman airut, mutta viisas voi hänet lepyttää.
15He ora kei te marama o te mata o te kingi: a ko tana manako he rite ki te kapua o to muri ua.
15Kuninkaan hymy on elämän vakuus, hänen suosionsa kuin keväinen sade.
16¶ Ko te whiwhi ki te whakaaro nui, ano te pai! pai atu i te whiwhi ki te koura; ko te whiwhi hoki ki te matauranga te mea e hiahiatia nuitia atu i te hiriwa.
16Hanki viisautta, se on parempaa kuin kulta, hanki ymmärrystä, se on kalliimpaa kuin hopea.
17¶ Ko te huanui o te hunga tika he mawehe atu i te kino: ko te tangata e whai whakaaro ana ki tona ara, ka mau tona wairua.
17Oikeamielisten tie kiertää pahan kaukaa, henkensä turvaa, joka tietään tarkkaa.
18¶ Haere ai te whakakake i mua o te whakangaromanga, te wairua whakapehapeha i mua i te hinganga.
18Pöyhkeys vie perikatoon, ylpeys käy lankeemuksen edellä.
19¶ Ko te ngakau whakaiti i waenga i te hunga rawakore, pai atu i te uru ki te tuwahanga taonga a te hunga whakakake.
19Parempi elää hiljaa köyhien parissa kuin jakaa saalista röyhkeiden kanssa.
20¶ Ko te tangata e tahuri ana ki te kupu, ka kite i te pai: a ko te tangata e whakawhirinaki ana ki a Ihowa, ka hari.
20Joka harkiten toimii, saa kaikkea hyvää, onni on sen, joka turvaa Herraan.
21¶ Ka kiia te whakaaro nui he matau; ma te reka hoki o nga ngutu ka neke ai te mohio.
21Harkitseva ihminen saa viisaan maineen, taitava puhe taivuttaa mielet.
22¶ Ko te matauranga te puna o te ora mo te tangata i whiwhi ki tera; ko te ako ia mo te hunga wairangi ko to ratou wairangi ano.
22Viisaus on viisaalle elämän lähde, tyhmyys tyhmälle rangaistus.
23¶ Ma te ngakau o te tangata whakaaro nui e tohutohu tona mangai, e apiti hoki he kupu mohio ki ona ngutu.
23Viisas sydän antaa suuhun sanat, jotka vievät perille opetuksen.
24¶ Ko nga kupu matareka ano kei te honikoma, he reka ki te wairua, he rongoa ki nga wheua.
24Ystävän sanat ovat nuorta hunajaa: makeat mielelle, virvoittavat ruumiille.
25¶ Tera he ara e tika ana ki te titiro a te tangata; ko tona mutunga ia ko nga ara ki te mate.
25Moni luulee omaa tietään oikeaksi, vaikka se on kuoleman tie.
26¶ Ko te hiahia o te tangata e mahi ana, e mahi ana mona; no te mea e akiakina ana ia e tona mangai.
26Nälkä miehen työhön ajaa, oma suu on häntä hoputtamassa.
27¶ E whakatakoto ana te tangata tikangakore i te kino, a kei ona ngutu ano he ahi e ka ana.
27Heittiö penkoo esiin pahaa, hänen huulillaan on kuin polttava tuli.
28Ko ta te tangata whanoke he titaritari i te raruraru; ko ta te tangata kawekawe korero he wehewehe i nga hoa tupu.
28Juonittelija rakentaa riitaa, panettelija erottaa ystävykset.
29¶ Whakawai ai te tangata nanakia i tona hoa, kawe ai i a ia ki te huarahi kahore i pai.
29Kelvoton mies vetää ystävänsä mukaan, johdattaa hänetkin turmion tielle.
30Ko te tangata e whakamoe ana i ona kanohi, e mea ana kia whakaaroa ai e ia nga mea whanoke; ko te tangata e kokopi ana i ona ngutu e whakatutuki ana i te kino.
30Joka kyräten katsoo, hankkii pahaa, joka huulensa tiukkaa, on jo päätöksen tehnyt.
31¶ He karauna kororia te mahunga hina, e ka kitea i runga i te ara o te tika.
31Harmaat hapset ovat kunniaseppele, palkinto sille, joka oikein elää.
32¶ Engari rawa te tangata manawanui i te tangata kaha, te tangata e pehia ana e ia tona wairua i te tangata i horo ai te pa.
32Sävyisyys on sankaruutta arvokkaampi, maltti enemmän kuin kaupungin valtaus.
33¶ E maka ana te rota ki roto ki te kokorutanga o te kakahu; kei a Ihowa ia te tikanga katoa.
33Helmassa arpaa ravistellaan, tuloksen ratkaisee Herra.